پیراسته فر
علمی،تحقیقی و تحلیلیپیراسته فر
علمی،تحقیقی و تحلیلیماجرای عملیات انتحاری(فضاپیمای دارت)اصابت به سیارک(دیمورفوس)اتفاقات؟
ماجرای «فضاپیمای هرا» چه بود؟ درادامه.
«ماموریتی انتحاری» اصابتی که علاوه برتغییرمسیر،«شکل ظاهری»سیارک آن را نیز تغییر داده است.
«فضاپیمای دارت»(Dart spacecraft) که به اندازه یک یخچال متوسط است در ماه نوامبر به فضا پرتاب شد و با سرعتی حدود ۲۳ هزار کیلومتر در ساعت به سیارک«دیمورفوس» برخورد کرد
کاوشگر «دارت» سازمان فضایی آمریکا در سپتامبر سال گذشته در ماموریتی انتحاری به «سیارک دیمورفوس» برخورد کرد. قصد ناسا از این برخورد در فاصله ۱۱ میلیون کیلومتری این بود که ببیند آیا می‌توان مسیر حرکت یک جرم آسمانی را در مسیر برخورد به زمین تغییر داد یا نه؟
حالا اخترشناسان می‌گویند: این اصابت نه تنها مسیر این سیارک، بلکه شکل ظاهری آن را نیز تغییر داده است.
توپ شد،هندوانه!
دانشمندان :«سیارک دیمورفوس» قبل از برخورد شبیه «توپی» بود که در ناحیه میانی کمی پهن به نظر می‌رسید، اکنون بیشتر شبیه یک «هندوانه» است؛ یا از نظر فنی یک «بیضی سه‌محوری».
«استیو چسلی»(محقق در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا) در این باره می‌گوید: «درک غالب این است که «دیمورفوس» توده‌ای شکل‌گرفته از گرد و غبار تا سنگ‌ریزه و صخره است. به همین خاطر استحکام کلی آن بسیار کم است و در نتیجه امکان تغییر شکل آن بسیار راحت‌تر از یک بدنه جامد یکدست است.»
«شانتانو نایدو» مهندس ناوبری در ازمایشگاه پیشرانش جت ناسا و نویسنده ارشد مطالعه، در این خصوص گفت: «تغییر شکل سیارک در واقع به دلیل ترکیب جنس سازنده آن بسیار چشمگیر بود.»
ما با «اندازه‌گیری مدار دیمورفوس »قبل و پس از برخورد، توانستیم میزان تغییر شکل آن را در نتیجه اصابت دارت به دست بیاوریم.»
«دیمورفوس» که قمر سیارکی با اندازه پنج برابر بزرگتر از «دیدیموس» است، به عنوان یک سیارک نزدیک به زمین تعریف می‌شود. این زوج سیارکی سال‌هاست بی آن‌که خطری برای زمین داشته باشند به دور خورشید می‌چرخند؛ موضوعی که آنها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای آزمایش نجات زمین بدل کرد.
«فضاپیمای دارت»(Dart spacecraft) که به اندازه یک یخچال متوسط است در ماه نوامبر به فضا پرتاب شد و «با سرعتی حدود ۲۳ هزار کیلومتر در ساعت به دیمورفوس برخورد کرد.»
دانشمندان می‌دانستند که این عملیات باعث منهدم شدن سیارک نمی‌شود، زیرا «وزن ۵۷۰ کیلوگرمی فضاپیما »در مقایسه با «سیارک ۵ میلیارد کیلوگرمی» ناچیز بود.
در واقع هدف از این ماموریت یافتن پاسخ برای این پرسش بود که آیا می‌توان در درجه مداری این سیارک حدود «۱ درصد انحراف» ایجاد کرد؟ این میزان شاید ناچیز به نظر برسد، اما در گذر سال‌ها مقدار آن قابل توجه خواهد بود.
دانشمندان می‌گویند این برخورد، مسیر مداری را که «دیمورفوس» در اطراف «دیدیموس» طی می‌کند از حالت دایره‌ای به حالت بیضوی تبدیل کرده است. آنها دریافتند که اکنون ۱۱ ساعت و ۲۲ دقیقه و ۳ ثانیه طول می‌کشد تا «دیمورفوس» یک مدار را کامل کند، یعنی ۳۳ دقیقه و ۱۵ ثانیه کمتر از قبل از برخورد.
دانشمندان پیشتر دریافته بودند که مسیر سیارک تغییر کرده است، با این حال از میزان دقیق آن بی‌خبر بودند. آنها می‌گویند «دوره مداری دیمورفوس پس از اصابت به کم شدن ادامه داده است»، چرا که سنگ‌های بیشتری از آن بیرون ریخته و در فضا پخش شده است.
این مطالعه نشان داد که «میانگین فاصله مداری این دو سیارک از هم تقریبا ۱۱۵۲ متر است که ۳۷ متر کمتر از قبل از برخورد است.»
محققان نتیجه‌گیری‌های خود را بر اساس رصدهای تلسکوپ‌های زمینی و داده‌های امواج رادیویی از این سیارک به دست آورده‌اند.
«فضاپیمای هرا»(Hera spacecraft)
اخترشناسان قرار است در آینده نزدیک اطلاعات بیشتری در مورد این دو سیارک کسب کنند. به همین منظور فضاپیمای «هرا» آژانس فضایی اروپا، که در ماه اکتبر امسال به فضا پرتاب خواهد شد،
این نمای شبیه سازی شده از ماموریت، تاثیر DART بر دیمورفوس را نشان می دهد. مشاهدات پس از برخورد از تلسکوپ های مستقر در زمین، رادار سیاره ای و تلسکوپ های مداری (سمت چپ) تغییر در مدار ماه را در مورد والد آن اندازه گیری می کند
در اواخر سال ۲۰۲۶ به نزدیکی «دیمورفوس» و «دیدیموس» خواهد رسید تا شرایطشان را بررسی کند.
این تصویر «فضاپیمای دارت»(DART) را در حال پرواز به سمت سیارک‌های Dimorphos و Didymos نشان می‌دهد.
این تصویر فضاپیمای DART را در حال پرواز به سمت سیارک‌های«دیمورفوس» Dimorphos و«دیدیموس»(Didymos) نشان می‌دهد
DART حدود ده ماه را صرف سفر به سمت دیدیموس می کند و هنگامی که نزدیک است، کمی جهت را تغییر می دهد تا با سرعتی در حدود ۶.۶ کیلومتر در ثانیه به Dimorphos برخورد کند.
دکتر چسلی گفت: «ما مشتاقانه منتظر فضاپیمای هرای آژانس فضایی اروپا هستیم تا بتوانیم شکل مدل‌سازی شده خود را با تصویر بدست آمده از هرا مقایسه کنیم.»
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:ماجرای فضاپیمای هرا چه بود؟
شکل ۱: در سال ۲۰۲۲، مأموریت DART ناسا (آزمایش تغییر مسیر دوگانه سیارک) با بدن کوچکتر سیستم سیارک دوتایی دیدیموس در تلاشی برای تغییر اندازه مدار آن برخورد می کند.
شکل ۲: ماموریت هرا ESA به یک منظومه سیارکی دوتایی - جفت سیارک های نزدیک به زمین دیدیموس - سفر می کند تا تصویربرداری و بررسی های لیدار و همچنین استقرار CubeSat برای مطالعه کوچکتر از دو جسم انجام دهد.
شکل ۳: نمای کلی از ماموریت های گذشته به اهداف جسم کوچک، سیارک ها و دنباله دارها
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:ماجرای اصابت سیارک دارت چه بود؟
یک فضاپیمای ناسا روز دوشنبه۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲(۰۴ مهر ۱۴۰۱ )درعملیاتی تمرینی با سرعت بسیار زیادی به یک سیارک برخورد کرد. این عملیات در شرایط کاملا واقعی و با هدف آمادگی برای روزی که اجرام آسمانی در حال برخورد با زمین باشند انجام شد.
یک فضاپیمای ناسا روز دوشنبه درعملیاتی تمرینی با سرعت بسیار زیادی به یک سیارک برخورد کرد. این عملیات در شرایط کاملا واقعی و با هدف آمادگی برای روزی که اجرام آسمانی در حال برخورد با زمین باشند انجام شد.
مهندس«ادرینولدز»( مدیر پروژه ماموریت DART)، وخانم دکتر النا آدامز(مهندس سیستم‌های ماموریت DART)
در این برخورد فضایی، «فضاپیمای دارت با سرعت ۲۲۵۰۰ کیلومتر بر ساعت به سیارکی با فاصله ۱۱.۳ میلیون کیلومتری از زمین اصابت کرد.»
دانشمندان انتظار داشتند این برخورد باعث ایجاد یک حفره در سیارک شده، سنگ و خاک بسیاری را در فضا پراکنده کند و از همه مهم‌تر مدار حرکتی سیارک را منحرف سازد.
خانم دکتر«النا آدامز»مهندس پرواز مرکز کنترل ماموریت ناسا در حالی که بالا و پایین می‌پرید و دست‌هایش را در هوا تکان می‌داد گفت: «ما با سیارک برخورد کردیم.»
۲ ماه انتظاربرای مشاهده ومحاسبه میزان انحراف سیارک دارت
تلسکوپ‌هایی در سراسر دنیا و فضا برای ثبت صحنه به سوی نقطه برخورد نشانه گرفته شده بودند. اگرچه برخورد فورا قابل مشاهده بود، اما برای مشخص شدن میزان انحراف سیارک حدودا دو ماه زمان لازم است. در لحظه برخورد سیگنال‌های دارت ناگهان قطع شدند.
این عملیات ۳۲۵ میلیون دلاری، نخستین تلاش برای تغییر مکان یک سیارک یا هر جرم آسمانی طبیعی دیگری است.
«خانم دکترآدامز» در کنفرانس خبری و در میان تشویق حضار گفت: «نخستین آزمایش دفاعی میان سیاره‌ای ما موفقیت آمیز بود. فکر می‌کنم اهالی کره زمین حالا می‌توانند بهتر بخوابند. من که قطعا می‌توانم.»
«بیل نلسون»(مدیر ناسا) پیشتر در توئیتی اعلام کرده بود: «نه، این صحنه‌ای از یک فیلم نیست. پیش از این چنین صحنه‌هایی را در فیلم‌های همچون آرماگدون دیده‌اید. اما مخاطرات زندگی واقعی زیاد است.»
هدف عملیات روز دوشنبه سیارکی ۱۶۰ متری به نام دیمورفوس بود. این سیارک قمر سیارکی با اندازه پنج برابر بزرگتر به نام دیدیموس است که مواد تشکیل دهنده دیمورفوس را در فضا پراکنده می‌کند. دیدوموس در زبان یونانی به معنای دوقلو است.
این زوج سیارکی سال‌هاست بی آن‌که خطری برای زمین داشته باشند به دور خورشید می‌چرخند. همین موضوع آنها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای آزمایش نجات زمین بدل کرد.
«فضاپیمای دارت »که به اندازه یک یخچال متوسط است در ماه نوامبر۲۰۲۲(آبان ۱۴۰۱) به فضا پرتاب شد.
این فضاپیما که توسط آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز ساخته شد، با استفاده از فناوری راهبری نوینی که در همین آزمایشگاه توسعه یافته است، هدایت شد. وظیفه مدیریت این عملیات نیز بر عهده آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز بوده است.
«دارت»(DART) مخفف عبارت آزمایش تغییر مسیر سیارک دوگانه ( Double Asteroid Redirection Test) است.
دوربینی که روی «دارت» سوار شده، قسمتی کلیدی از سیستم راهبری آن بود. این دوربین یک ساعت پیش از برخورد، «سیارک دیمورفوس» را به صورت واضح نشان داد.
در تصاویری که« آدامز» و دیگر همکارانش در مرکز کنترل واقع در «لورل»(مریلند) لحظه به لحظه با هیجانی فزاینده دریافت می‌کردند، «دیمورفوس» بزرگ و بزرگتر می‌شد. در عرض چند دقیقه، دیمورفوس که تنها تصویر قابل مشاهده آنها بود، شبیه یک لیموی خاکستری غول‌آسا با تخته سنگ‌ها و قلوه‌سنگ‌هایی بر سطحش دیده می‌شد. پس از قطع امواج رادیویی از فضاپیما، آخرین تصویر مخابره شده، ثابت ماند.
پس از برخورد، دانشمندان در اتاق کنترل، همدیگر را به آغوش کشیدند و به هم تبریک گفتند. ماموریت آنها به اتمام رسیده بود و گروه به همین مناسبت جشن گرفت. آنها کمی هم به خاطر از دست دادن فضاپیما ناراحت بودند.
«تام استالتر»(دانشمند ناسا) می‌گوید: «معمولا از دست دادن سیگنال یک فضاپیما موضوعی بسیار بد است. اما در این مورد، نتیجه ایده‌آل بود.»
«کارولین ارنست»(دانشمند دانشگاه جانز هاپکینز) می‌گوید: احتمالا بقایای فضاپیما یا در شکاف ایجاد شده در سیارک باقی ماندند یا به فضا پرتاب شدند. دانشمندان تاکید داشتند که این عملیات باعث منهدم شدن سیارک نمی‌شود. زیرا وزن ۵۷۰ کیلوگرمی فضاپیما در مقایسه با سیارک حدود ۵ میلیارد کیلوگرمی ناچیز است. اما انتظار می‌رود که این برخورد طول مدار ۱۱ ساعت و ۵۵ دقیقه‌ای چرخش این سیارک حول دیدیموس را کاهش دهد.
دانشمندان می‌گویند این برخورد باید ۱۰ دقیقه از طول این مدار بکاهد. ممکن است این کاهش ۱ درصدی ناچیز به نظر برسد اما در گذر سال‌ها مقدار آن قابل توجه خواهد بود.
«لوری گلیز»(Laurie Glaze) از ناسا می‌گوید: «اکنون زمانی است که علم آغاز می‌شود و ما میزان تاثیرگذاری خود را مشاهده می‌کنیم.»
توضیح مدیریریت سایت-پیراسته فر:منبع اصلی این گزارش ،سایت یورونیوزاست واما مطالب وتصاویری،متناسب با گزارش، برآن افزوده کرده ام.
