کریمه"باغچه سرا" سیمفروپل،پایتخت کریمه

​شهر سیمفروپل،پایتخت کریمه

 منطقه«کریمه»اوکراین کجاست؟

منطقه کریمه با ۲۷ هزار کیلومتر مساحت و ۲ میلیون و ۲۸۴ هزار نفر جمعیت در ساحل دریای سیاه قرار گرفته است.

«روسیه»پلی با ارتفاع طاق گذر اصلی ۳۵ متر با حداکثر ارتفاع مجاز شناورهای عبوری از زیر آن  ۳۳ متر ساخته است.

این پل به گونه ای ساخته شده است که حداکثر موانع را برای آزادی ناوبری در تنگه کرچ و دریای آزوف ایجاد کند.

​

 پل تنگه کرچ( Kerch Strait Bridge)

​

​ پل کرچ(پل کریمه) با نقض فاحش قوانین بین المللی ساخته شده است، زیرا اوکراین، به عنوان تنها مالک شناخته شده بین المللی شبه جزیره کریمه و یکی از دو مالک قانونی مشترک آب های تنگه کرچ، هرگز با آن موافقت نکرد. ساخت و ساز. با این وجود، در سال ۲۰۱۴، زمانی که کرملین قصد خود را برای ساختن پل بر روی تنگه کرچ اعلام کرد، اوکراین به مقامات روسی اطلاع داد که کشتی هایی با ارتفاع سطح ۴۴ متر وارد بندر Mariupol در دریای آزوف می شوند. اما روسیه پلی با ارتفاع طاق گذر اصلی ۳۵ متر با حداکثر ارتفاع مجاز شناورهای عبوری از زیر آن (ترخیص) ۳۳ متر ساخته است.

اکنون ۱۴۴ کشتی که به طور سنتی به ماریوپل می آمدند نمی توانند از تنگه کرچ عبور کنند. در سال ۲۰۱۶، تقریباً ۲۵ درصد از صادرات دریایی اوکراین از طریق ماریوپل و بردیانسک به طور کلی انجام شد. در سال ۲۰۱۷، «بندر ماریوپل» ۳۰ درصد از ناوگان سنتی و ۱۴ درصد از گردش کالای خود را از دست داد. 

در سال ۲۰۱۸، طبق برآوردهای اولیه، زیان به ۴۵ درصد دیگر از گردش کالا برای «بندرماریوپل» و ۳۰ درصد برای بنادر «بردیانسک» رسید. در تابستان سال جاری چندین دوره وجود داشت که بندر «ماریوپل »برای چند روز بیکار بود.

پیکربندی و پارامترهای اساسی پل کریمه بدون شک نشان می دهد که این پل به گونه ای ساخته شده است که حداکثر موانع را برای آزادی ناوبری در تنگه کرچ و دریای آزوف ایجاد کند.

​

پل تنگه کرچ

قسمت خودرویی پل کرچ به عمد بر روی پایه های کم ارتفاع و تا حد امکان نزدیک به سطح آب قرار داده شد تا از عبور کشتی های کوچک از جمله قایق های تفریحی کوچک و قایق ها از زیر دهانه های کوچک پل جلوگیری شود.
مصنوعی بودن سرنگونی قطعات خودرو به ویژه در پس زمینه یک پل راه آهن بسیار بالاتر مشهود است که هنگام بالا رفتن به بالاترین نقطه پل و پایین آمدن از آن به زوایای کوچکی نیاز دارد. به عبارت دیگر، هم از منظر عملی و هم از منظر زیبایی شناختی، نیم رخ یک پل خودرویی می تواند خطوط کلی یک پل راه آهن را در ارتفاع قابل توجه تری دنبال کند و بنابراین به کشتی های نسبتاً کوچک امکان عبور از دهانه های کوچک پل را بدهد. .

با این حال، با نزدیک کردن پل خودرو به سطح دریا، طراحان FSB به عمد این امکان را از بین بردند. اکنون، تقریباً همه شناورها، صرف نظر از اندازه آنها، جابجایی باید فقط در زیر دهانه پل اصلی حرکت کنند تا نظارت بر آنها برای سرویس های امنیتی آسان شود.

​
عرض دهانه اصلی (در واقع - تنها) قابل کشتیرانی پل کرچ ۱۸۵ متر است. باریک ترین دهانه اصلی در بین پل هایی که در سال های اخیر ساخته شده اند در پل اورسوند (۴۹۰ متر) یافت می شود. یعنی دو و نیم برابر پل کرچ.

و عرض دهانه های اصلی هر سه پل بسفر بیش از هزار متر است.

تقریباً تمام پل‌های دیگر روی تنگه‌های کشتیرانی که در چند دهه گذشته در جهان ساخته شده‌اند، یک کیلومتر یا بیشتر عرض دارند. این امکان وجود دارد که عرض خلیج اصلی کشتی‌رانی پل کرچ عمداً به گونه‌ای تنظیم شده باشد که بدون مشکل زیاد توسط یک تانکر بسته شود و محتاطانه در تعمیرات کرچ از سال ۲۰۱۷ گیر کرده باشد، احتمالاً برای مواردی مانند در ۲۵ نوامبر رخ داد.

پل روی کرچ

ارتفاع اصلی (در واقع - تنها) دهانه قابل کشتیرانی پل کرچ (۳۵ متر) به کشتی هایی با ارتفاع بیش از ۳۳ متر اجازه عبور از زیر آن را می دهد.

​

در طول هشت دهه گذشته، پل هایی بر روی تنگه های دریا در جهان ساخته شده است، معمولاً دو برابر ارتفاع، حداقل ۵۷ متر، اغلب ۶۴-۶۷ متر، و گاهی اوقات حتی ۷۴-۸۰ متر.

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:این یک راهزنی مدرن ازنوع روسی است!چند سال پیش دو پل (طلایی و روسی) عریض با دهانه اصلی (۷۳۷ متر و ۱۱۰۴ متر) و ارتفاع مطابق با استانداردهای جهانی (۶۴ متر و ۷۰ متر) در ولادی وستوک روسیه ساخته شد.

افتتاح پُل کریمه(بخش راه‌آهن)شبه جزیره کریمه باحضوررئیس‌جمهوری روسیه۲ دی ۱۳۹۸

افتتاح پل کریمه​

​

​خوشحالی پوتین ازافتتاح پل کریمه

افتتاح پل کریمه 

قطار های شهر«سن پترزبورگ» ازطریق «پل کریمه» به شبه جزیره کریمه می رسند. 
همچنین خدمات ریلی بین «مسکو»(پایتخت روسیه) و «سیمفروپول»(پایتخت کریمه)بواسطه این پل ۱۹ کیلومتری انجام می گیرد.

«پل کریمه»از ۲ پل مجزا از یکدیگر تشکیل شده است که یک پل چهار بانده ویژه عبور خودرو .و پل دیگر ،ویژه خط آهن است.

منطقه«کریمه»اوکراین کجاست؟

منطقه کریمه با ۲۷ هزار کیلومتر مساحت و ۲ میلیون و ۲۸۴ هزار نفر جمعیت در ساحل دریای سیاه قرار گرفته است.

​

درگیری نظامی روسیه و اوکراین در آب‌های کریمه

​

صبح امروز(دوشنبه ۵ آذر ۱۳۹۷) سه کشتی اوکراینی در آب‌های ساحلی شبه جزیره کریمه به منطقه تحت کنترل روس‌ها وارد شده‌اند که این اقدام موجب شد گارد ساحلی روسیه برای مقابله با آن ها وارد عمل شود.

با تبادل آتش میان طرفین، روسها به سرعت جنگنده های سوخو ۲۵ و بالگردهای کاموف ۵۲ را نیز در این منطقه به پرواز درآوردند. در ادامه نیز روسها با استفاده از یک کشتی تجاری، تنگه کِرچ در نزدیکی کریمه را مسدود کردند.

درگیری ها در جزیره کریمه  آذر۱۳۹۷(۲۵ نوامبر۲۰۱٨)

شناور روسی که تنگه کِرچ را مسدود کرد

در آخرین تحولات و درگیری‌های این منطقه، نیروهای روس به سمت یک قایق مسلح اوکراینی آتش گشودند که بر اساس اخبار رسیده باعث مجروح شدن چند تن از ملوانان اوکراینی حاضر در این شناور شده است.

اخبار تایید نشده از پاسخ کشتی‌های اکراینی به آتش نیروهای روسیه حکایت دارد. همچنین نیروهای ویژه روسی دو شناور مسلح کوچک و یک شناور یدک‌کش اوکراینی را نیز متوقف کردند.

مدل شناور جنگی کلاس Gyurza-M اوکراینی که توسط نیروهای روسیه متوقف شده و تحت کنترل در آمده است/مشرق

***

دویچه وله فارسی (۵ آذر ۱۳۹۷)می نویسد:گارد ساحلی ارتش روسیه به سه قایق نظامی متعلق به نیروی دریایی اوکراین شلیک کرده و سپس این قایق‌ها را توقیف کرده است. در جریان تیراندازی به قایق‌های یاد شده، شماری از خدمه آن‌ها مجروح شده‌اند.

سازمان جاسوسی فدرال روسیه (FSB) روز یکشنبه ۴ آذر۱۳۹۷ (۲۵ نوامبر۲۰۱٨) درباره انتشار خبر بروز درگیری در تنگنه کرچ واکنش نشان داده بود.

​

«پترو پوروشنکو» رئیس جمهوری اوکراین به دنبال تیراندازی به قایق‌های نظامی نیروی دریایی این کشور خواستار برگزاری جلسه فوق‌العاده پارلمان این کشور شده است.

رئیس جمهوری اوکراین بر آن است تا با کسب رای موافق نمایندگان پارلمان، برای مدت ۶۰ روز وضعیت جنگی اعلام کند. پوروشنکو حمله به قایق‌های نظامی اوکراین در تنگه کرچ را به عنوان یک اقدام نظامی خشن محکوم کرده است.

ماجرا چه بوده است؟

درگیری نظامی بین گارد ساحلی ارتش روسیه و قایق‌های اوکراین روز یکشنبه ۲۵ نوامبر ۲۰۱٨در تنگه کرچ و در آب‌های دریای آزوف روی داد. تنگه کرچ دریای آزوف را به دریای سیاه وصل می‌کند.

روایتی که دولت اوکراین و رئیس جمهوری این کشور از رویدادهای روز یکشنبه ارائه کرده‌اند با روایت سرویس امنیتی فدرال روسیه تفاوت دارد.

اوکراین از این تیراندازی به عنوان یک حمله نظامی یاد می‌کند و روسیه معتقد است که به علت ورود "غیرقانونی" قایق‌های اوکراینی به آب‌های آن کشور، گارد ساحلی روسیه واکنش نشان داده است.

پوروشنکو از مجروح شدن شش خدمه قایق‌های یاد شده سخن می‌گوید و روسیه تعداد مجروحان را سه نفر اعلام کرده است.

جلسه شورای امنیت ملی 

​

«پترو پوروشنکو» پس از تیراندازی گارد ساحلی روسیه به قایق‌های نیروی دریایی اوکراین نخست اقدام به برگزاری نشست شورای امنیت ملی این کشور نمود. نتیجه این نشست فوق‌العاده درخواست تصویب قانون "وضعیت جنگی" به مدت ۶۰ روز از سوی پارلمان اوکراین بوده است.

گفته می‌شود پارلمان اوکراین روز دوشنبه ۲۶ نوامبر در ارتباط با درخواست دولت این کشور تشکیل جلسه فوق‌العاده خواهد داد. پوروشکنو گفته است که اعلام "وضعیت جنگی" به معنای آن نیست که این کشور خود را برای حمله به روسیه آماده می‌کند.

افزون بر آن، رئیس جمهوری اوکراین تاکید کرده است که هیچ تغییری در شرق اوکراین روی نخواهد داد. هدف از اعلام "وضعیت جنگی" فراخوان نیروهای ذخیره و آماده‌باش نظامی برای "دفاع از تمامیت ارضی و مردم" اعلام شده است.

پوروشکنو اعلام کرده است که درباره حمله نیروهای نظامی روسیه به قایق‌‌های ارتش اوکراین با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو تماس خواهد گرفت.

رئیس جمهوری اوکراین در عین حال گفته است که تصمیم دارد روز دوشنبه ۲۶ نوامبر با رهبران دیگر کشورهای غربی نیز درباره این موضوع گفت‌وگو و مشورت کند.روسیه نیز در ساعات بامدادی روز دوشنبه خبر از نشست جلسه فوق‌العاده شورای امنیت سازمان ملل داده است. روسیه تحت عنوان "دفاع از صلح و امنیت بین‌المللی" از اعضای شورای امنیت سازمان ملل خواسته است موضوع را در یک جلسه فوق‌العاده بررسی کنند.

این جلسه قرار است ساعت ۱۱ صبح روز دوشنبه ۲۶ نوامبر به وقت محلی (ساعت ۱۷ به وقت اروپای مرکزی) برگزار شود. خبر برگزاری این نشست فوق‌العاده از سوی «نیکی هیلی» سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد نیز تایید شده است.

اتحادیه اروپا نیز خواستار "خویشتن‌داری کامل" روسیه و اوکراین شده و نسبت به تشدید تنش در دریای سیاه هشدار داده است. در عین حال اتحادیه اروپا از روسیه خواسته است به قوانین مربوط به کشتیرانی آزاد در آب‌های بین‌المللی احترام بگذارد.

***

العالم می نویسد:در پی درگیری نیروهای دریایی روسیه و اوکراین که روز یکشنبه روی داد، روسیه درخواست کرد تا برای بررسی این وضعیت که آن را نقض مقررات بین المللی از سوی کی یف و تهاجم علیه مرزهای خود نامیده بود، جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل برگزار شود.
​
این نشست بر اساس آئین نامه شورا تشکیل شد چرا که هر یک از ۱۵ عضو می تواند درخواست تشکیل جلسه دهد اما دستور کار آن باید ۹ رای موافق را کسب کند.
در ابتدا، «نیکی هیلی» نماینده مستعفی آمریکا در سازمان ملل متحد به نمایندگی از کشورش، هلند، لهستان، سوئد و انگلیس بیانیه ای قرائت کرد که در آن آمده بود اتفاق روز گذشته را نقض مقررات مربوط به مرزها از سوی فدراسیون روسیه می دانیم. 

سفیر آمریکا تاکید کرد: ما از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین بر اساس مرزهای شناخته شده بین المللی حمایت و نگرانی عمیق خود را نسبت به این حادثه که نقض گسترده مقررات بین المللی را نشان می دهد، ابراز می کنیم.
«نیکی هیلی» سفیر آمریکا در سازمان ملل، از همه اعضا خواست با طرح روسیه برای دستور کار امروز شورای امنیت مخالفت کنند.
پس از آن دیمیتری پولیانسکی معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد به تشریح شرایط منطقه پرداخت و خواستار موافقت با این دستور کار شد اما در رای گیری به عمل آمده تنها ۵ عضو از جمله روسیه و چین با این درخواست موافقت کردند.
۶ عضو هم از جمله آمریکا، هلند، لهستان و انگلیس با این دستور کار مخالفت کردند و ۴ عضو هم به آن رای ممتنع دادند.
به این ترتیب، درخواست روسیه نتوانست حد نصاب لازم را به دست آورد و این نشست تنها با قرائت بیانیه نماینده روسیه پس از رای گیری پایان یافت.​

​

«مایک پمپئو»:آمریکا، شبه‌جزیره کریمه را بخشی از خاک اوکراین می‌داند.

وزارت خارجه آمریکا چهارشنبه (۲۵ ژوئیه۲۰۱٨/ ۳ مرداد۱۳۹۷) با انتشار بیا‌نیه‌ای در مورد اشغال شبه جزیره کریمه توسط روسیه تصریح کرده که "چنین حرکت‌هایی شایسته یک ملت بزرگ نیست و روسیه با این کار خود را در جامعه جهانی منزوی کرده است"

این درحالی است که رئیس‌جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین معتقد است ماجرای الحاق کریمه به خاک روسیه تمام شده است. پوتین پس از دیدار خود با رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ در هلسینکی در جمع خبرنگاران گفت: «برای ما، برای روسیه این پرسشی است که به آن پاسخ داده شده است. همین»

وزیرخارجه آمریکا اما حال می‌گوید که آمریکا مانند متحدان غربی خود بر حفظ تمامیت ارضی اوکراین تأکید دارد.

دلیل این موضع‌گیری مناقشه‌ای است که در آمریکا بر سر اوکراین بالا گرفته است. علاوه بر کریمه، بخشی از شرق اوکراین از سال ۲۰۱۴ میلادی توسط جدایی‌خواهان طرفدار روسیه اشغال شده که وارد نبرد مسلحانه با دولت مرکزی اوکراین شده‌اند.

پس از دیدار« ولادیمیر پوتین» و« دونالد ترامپ» در هلسینکی، سفیر روسیه در آمریکا اعلام کرد که پوتین و ترامپ در مورد امکان برگزاری یک همه‌پرسی در شرق اوکراین گفت‌وگو کرده‌اند و پیشنهادهای مشخصی در این زمینه مطرح شده‌ است.

سخنگوی  شورای امنیت ملی آمریکا اما می‌گوید آمریکا همه‌پرسی مطرح شده در گفت‌وگوی روسای جمهوری دو کشور را رد کرده است.

***

تصویب حکومت نظامی دراوکراین

رادیو فردا(۰۵/آذر/۱۳۹۷ )نوشت:در پی رویارویی نظامی روسیه با کشتی‌های اوکراینی در نزدیکی تنگه کِرچ، پارلمان اوکراین عصر دوشنبه، پنجم آذر، در جلسه‌ای غیرعلنی طرح برقراری حکومت نظامی در این کشور به مدت ۳۰ روز را تصویب کرد.

این طرح با امضای پترو پوروشنکو، رئیس‌جمهوری اوکراین، روز دوشنبه به پارلمان ارائه شد و بلافاصله در «کمیته دفاع و امنیت ملی» پارلمان به اتفاق آرا به تصویب رسید.

بر اساس طرح حکومت نظامی و شرایط جنگی در اوکراین، دولت این کشور از جمله می‌تواند به مدت دو ماه اعتراضات عمومی و فعالیت رسانه‌ها را محدود می‌کند، برگزاری انتخابات را به حالت تعلیق در بیاورد.

در این طرح همچنین به اقداماتی از جمله تقویت نیروی هوایی، سربازگیری محدود از شهروندان و «تقویت اقدامات ضدتروریسم» اشاره شده است.

رئیس‌جمهوری اوکراین به نمایندگان پارلمان گفت که این قانون تنها ۱۰ منطقه از ۲۷ منطقه کشور که هم مرز با روسیه، بلاروس و جمهوری ترانس-دنیستر متعلق به «مولداوی» است را در بر می‌گیرد.

آقای پوروشنکو وعده داد که حقوق شهروندانی اوکراینی در نتیجه اجرای این قانون آسیب نخواهد دید.

تصویب حکومت نظامی در اوکراین یک روز پس از رویارویی نظامی روسیه با کشتی‌های اوکراینی در نزدیکی «تنگه کِرچ» صورت گرفته است.​

دریای آزوف-دریای سیاه:تنگه کرچ

نیروی دریایی روسیه روز یکشنبه در «دریای آزوف» و در نزدیکی«تنگه کِرچ» با حمله به سه شناور اوکراینی، شامل دو کشتی جنگی و یک یدک‌کش، این شناورها را توقیف و ۲۳ خدمه آن را بازداشت کرد.

این اقدام نظامی موجی از انتقاد مقام‌های اوکراین و متحدان غربی‌اش را برانگیخت.

با این حال سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، اوکراین را متهم کرد که اصول بین‌المللی را «با روش‌هایی خطرناک» نقض کرده است.

«تنگه کِرچ» که دو دریای سیاه و آزوف را به یکدیگر متصل می‌کند و در شرق شبه‌جزیره کریمه واقع شده است.

روسیه و اوکراین حدود ۱۵ سال پیش پیمانی امضا کردند که بر اساس آن، دریای آزوف جزو آب‌های داخلی دو کشور محسوب می‌شود و کشتیرانی در دریا برای شناورهای دو کشور آزاد است. با این حال روسیه چندی پیش اعلام کرد که «به دلایل امنیتی» و برای جلوگیری از تهدیدها علیه پلی که برای عبور از تنگه کِرچ ساخته، گشت‌زنی‌هایی را در این منطقه آغاز کرده است.

شورای امنیت سازمان ملل، به درخواست جداگانه روسیه و اوکراین، قرار است شامگاه دوشنبه نشستی اضطراری برگزار کند.

واکنش‌های جهانی-امریکایی-اروپایی

از روز یکشنبه که خبر حمله نیروهای نظامی روسیه به سه شناور جنگی اوکراین منتشر شد، مقام‌های کی‌یف علاوه بر تماس‌های دیپلماتیک، واکنش‌هایی تند علیه مسکو ایراد کرده‌اند.

شماری از شهروندان اوکراین نیز شامگاه یکشنبه با برگزاری تجمع‌هایی، پرچم روسیه را به آتش کشیدند.

پترو پوروشنکو، رئیس جمهوری اوکراین، اقدام روسیه را «نقض فاحش حقوق بین‌الملل» خوانده و خواستار آزادی ملوانان و کشتی‌ها شده است.

در خارج از اوکراین نیز اتحادیه اروپا، بریتانیا، فرانسه، لهستان، دانمارک و کانادا این اقدام روسیه را محکوم کرده‌اند و دبیرکل ناتو نیز تلفنی با رئیس جمهوری اوکراین گفت‌وگو کرد.​

​

دونالد توسک، رئیس شورای اروپا، با محکوم کردن اقدام روسیه، خواستار آزادی کشتی‌ها و ملوانان اوکراینی شد.

مدودوف: «کریمه» تا ابد بخشی از روسیه باقی خواهد ماند

نخست وزیر روسیه ضمن تاکید بر جدایی ناپذیر بودن کریمه از کشورش، تحریم‌های اقتصادی و تهدید نظامی غرب علیه مسکو را بی‌فایده خواند.

​

نخست وزیر روسیه در پنجمین سالگرد الحاق کریمه به کشورش اظهار گفت این منطقه تا ابد بخشی از خاک این کشور باقی خواهد ماند.

 «دیمیتری مدودوف» نخست وزیر روسیه روز دوشنبه در مراسمی به مناسبت پنجمین سالگرد الحاق کریمه به روسیه:

«پنج سال پیش، برای الحاق کریمه به روسیه و ایجاد موجودیتی جدید در روسیه معاهده‌ای بین طرفین امضا شد. ساکنان این شبه جزیره با برگزاری همه‌پرسی تصمیم مهمی گرفتند تا به بخشی از روسیه مبدل شوند، در نتیجه انتخاب بسیار مهمی صورت گرفت.»

مدودوف با انتقاد از تحریم‌های غرب علیه کشورش، بر اتحاد مردم روسیه با کریمه تأکید کرد و گفت: «هرگونه تحریم اقتصادی، فشار سیاسی یا تهدید نظامی بی‌فایده است. ما بار دیگر باهم هستیم و این برای همیشه است.»

 نخست وزیر روسیه با اشاره به تغییر تحولات صورت گرفته در پنج سال گذشته در کریمه و بهبود اوضاع اقتصادی افزود: «هنوز هم باید کارهای زیادی انجام دهیم و به تازگی نیز برنامه‌ای جهت  توسعه اقتصادی و اجتماعی کریمه و سواستوپول مورد تایید دولت قرار گرفته است.»

مدودف گفت که در سه سال آینده حدود ۳۱۰ میلیارد روبل (۴.۸ میلیارد دلار) برای توسعه اقتصادی منطقه اختصاص خواهد یافت.

«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه نیز برای جشن گرفتن پنجمین سالگرد این اتفاق روز دوشنبه به این شبه ‌جزیره رفت.

یک مقام ارشد روسیه روز دوشنبه از قصد این کشور در استقرار بمب‌افکن‌های راهبردی «توپولوف -۲۲ام ۳» در شبه‌جزیره کریمه خبر داد.

جمهوری کریمه سال ۲۰۱۴ و پس از برگزاری یک همه‌پرسی به روسیه ملحق شد. اکثریت قاطع ساکنان این منطقه به جدایی از اوکراین و پیوستن به روسیه رأی دادند./ فارس ۲۸ اسفند ۱۳۹۷بنقل از خبرگزاری «تاس»روسیه

***

مداخله نظامی روسیه در اوکراین پس از انقلاب فوریه ۲۰۱۴ میلادی( بهمن ۱۳۹۲) اوکراین و برکناری رئیس‌جمهور، ویکتور یانوکویچ رخ داد. این مداخله نظامی در شبه‌جزیره کریمه در جنوب شرقی اوکراین واقع در کناره دریای سیاه و سپس در مناطق شرقی اوکراین رخ داد. 

نیروهای روسی در آغاز به شکل سربازان نقابدار و مسلح، ساختمان‌های دولتی و پایگاه‌های نظامی فرودگاه‌های این شبه‌جزیره را تصرف کردند. سپس ۷ هزار نیروی نظامی وارد این شبه‌جزیره شده و  کم کم  باافزایش نیروها شمارنظامیان روسی به ۱۵ هزاررسید که عملاً کنترل آن منطقه را بدست گرفتند، تعداد نیروهای روسی به ۱۵ هزار نفر افزایش یافت ودلیل این حرکت را حمایت از شهروندان روس‌تبار مقیم شرق اوکراین،اعلام کردند.

سرانجام در ۱۶ مارس ۲۰۱۴ همه‌پرسی برگزارشد که۹۷درصدازساکنین کریمه به الحاق این شبه‌جزیره به روسیه رأی مثبت دادندو رئیس جمهور روسیه«پوتین» در ۱۸ مارس ۲۰۱۴  سند الحاقیه  را امضا کرد ونه »کریمه »به روسیه تعلق گرفت،اما آمریکا،ضمن حمایت مخالفان، این حرکت را اشغال نظامی نامیدند

​

ایرنا در۳۰مرداد ۱۳۹۷نوشت: «گئورگی مرادوف» که معاون نخست وزیر دولت محلی کریمه است، روز سه شنبه در مصاحبه با روزنامه «ایزوستیا» چاپ مسکو با اشاره به برنامه همکاری بنادر کریمه با ایران از طریق دریای خزر اظهار داشت: در شرایط کنونی مساله برقراری مسیر از طریق کانال ولگا دونسک بررسی می شود که بنادر کریمه را به سواحل خزر ایران مرتبط خواهد کرد.
وی همچنین گفت که برای برقراری روابط تجاری بین شبه جزیره کریمه و سوریه نیز در حال برنامه ریزی هستیم و قرار است مقام های پارلمانی کریمه در ماه سپتامبر۲۰۱٨ (ماه آینده میلادی) در نمایشگاه دمشق که ششم سپتامبر افتتاح می شود این موضوع را بررسی کنند. 

نماینده رئیس جمهوری روسیه در منطقه کریمه خاطرنشان کرد که شماری از تاجران ایرانی برای تجارت از طریق مسیر ولگادونسک با بنادر کریمه اعلام آمادگی کرده اند.
'مرادوف' همچنین گفت که به موازات ارتباط دریایی، ارتباط ریلی و خودرویی بین کریمه و ایران نیز برقرار می شود و با افتتاح پل شبه جزیره کریمه به روسیه، این امکان فراهم شده است.
سیاستمدار روس خاطرنشان کرد که با افتتاح خط آهن کریمه به روسیه از طریق پل بزرگ کریمه، تجارت آسان تر می شود و منطقه کریمه با قفقاز شمالی، جمهوری آذربایجان و ایران ارتباط ریلی می یابد.
روزنامه ایزوستیا در ادامه گزارش یادآوری کرد که روسیه با ایران در دریای خزر از طریق سه بندر آستراخان، اولیا و مخاچ قلعه ارتباط دارد و با توجه به اینکه ارتباط ریلی دو کشور به دلیل فاصله متفاوت بین ریل ها دشوار شده است، توسعه حمل ونقل دریایی بین دو کشور در اولویت قرار دارد.

منطقه کریمه با ۲۷ هزار کیلومتر مساحت و ۲ میلیون و ۲۸۴ هزار نفر جمعیت در ساحل دریای سیاه قرار گرفته است.
با وقوع تغییرات در اوکراین که کی یف آن را انقلاب و روس ها از آن به عنوان کودتای سال ۲۰۱۴ یاد می کند، مردم شرق اوکراین و شبه جزیره کریمه دست به مخالفت با دولت مرکزی زدند.
با توجه به حضور نظامی روسیه در کریمه، روسیه امنیت برگزاری همه پرسی در شبه جزیره کریمه را فراهم کرد و مردم این منطقه که اکثر آنان را روس زبانان متمایل به مسکو تشکیل می دادند رای به استقلال از اوکراین و سپس درخواست پیوستن به روسیه دادند که با موافقت پوتین جنبه اجرایی پیدا کرد.
از آن تاریخ به این طرف، آمریکا و غرب انواع تحریم های اقتصادی را علیه روسیه و شخصیت ها و شرکت هایی که در کریمه فعالیت می کنند وضع کرده اند تا شاید روسیه از کریمه پا عقب بگذارد.
ایران با روسیه و اوکراین روابط نزدیکی دارد و تلاش می کند فارغ از اختلافات بوجود آمده میان دو کشور، روابط خود را با آنان در سایر حوزه ها گسترش دهد.پایان ایرنا

ایرانیان دراوکراین

جمعیت اوکراین  حدود۵۰میلیون نفرمی باشدبا مساحت۶۰۳٫۵۵۰ کیلومتر مربع مساحت که دارای ۲٬۷۸۲ کیلومتر خط ساحلی است.ازنظروسعت درجهان، بعدازروسیه قراردارد .

کشور اوکراین  به ۲۴ اوبلاست (استان) و استان‌های اوکراین به نوبه خود به ۴۹۰ رایون (بخش) تقسیم شده‌اند.

شهر( Киев) »کی یف» پایتخت اوکراین بوده و در کنار سواحل رود دنیپر واقع شده است که ۳میلیون نفرجمعیت دارد

مساحت کی یف ۸۴۰ کیلومتر مربع می باشد که حدود ۵۰۰ کیلومتر مربع آن فضای سبز و مابقی را ساختمانها و اماکن عمومی تشکیل می دهد.

​

شهرمذهبی اوکراین

کی یف براساس آمار سال ۲۰۰۷ در این شهر ۷۱۹ گروه و سازمان دینی وجود دارد که ۱۷۷ سازمان مربوط به مسیحیان پروتستان ، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده.در این آمار ۸ مرکز اسلامی نیز در این شهر به چشم می‌خورد

شهر« آلوشتا »(uk:Алушта) در سواحل جنوبى شبه جزیره کریمه قرار گرفته است که تاریخچه آن به قرن ششم میلادى باز میگردد. 

جمعیت آلوشتا حدودا ٣۲ هزار نفر است که أکثریت  از مسلمانان تاتارى و مسیحیان ارتودکس روسى و اوکراینى است. این شهر داراى مساجد و کلیساهاى متعددى است سالیان سال و در کمال صلح و آرامش زندگی می کنند.

آمارمسلمانان اوکراین  حدود۵۰۰هزارنفرمی باشد که یکصدهزارنفرآن شیعه هستند.

سواستوپول نیز با۳۵۰۰۰۰ نفرجمعیت یک شهرنظامی می باشد

پایتخت کریمه «سیمفروپول»(سواستوپل) که تنهافرودگاه شبهه جزیزه کریمه نیزمی باشد.

شهرسیمفروپل  پایتخت کریمه

شهر«سیمفروپول»(سواستوپل)با۱۰۷هزارکیلومترمربع داری ۳۶۵هزارنفرجمعیت دارد.

اسم قدیم این شهر«سکاها»بود که به ناپل سکائیه شناخته می‌شد که سکونتگاه قوم تاتاربود،این منطقه به «آقمسجد» (Aqmescit)نیزمعروف است.

اسم روسی سیمفروپول (Сімферополь)واسم قدیمی-تاتاری(Aqmescit به معنی مسجد سفید)

یکی ازشهرهای مهم اوکراین «چرنوبیل »که در نیروگاهی هسته‌ای چرنوبیل درآن قراردارد.در ۸۳ کیلومتری شمال کی‌یف واقع شده است.

​

۲۶ آوریل ۱۹۸۶(۶ اردیبهشت ۱۳۶۵) قسمت چهار راکتور RBMK در نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در اوکراین در جریان یک آزمایش از کنترل خارج شد و انفجار عظیمی را در ساختمان راکتور ایجاد کرد. قسمتی از ساختمان تخریب شد،رادیواکتیونشت کرد.

جمعیت شهر»چرنوبیل» درزمان حادثه ۱۶ هزار نفربود.

نزدیک ترین شهر به نیروگاه شهر«پریپت (پریفیات)»بودکه جمعیت ۵۰ هزار نفرجمعیت داشت که ۱۶ سال قبل از فاجعه و عمدتا برای اسکان کارکنان  در۲کیلومتری نیروگاه ساخته شده بود که تخلیه شدند وروزهای بعدتاشعاع ۳۰ کیلومتری ازنیروگاه هم تخلیه شدند .

درباره قربانیان چرنوبیل اطلاعات ضد و نقیضی منتشر شده. طبق آمار رسمی، در روزهای اول تنها سه نفر از کارکنان نیروگاه جان باختند و ۱۳۵ نفر با علایم حاد بیماری ناشی از پرتوهای رادیواکتیو روانه بیمارستان‌ های تخصصی شدند که ۲۸ تن از آنها در فاصلۀ سه ماه و ۲۴ نفر در فاصلۀ دو سال پس از حادثه جان سپردند.

وفاجعه درکوتاه مدت گریبان ۴ هزارنفر راگرفت واما فعالین سازمان صلح سبز آسیب دیدگان را حدود ۲۰۰ هزار نفر ذکر کردند.

می گویند:حادثه چرنوبیل تقریبا ۴۰۰ بار قوی‌ تر از بمبی اتمی بود که در سال ۶ اوت ۱۹۴۵(۱۵مرداد۱۳۲۴)هیروشیما  وناکازاکی منفجر شد

 BBCدرسال ۲۰۰۶می نویسد:

علاوه برتخلیه ساکنین «پریفیات»که در ۳روزاول تخلیه شدند

 تعداد افراد تخلیه شده تا شعاع ۳۰ کیلومتری راکتور را« ۱۱۶۰۰۰نفر»اعلام کرده وبخاطرعمق این فاجعه عملیات تخلیه درسالهای بعدهم ادامه داشت که تعداد آن را «۲۲۰۰۰۰»نفردانسته و
تا ۸ میلیون نفراز ساکنین مناطق بلاروس، روسیه و اوکراین درمعرض آلودگی دانسته اند.

«کریمه» منطقه خودمختار کشوراوکراین می‌باشد

شهر باخچیسارای (uk:Бахчисарай)«باغچه سرای» با نام فارسی خود واقع در شمال کریمه با ۲۸هزارجمعیت نیز از زمان حکومت تاتارها  نام گذاری شده است.

 باغچه سرای با خانه های سنگی، گلی، آجری در دل کوهپایه، قراردارد .

باغچه سرا

باغچه سرای در ۳۰ کیلومتری سیمفروپل، پایتخت کریمه واقع شده‌است و بدلیل قدمت تاریخی و معماری خاص آن شهر «پنج قرن» نامیده می شود.

شهرسنگی «چوفوت قلعه»، پارک مینیاتور کریمه، «کاخ خان» باغچه سرای و صومعه سنگی «اوسپنسکی مقدس» منجمله تاریخی ترین اماکن گردشگری باغچه سرای می باشد.

***

اوکراین درزمان جنگ و تحریم،درصنایع نطامی وهوایی خیلی به ایران کمک کرد

دیدگاه سفیر سابق ایران در اوکراین(اکبر قاسمی):بحران اوکراین که از بیش از یک سال پیش و در پی اوج گیری اختلاف میان نیروهای روس گرا و غرب گرا در این کشور بروز کرده و ظرف مدت کوتاهی به یک جنگ داخلی تمام عیار تبدیل شد، یکی از مهمترین موضوعات جاری است که در محور توجه محافل سیاسی و تحلیلی بین المللی قرار گیرد. علل و ریشه های شکل گیری این بحران، نقش عوامل داخلی و بازیگران بین المللی، چشم انداز حل و فصل بحران و تأثیر آن بر عرصه گسترده تر تعاملات بین المللی، همگی مواردی هستند که در این چارچوب مورد توجه و بحث و بررسی قرار گرفته است. 

​

 پس از انقلاب اسلامی ایران تحریم‌های زیادی علیه ما اعمال شد. از آن جمله تحریم صنایع هوایی ایران بود و اوکراین تنها کشوری بود که به شکوفایی صنایع هوایی ما کمک کرد.

بنابراین ما باید در رابطه با اوکراین ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی شکل گرفته شده فی ما بین دو کشور را در نظر گرفته و بر این اساس برنامه‌ریزی کنیم.

سفیر سابق ایران در اوکراین گفت: تعامل جمهوری اسلامی ایران با اوکراین از زمان ریاست‌جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و اولین رییس جمهوری دوره استقلال اوکراین آقای کراوچوک آغاز و تا امروز در روند تکاملی ادامه داشته است . در همین راستا ما می‌توانیم بدون متأثر شدن از فرآیند های بین‌المللی نسبت به اوکراین همانند گذشته منافع و تعاملات خود را با این کشور دنبال کنیم و در این زمینه رویکرد منافع خود راتوام با احترام متقابل حاکم بر مناسبات دو کشور صیانت کنیم .

قاسمی با اشاره به دورانی که به عنوان سفیر ایران در اوکراین خدمت می‌کرده است، گفت: ما با تمام طیف‌های سیاسی و قومی اوکراین شامل ناسیونالیست‌ها و ملی گراها و چپ‌ها بدون در نظر گرفتن جهت‌گیری‌های داخلی آنها روابطی بر اساس احترام متقابل و منافع دوطرف در اوکراین داشته‌ایم. وی خاطرنشان کرد: هر چند به دلیل تحولات اخیر اوکراین طی یک سال گذشته از حجم مناسبات ما با این کشور کاسته شده است ولی این روند نباید به همین صورت ادامه یابد بلکه باید روابط ما و تعاملاتمان با اوکراین به صورت فعال دنبال شود.

سفیر سابق ایران در اوکراین در رابطه با دیدگاه مردم اوکراین نسبت به تعامل با ایران، تصریح کرد: مردم این کشور ملت ایران را با فرهنگ و کشورمان را تاریخ‌ساز و با تمدن و قدمتی دیرینه می‌دانند. همچنین آنها تمایل زیادی برای داشتن تعامل حسنه و با ملت وکشور ایران دارند. قاسمی در رابطه با این سوال ‌که با وجود ادامه تنش‌ها در اوکراین ادامه روابط ایران با این کشور چطور دنبال خواهد شد، گفت: ما با بسیاری از کشورهای بحران خیز دیگر مانند عراق، افغانستان و سوریه نیز رابطه فعال داشته‌ایم. در هر صورت ایران نباید تحت تأثیر تحولات بین‌المللی به اوکراین منافع خود را رها کند و لازم است تا ما حتی با کشورهای بحران‌دار نیز مناسبات خود را داشته باشیم. وی در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی تحولات اخیر اوکراین و علل آن پرداخت و خاطرنشان کرد: در 28 تا 29 نوامبر 2013 قرار بود تا اوکراین از طریق اجلاسی که در لیتوانی برگزار می‌شد و موافقت نامه وابسته بهاتحادیه اروپا را امضا نمایند ولی به یکباره در 20 نوامبر رئیس جمهور و نخست وزیر این کشور اعلام کردند که زیرساخت‌ها و شرایط پیوستن به اتحادیه اروپا را ندارند و به نوعی می‌توان گفت که آنها جهت‌گیری‌های خود را تغییر دادند.

وی ادامه داد: همین تغییر موضع دولت اوکراین برای پیوستن به اتحادیه اروپا باعث افزایش اعتراض‌ها و کشته شدن 80 نفردر رخدادهای 18 تا 21 فوریه شد و متعاقب آن منجر به کنار رفتن رئیس جمهور اوکراین شد. از سوی دیگر روسیه احساس می‌کرد که شرایط جدید به نفع او نیست و دیگر نمی‌تواند در اوکراین منافع خود را دنبال کند زیرا اوکراین از نظر اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و... اهمیت زیادی برای روسیه داشت. وی ادامه داد: روسیه از طریق مانور نظامی کریمه را به خود ملحق کرد و با این‌که روسیه با کریمه پیوستگی ارضی نداشت ولی پس از این رخداد ها به روسیه ملحق ساخت. از سوی دیگر روسیه که ناوگان پنجمش در سواستوپل کریمه مستقر بود رخداد های داخلی اوکراین را تهدیدی جدی علیه خود می‌دید بنابراین با الحاق کردن به روسیه و سپس به نوعی حمایت از جدایی‌طلبی در شرق، اوکراین همچنان تا الان در تلاطم بوده و پیامد آن در عرصه بین المللی نیز مناسبات بین آمریکا و روسیه با یک تصادم جدی مواجه ساخته است./۲۱ آبان ۱۳۹۳ایسنا

مصاحبه طولانی سفیرسابق با تابناک:

توافق اخیر کشورهای روسیه، فرانسه، آلمان و اوکراین در مینسک، پایتخت بلاروس بر سر برقراری آتش بس در اوکراین و آغاز روند مصالحه در این کشور، بهانه ای شد تا با اکبر قاسمی، سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در اوکراین درباره ابعاد و چشم اندازهای بحران اوکراین به گفت و گو بنشینیم.

در ابتدا با توجه به سابقه حضور شما در اوکراین، در صورت امکان پیشینه ای از بحث مربوط به بحران اوکراین و روند آغاز و تداوم آن را بفرمایید

قاسمی:زمینه ها و ریشه های بحران اوکراین، در واقع ناشی از تغییر رویکرد ناگهانی آقای یانوکوویچ بود که از ۲۰ نوامبر ۲۰۱۳ اشکارگردیداین تغییررویکردپس از سفری که به مسکو داشت، به یکباره در اظهاراتی ازسوی نخست وزیر خود آقای آزاروف، دراستانه اجلاس سران اتحادیه اروپادرلیتوانی اعلام کرد برای اینکه بتوانیم اقتصاد و صنعت اوکراین را به سمت همگرایی اروپایی تغییر جهت بدهیم، نیاز به مدت زمان بیشتر و هزینه ۶۰ تا ۷۰ میلیارد دلاری داریم و به همین دلیل، در شرایط فعلی زمینه برای امضای موافقتنامه عضووابسته اروپا فراهم نیست. این اظهارت یک هفته قبل ازاینکه یانووکویچ می بایست در ویلینیوس پایتخت لیتوانی موافقتنامه عضویت وابسته اوکراین در اتحادیه اروپا را  امضا می کرد موجب جرقه اعتراضات درکشورشد . 

​

اکبر قاسمی سفیر پیشین ایران در اوکراین( سفیر جدید در گرجستان)

با توجه به اینکه رویکردهای سیاسی و تبلیغاتی که تا آن روز آقای یانوکوویچ دنبال کرده بود، همگی بر طرفداری از رویکرد همگرایی بااروپامبتنی بود، این اظهارات به یکباره یک تغییر موضع و یک تاکتیک جدید را به افکار عمومی القا می کرد. خود یانوکوویچ هم بعدها در اظهاراتی گفت که مانتوانستیم بطورسنجیده ای مقدمات تغییررویکردرا به لحاظ روانی و سیاسی و اجتماعی انجام دهیم و همین باعث شروع اعتراضات از سوی احزاب معارض شد. متعاقب آن، اعتراضات و تظاهرات خیابانی و حملات به موسسات دولتی آغاز شد تا مقطعی که برهه انفجار بحران متبلورشد که در واقع تاول بحران ترکیدوان درمقطع بین ۱۸ تا ۲۱ فوریه ۲۰۱۴بود، نحوه برخورد با معترضان منتهی به انفجارشدودرنتیجه ۸۰ نفر کشته و ۴۰۰ نفر هم مجروح شوند. این موضوع باعث شد که زمام حکومت از دست تیم یاناکویچ ودولتمردان ان خارج شود. شرایط خیابانی به گونه ای شد که یانوکوویچ بلافاصله درباره وضعیت امنیت خودش احساس نگرانی کرد که اگردرکیف بماند، احتمال دارد صدمه ببنید ولذا کی یف را ترک کرد و به روستف روسیه رفت. در نتیجه این امر، عملاً یک خلأ حاکمیتی به وجود آمد. 

در بیست فوریه، وزرای خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و لهستان به اوکراین آمده و گفت و گوهایی رابرای حل بحران و تفاهم سیاسی آغاز کردند ونماینده روسیه نیز باتاخیردر این مذاکرات حاضر شد. اما شرایط به گونه ای پیشرفت رفت که پیامد صحنه و تحرکات خیابانی بر تفاهمات سیاسی غالب شد. عملاً شرایط بحرانی به ویژه آثار ناشی از کشته شدن ۸۰ نفر در میدان کی یف، بر همه تحولات سایه انداخت و متعاقب آن، معارضین حاکمیت را در اختیار گرفتند و تیموشنکو از زندان خارکف آزاد شد. بلافاصله پس از این تحولات، پوتین در اجلاسی که بعد ازپایان بازی های المپیک زمستانی سوچی با شورای امنیت روسیه داشت، تصمیم گرفت که در رابطه با تحولات اوکراین به تعبیرمن راهبرداستراتژیست معروف روسی وادیم تسیمبورسکی یعنی نشان دادن بازوهای روسیه برای نیل به مرحله انقباض توانمندی ژئوپلتیک روسیه را عملی سازد. اولین واکنش ونتیجه این راهبرد، بروزاستقلال خواهی روس زبان های کریمه بود درسایه  مانورهای نظامی ارتش روسیه در مرزهای اوکراین. ودر پرتو این تحولات در ماه مارس ۲۰۱۴ رفراندوم کریمه برگزار شد که منجر به الحاق کریمه به روسیه شد. 

متعاقب این تحولات، روند به سمتی رفت که واکنش های بین المللی نسبت به الحاق کریمه به روسیه تشدید شود. ولی باز هم در اینجا رخداد بعدی این بود که با وجود اینکه الحاق کریمه به روسیه واکنش بین المللی را در پی داشت و اروپا و آمریکا آن را درتعارض بانظم اروپایی و نقض حاکمیت ملی اوکراین قلمداد و محکوم کردند،  ولی به دلیل اینکه دولت طرفدار روسیه در کی یف ساقط شده بود و دولت معارضین شکل می گرفت، به نوعی یک نوع تعادل واقناع غیررسمی بین طرفین موازنه روسی وغربی درعرصه بین الملل ایجاد شده بود. در حقیقت، روند روی کار آمدن حاکمیت موقت جدید که توسط آقای تورچینف، رئیس موقت پارلمان شکل گرفت، یک روند تفاهمی بین قدرت های بزرگ نبود و یکی از مواضعی که رهبری روسیه خیلی درباره آن ایراد می گرفت و انتقاد شدید داشت این بود که قاعده بازی بین المللی ازسوی امریکا بر هم زده شده است.  روسیه معتقد بود با توجه به اینکه یک دولت مشروع یعنی دولت یانوکوویچ در اوکراین بر سر کار بود و تنها نه ماه دیگر تا انتخابات باقی مانده بود (دسامبر ۲۰۱۴) آمریکا و اروپا نمی بایست عجولانه حرکت می کردند و قاعده بازی را بر هم می زدند. یکی از ایراداتی که روسیه می گرفت و الان هم محور انتقاداتش به آمریکا است، این است که آمریکایی ها حاضر نیستند قواعد بعد از جنگ سرد را در رابطه با قدرت های بزرگ رعایت کنند. تعبیری هم که پوتین در اجلاس مجمع روشنفکران روسیه دروالادی  به کار برد، این بود که اشاره کرد آمریکایی ها دنبال بازی های بدون قاعده هستند. 

ادامه این روند از دید راهبردهای روسیه به این صورت بود که حلقه بعدی بحران را در ارتباط با مناطق دیگری که به نوعی اقلیت های روس در آن حضور دارند،وارزش سوق الجیشی واقتصادی درنزدیکی مرزهای روسیه داشت یعنی شرق اوکراین و مشخصاً دانتسک و لوگانسک دنبال کند که عملاً جرقه دومین منازعه نظامی آن. متعاقب بحران کریمه درراستای دفاع ازحقوق اقلیت های روس زبان زده شد. و در اجلاس ۱۷ آوریل۲۰۱۴ ژنو (روسیه، آمریکا، اتحادیه اروپا و اوکراین)  برای اولین باردرخصوص چگونگی رفع منازعه فقط در شرق اوکراین واردمذاکره شدند ودراین اجلاس هیچ اشاره ای به تحولات کریمه نشد و به همین دلیل،درمحافل سیاسی به نوعی این امر بعنوان اعطای امتیاز و حق السکوتی به روسیه تلقی شد. ولی روسیه باز هم روند تحولات را درراستای همان راهبردرویکردانقباض توانمندی ژئوپلتیک تعقیب کرد تا اینکه به واسطه یک سری تحولات دیگر که ازجمله تشدیدرویکردناسیونالیستهای اوکراینی درروس ستیزی در اودسا و دیگر مناطق اتفاق افتاد و همچنین تشدیدروند تحولات داخلی درجهت کاهش وابستگی های سیاسی اقتصادی وگازی اوکراین به روسیه  ، ازقبیل رفراندوم قانون اساسی، انتخابات پارلمانی، انتخابات ریاست جمهوری، عملاً شعله منازعه در شرق اوکراین رافروزان تر ساخت . 

متعاقب این تحولات، شاهد برگزاری اجلاس نرماندی در فرانسه بودیم که با وجود جدل سختی که آمریکایی ها با پوتین داشتند، فرانسوا اولاند درابتکاری در هفتادمین سالگرد نبرد نرماندی از پوتین دعوت کرد و در آنجا هم  ملاقات هایی بین پوتین، مرکل، اولاند و پروشنکو اتفاق افتاد. در این اجلاس، اولین مذاکره بین پروشنکو و پوتین برگزار شد و سپس طرفین تلاش کردند همین روند را در قالب یک اجلاس چهارجانبه در جولای و اوت در فرانسه و آلمان تعقیب کنند. با این حال، روس ها همچنان با رویکرد اقتدارگرایانه روندهای شرق اوکراین را تعقیب کردند تا اینکه مشخصاً در آخرین روندهایی که در ماه فوریه رخ داد، تحولات میدانی درکل منطقه دانتسک موجب نشدکه در اختیار جدایی طلبان قرار گیرد؛ اما در ژانویه با تحرکاتی که انجام شد، فرودگاه دانتسک هم از حیطه نظامیان ارتش اوکراین خارج شد. البته درباره این فرودگاه، ارتش اوکراین از سیاست زمین سوخته استفاده شد و فرودگاهی که یکی از فرودگاه های عظیم منطقه بود که قبل از بازی های فوتبال یورو ۲۰۱۲ یانوکوویچ آن را بازسازی و تجهیز کرده بود و در حدود ۲۰۰ میلیون یورو هزینه آن شده بود، به وضعیت غیرقابل استفاده ای رسید. در عین حال، به نظر می رسد تا آستانه اجلاس اخیر مینسک، جدایی طلبان به دنبال این بودند که محور مواصلات راه آهن را در دبالستوو را هم بتوانند در اختیار بگیرند. حتی در ۱۰ و ۱۱ فوریه هم که اجلاس میسنک در حال برگزاری بود، نیروهای جدایی طلب به شدت با محاصره ارتش اوکراین در جنگ بودند تا بتوانند این منطقه مواصلاتی  استراتژیک را در حوزه نفوذ خود وارد وبدست اورند. به این ترتیب، تا ۱۴ فوریه که ساعت ۱۰ به وقت گرینویچ آتش بس رسماً اعلام شد، جنگ در این منطقه ادامه داشت.

به ابتدای بحث شما برگردیم. گفتید یانوکوویچ پس از سفر به روسیه و توافقاتی که با روس ها داشت، رویکرد مبتنی بر همگرایی با اروپا را تغییر داد. ولی چیزی که ما شاهد بودیم این بود که اولاً در جریان بحث انقلاب های رنگی، یک پای رقابت در اوکراین یانوکوویچ بود که به عنوان محور نیروهای روس گرا شناخته می شد. ثانیاً بعد از آن هم در اوایل دولت جدیدی که در دوره اخیر ریاست جمهوری اش تشکیل داد، یکی از مباحث جنجالی، بحث تمدید توافق پایگاه نظامی روسیه در دریای سیاه بود. از همین جهت، بسیاری معتقدند که رویکردهای یانوکوویچ به طور کلی روس گرا بوده است. سوال من این است که تا چه حد جریان بازگشت یانوکوویچ از رویکردهای همگرایی اروپایی و توجه ویژه به سمت روسیه را از رویکردهای خود وی می دانید و تا چه حد ناشی از فشارها و مداخله مستقیم روسیه؟

قاسمی:واقعیتی که در روندهای داخلی اوکراین وجود داشت، این بود که اغلب احزاب و رهبران  متنفذ اوکراینی بعد از فروپاشی شوروی، به عنوان یک امر پذیرفته شده، رویکردهای پیوستن به اتحادیه اروپا را درهسته مرکزی راهبرد خودمدنظر قرار داده بودند. با این حال، شدت و حدت این امر متفاوت بود. مثلاً حزب باتکیفشینا که حزب خانم تیموشنکو است، حزبی است که با در نظر گرفتن تمامی اهداف  اروپایی و به صورت بی محابا این روند را دنبال می کرد؛ ولی حزب مناطق که رهبر آن یانوکوویچ بود، با نگاهی که منافع روسیه را نیز دربرداشت و نه بی محابا به این روند توجه نشان می داد. حتی روسای جمهور قبل از آن که الان نماینده ریس جمهوری  فعلی پروشنکو هستند، منظور کوچما نیز به این موضوع اعتقاد داشتند. کوچما دومین رئیس جمهور بود که ۱۰ سال حکومت کرد و او هم شعارتحقق همگرایی اروپایی را داد. کراوچوک هم که اولین رئیس جمهور اوکراین پس از استقلال بود، بحث همگرایی را مطرح می کرد. در واقع، احزاب و سیاستمداران اجماع واتفاق نظری کلی درباره روند همگرایی با اتحادیه اروپا داشتند. 

نکته جالب این است که یانوکوویچ در مدت چهار سال و اندی که حکومت کرد، عمده مواضعش در تأیید روند همگرایی اروپایی بود و اینکه تمام گام هایی که برداشته می شد به نوعی در راستای پیوستن به اتحادیه اروپا باشد. این نمی توانست یک شعار صرف باشد. بسیاری از تفاهم نامه های مرتبط، ساختارش در زمان خود آقای یانوکوویچ تدوین و مقدماتش فراهم شد. با این حال، به دلیل نادیده گرفتن منافع روسیه در این موازنه ومعادله، در نهایت روند به گونه ای شد که به لحاظ سیاسی- روانی یک کار غیرحرفه ای انجام گرفت و یانوکوویچ یکباره تغییر موضع داد. این تغییر موضع اصلاً قابل توجیه نبود.و او باید 9 روز بعد از آن تاریخ به لیتوانی می رفت و توافقنامه با اتحادیه اروپا را امضا می کرد؛ اما بعد از سفر به مسکو و دریافت وعده کمک مالی سه میلیارد دلاری روس ها، روند عملکرد وی تغییر کرد. اما به نظر  ناظران سیاسی . هم آمریکایی ها وهم غربی ها نباید فضای اوکراین را به سمت بحران و خلأ حقوقی و حاکمیتی هدایت می کردند و می بایست به نوعی دوباره تفاهمی انجام می دادند که دراین میان نظر روس ها نیزبه نوعی تأمین می شد و روندحکومت تا زمان انتخابات ریاست جمهوری به صورت طبیعی دنبال می شد. 

البته برخی، حلقه های مفقوده ای را در این میان مطرح و اشاره می کنند کشتاری که در میدان کی یف انجام شد، باعث جریحه دار شدن افکار عمومی و تشدید بحران شد. غرب گراها می گویند این کشتار کار طرفداران روسیه بوده و طرفداران روسیه می گویندطراحی و کار غربی ها و آمریکایی ها بوده است. به هر حال، این امر هنوز یک معمای پیچیده و گنگ است و مستندات آن دقیقاً کارشناسی نشده؛ ولی به طور کلی روند با یک خلأ حاکمیتی مواجه شد. پس می شود گفت که در عمل، یانوکوویچ هم شرایط همگرایی اروپایی را پذیرفته بود و هم خودش  به آن عمل می کرد. او در یکی از اظهاراتش گفت در حدود ۸۰ مصوبه برای همگرایی اروپایی داشتیم و این امر را در دفاع از اعتقادش به همگرایی اروپایی گفت. ولی نکته ای که وجود دارد این است که روند تحولات به گونه ای پیش رفت که لجام وزمام امور از مدیریت سیاسی او خارج شد و شرایط به یک وضعیت حاد و بحرانی تبدیل شد.

پس در این بحث می توان گفت که ثبات سیاسی در اوکراین پس از فروپاشی شوروی منوط به برقراری تعادل در روابط با روسیه و غرب بوده و زمانی که این تعادل بر هم می خورد بحران به وجود می آید؟

قاسمی:اجازه بدهید برای اینکه دقیق تر و علمی تر این بحث را بررسی کنم، چند نکته را اشاره کنم. سوالی که می شود مطرح کرد این است که آیا بحران ماهوی اوکراین، بحرانی است از نوع منازعه ورقابت منافع قدرت های بزرگ درصحنه بین المللی که بر اوکراین سایه انداخته یا مجموعه مولفه های  ناشی ازمنافع گروههای داخلی  دارد که می تواند مورد استفاده متنفذان بین المللی هم قرار گیرد؟ من می خواهم بگویم که هر دوی این هاست. برای اینکه اثبات بکنیم، نگاه کنید به اینکه به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیکی و ساختاری، اوکراین دارای ظرفیت های راهبردی، سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی بسیار بالایی است؛ هم برای روسیه به عنوان یک پیوستگی عمیق چندین سده ای و هم برای راهبردهای جدید آمریکا و غرب حائزاهمیت است. من برای اینکه به صورت گذرا اشاره کنم، باید توجه داشت که به لحاظ فرهنگی، هسته اصلی نژاد ملل  روسیه و اوکراین، قومیت اسلاو است که در میان کشورهای مشترک المنافع، روسیه، اوکراین و بلاروس از نظر فرهنگی و زبانی این ملل را به هم مرتبط می سازد و از جنبه اقتصادی نیز ساختارهایی که از زمان شوروی ایجاد شده، اقتصاد و صنعت پیشرفته را در این سه کشور و مشخصاً در روسیه و اوکراین متمرکز ساخته است. صنایع هوایی، هوا- فضا، اتمی، تاسیسات خطوط لوله عظیم گاز، تاسیسات شبکه راه آهن و مواصلات، مخابرات و اصولاً دانش و علم و فناوری در این دو کشور یکدیگر را همپوشانی می کنند و مکمل یکدیگر هستند. یعنی اگر روسیه الان بخواهد هواپیمای سوخوی خود را با کیفیت مناسب تولید کند، حتماً باید کارخانه های آنتونوف و موتورسیچ و خارکف را به عنوان پشتیبانی فنی در کنار خود داشته باشد. در غیر این صورت، باید به سراغ چین بروند که چینی ها هم ملاحظات مالی و فنی خاص خود را دارند. همین اواخر خود روس ها اعلام کردند که دویست نوع قطعه صنایع هوایی و فضایی شان به تولیدات کارخانه های اوکراین پیوند خورده است. این همان تعبیری است که پوتین اشاره کرد و گفت که آمریکایی ها منافع اقتصادی روسیه را با کشورهای حوزه نفوذ خود نادیده گرفته اند و این رویکرد آمریکایی ها باعث شروع بحران شده است. 

همچنین در حوزه نفوذ امنیتی روسیه نیز می توان این پیوستگی را مشاهده کرد که در قالب موضوع پیوستن اوکراین به ناتو مطرح می شود. در آخرین اجلاس پارلمان دولت اوکراین، تصمیم گرفت که قاعده عدم پیوستن به ناتو را حذف کنند و عملاً لایحه را فراهم کردند تا پروشنکو اعلام کند که تا ملت اوکراین در رفراندومی خواستار پیوستن به ناتو شوند . این امر موجب تحریک هرچه بیشتر روسیه شد و یکی از دلایلی که جنگ در شرق اوکراین را مشتعل کرد، همین موضوع بود و باعث شد که روسیه حمایت بیشتری را از راهبرد قدرتنمایی در شرق اوکراین داشته باشد. پوتین اشاره می کند که ناتو قول داده بود گسترش خود را متوقف می کند، ولی به قول خود عمل نکرد. مورد دیگر این بود که در چارچوب قرارداد سابق خارکف، حضور ناوگان روسیه در سواستوپل در ازای اعطای تحفیف گازی به اوکراین تمدید شد. البته پس از تحولات الحاق کریمه به روسیه، این قرارداد دیگر موضوعیت خود را از دست داد. ولی به طور کلی چرا سواستوپل؟ زیرا تنها جایی که روسیه به آب های آزاد دسترسی دارد و عمق ناوگانی لازم را دارد تا بتواند ناوگانش را با بقیه جهان مرتبط سازد، در این منطقه است. هرچند روسیه در سوچی هم اراضی دریایی دارد، ولی به دلیل کم عمقی و فقدان ساختارهای مناسب، از شرایط لازم بهره وری دریایی برخوردار نیست و بقیه مناطق روسیه نیز دسترسی به دریاهای آزاد ندارند. پس روسیه به لحاظ حوزه ژئوپلیتیکی و امنیتی هم در اوکراین شرایط ویژه ای دارد و این نیاز یک نیاز غیر قابل اغماض است .  حال در پرتو این مولفه ها ، یعنی فرایندهای فرهنگی، زبانی، ساختارهای مشترک اقتصادی و منافع مشترک و موقعیت امنیتی و تأثیرات این تحولات ، ببینید که روس ها چگونه باید با این تحولات برخورد کنند. 

 پس از فروپاشی شوروی، اوکراینی ها به دلیل ساختارهای مناسبی که داشتند و همچنین وجود نیروهای ماهر و تحصیلکرده، ظرفیت های کشاورزی، ظرفیت در حوزه صنعت فولاد و صنایع پیشرفته ، مایلند در پیوند با اتحادیه اروپا این شرایط را ارتقا دهند. تقریباً همه گروه ها و طیف های اجتماعی و سیاسی در این موضع اشتراک نظر داشته و دارند و بیش از ۷۰ درصد اوکراینی ها معتقد بودند که باید به اتحادیه اروپا بپیوندند. این برآورد افکارسنجی های مستقل است و البته این روند با شدت و ضعف به چشم می خورد. برخی گروه های ناسیونالیست با شدت بیشتر و برخی هم با در نظر گرفتن ملاحظات روسیه این روند را دنبال می کردند. 

بنابراین در جواب سوال به طور خلاصه باید گفت وزن و شرایط تحولات اوکراین، شرایط کاملاً حساسیت آمیزی را در عرصه بین المللی به وجود آورده است و حتی از نگاه رویکردهای آمریکایی و اروپایی نیز چنین بود. آمریکایی ها هم در چارچوب تئوری هایی که داشتند ، اقتدار حوزه شوروی را در شرایطی می دیدند که پیوستگی اوکراین با روسیه حفظ شود. ولی اگر این پیوستگی متزلزل شده و اوکراین از روسیه جدا شود، قدرت روسیه به شدت تضعیف می شود. با این نگاه می بینید که تفاوت حلقه اوکراینی با حلقه گرجستانی، آذربایجانی، مولداویایی یا ارمنستانی که آن ها هم دنبال همگرایی با اتحادیه اروپا هستند، تفاوت فاحشی است. پس هر دو مولفه شرایط داخلی اوکراین و نیز اهمیتش برای بازیگران بین المللی دست به دست هم داده و روند اوضاع را تحت تأثیر قرار داد. در حال حاضر، بسیج همه قدرت های بین المللی را روی رخدادی شاهدیم که جنبه منطقه ای داشت و وزن سنگین اقتصادی، سیاسی و مالی که همه قدرت های غربی برای حمایت از اوکراین وارد این عرصه شدند، به خوبی نشان می دهد که تحولات با اهمیت بسیار زیاد بین المللی در حال رخداد در این منطقه است.

پس مشخص شد که زمینه های بحران هم ناشی از بعد داخلی و از جنبه منازعات و انشقاق هایی که در داخل اوکراین وجود داشته و هم ناشی از نقش آفرینی قدرت های بزرگ. حال برای توجه بیشتر بر نقش قدرت های بزرگ، به مسئله ای برگردیم که منازعه را شعله ورتر و جنبه بین المللی آن را بیشتر کرد؛ یعنی الحاق کریمه به روسیه. آیا این اقدام در تفکر استراتژیک دولتمردان روس ریشه داشته و انتظار برای بازگشت این منطقه به روسیه وجود داشته و یا رویکرد روسیه انفعالی بوده و پاسخ به شرایط پیش آمده صورت بندی شده است؟ آیا واقعاً آنطور که روسیه می گوید برای حفظ روس تبارها و موارد مشابه بوده که وارد عمل شده یا از قبل به دنبال فرصتی برای این کار بوده است؟ از طرف دیگر، رویکرد غرب و به ویژه آمریکا در این موضوع چطور بوده است؟ آیا می شود گفت بعد از شکست انقلاب های رنگی در منطقه، آمریکا مترصد این بوده که دوباره وارد منطقه شود و به ویژه اوکراین را به عنوان یک محور ژئوپلتیکی از روسیه جدا کند یا اینکه رویکرد آمریکا هم انفعالی بوده است؟ در مجموع، رویکردهای دو طرف را چطور می توان تحلیل کرد؟

قاسمی:باید توجه داشت که کریمه از منظر حاکمیت های تعریف شده روس ها، یک بحران نبود. کریمه به لحاظ ساختار اقلیمی و جغرافیایی و ویژگی های ساختاری به گونه ای است که پیوستگی ارضی اش با اوکراین بیشتر است تا روسیه. الان یکی از معضلات عمده ای که روس ها دارند، فقدان ارتباطات زمینی کریمه با اراضی روسیه است. از آنجا که ساختارهای کریمه عمدتاً با تأسیسات و موسسات اوکراینی در هم تنیده شده و ساختارش به لحاظ اداری،کشوری، جغرافیایی و مواصلاتی از دهه های قبل شکل گرفته، الان هزینه هایی برای روسیه در خصوص این موضوع وجود دارد. و از دید کارشناسان روسیه برای جبران این خلا ساختاری می بایست ماریوپول را ضمیمه منطقه نفوذ خود نماید 

من دقیقاً می خواهم این را بگویم که روس ها بلافاصله بعد از نوامبر و پس از رخدادهای فوریه احساس کردند که معادله اوکراین یک معادله حاکمیتی در حوزه بازی غرب و آمریکا خواهد غلتید و آن ها کلیه قراردادها و منافعی که در حوزه اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و زبانی دارند را به طور ذاتی از دست می دهند. به همین دلیل، ناگزیرند میزان ضریب خسارت خود را کاهش دهند . بنابراین، بلافاصله تصمیم به حمایت از جدایی طلبی روس تبارها گرفتند تا در این فرایند بتوانند همه آن اهدافی که متصور بوده را به دست بیاورند.  بنابراین، من در پاسخ مشخص به شما می خواهم بگویم که روندهایی که در ارتباط با کریمه دنبال شده، ویژگی های خاص موقعیت ژئوپلیتیکی و بین المللی را در آن مقطع در بر داشت روس ها در سبک و سنگین کردن منافع خود به این نتیجه رسیدند که اگر در خصوص تحولاتی که در فوریه اتفاق افتاده واکنشی نشان ندهند، شرایط برایشان وخیم تر خواهد شد. روس ها دریافتند که این تحولات، تحولات لیبی نیست که به سکوت بگذراندند؛ تحولات عراق نیست که با انفعال و کمترین موضع گیری آن را دنبال کردند؛ و یا تحولات افغانستان نیست. حتی در تحولات سوریه هم علیرغم اینکه روس ها به دلیل پایگاه دریایی که در طرطوس داشتند، شرایط ویژه تری را داشته و سعی کردند حمایت های لازم را داشته باشند، ولی باز آن محوریت سنگین را نداشته است و دیگر متحدین دولت سوری بودند که حمایت کردند تا بشار اسد توانست روندها را به نفع خودش تغییر دهد. 

در واقع، قاعده اوکراین متفاوت بود؛ زیرا در آنجا، رخدادها در حیات خلوت روسیه اتفاق می افتاد. اگر مرزهای ناتو به شرق اوکراین می رسید، به این معنا بود که حوزه دفاع امنیتی روسیه باید به آن سوی مسکو منتقل می شد. بنابراین، همان طور که در ارتباط با رخدادهای ماه آوریل در ژنو شاهد بودیم، تا آن مقطع قدرت های جهانی روندهای کریمه را با در نظر گرفتن منافع روس ها و با سکوت در نظر گرفتند و فقط به تحولات شرق اوکراین و چگونگی تخلیه موسسات و ساختمان های دولتی شرق اوکراین و حل مشکل تسلیحاتی که به دست خود جدایی طلبان افتاده بود پرداختند. به هر حال، می شود گفت که به نوعی این خرس قطبی بعد از تحولات فوریه از خواب زمستانی بیدار شد و شروع به تکاندن خود کرد و در عمل، این تحولات در همین راستا و در روندهایی که با منافع مستقیم روسیه گره خورده بود، اتفاق افتاد. 

در طرف مقابل چطور؟ از دید تفکر استراتژیک آمریکایی؟

قاسمی:از دید تفکر استراتژیک آمریکایی، در موضوع کریمه آمریکایی ها خود را با بدترین صورت دخالت خارجی از سوی یک قدرت در دوره بعد از جنگ سرد و بعد جنگ جهانی دوم مواجه می دیدند. هژمونی آمریکا هرگز موافق نبود که یک کشور، حاکمیت کشور دیگر را نقض کند و به ویژه اینکه در یک جغرافیایی اروپایی، نظم و ساختار اروپایی را بر هم بزند. الان رخدادهای کریمه و شرق اوکراین به گونه ای است که آثار نظامی و امنیتی و سیاسی آن تمام کشورهای اروپای شرقی و کشورهای بالتیک و نیز اسکاندیناوی را به شدت مرعوب و متأثر کرده است. در راهبردهای جدید ناتو در اجلاس اخیر این سازمان در بروکسل، اعضا به دلیل نگرانی های فزاینده ای که پیدا کرده اند به این جمع بندی رسیدند که پایگاه های دریایی را با حضور نیروهای ناتو در استونی، لیتوانی، لتونی، رومانی، لهستان و بلغارستان ایجاد کنند. هدف این است که این نیروها بتوانند در صورت لزوم، مفاد اساسنامه ناتو را که اگر به یک کشور عضو ناتو حمله شود همه کشورهای ناتو متعهد خواهند شد ، به اجرا دربیاورند. و یا رویکردی که آمریکایی ها دارند و نگاهشان به اروپایی ها این است که شما در مقابل این خرس روسی نمی توانید واکنش نشان دهید و توان لازم را برای حرکت واکنشی ندارید و لذا باید حرکت های نظامی را تشدید کنیم. همین الان امریکایی ها چه در دولت و چه کنگره، به شدت بحث تجهیز و تسلیح ارتش اوکراین را در دستور کار دارند. البته این رویکردی است که با رویکرد آلمان و فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی مغایرت دارد. در بحث تحولات اروپایی، این نکته مطرح است که چرا رویکرد آلمان و فرانسه در مقابل رویکرد آمریکاست. این یک سوال قابل توجه است. 

برگردیم به مهمترین واکنشی که غرب به موضوع کریمه و اوکراین نشان داد؛ یعنی موضوع تحریم های روسیه. ما شاهد بودیم که در اوایل ماجرا، رویکردها شدید بود و تحریم های فزاینده و تهدید به تحریم های بیشتر وجود داشت. اما این روند تا جایی پیش رفت و متوقف شد. بعد اختلاف نظری میان اروپا و آمریکا به وجود آمد و الان شاهدیم که در مذاکرات مینسک، عملاً نقش فعال روسیه به رسمیت شناخته می شود. یعنی ما شاهد این هستیم که از سیاست فشار بر روسیه به سیاست تعامل با روسیه و به رسمیت شناختن نقش این کشور برای حل بحران رسیده اند. عواملی که سبب شد این تحول طی شود چیست؟ برخی چنین بیان می کنند که میزان در هم تنیدگی اقتصادی روسیه با اقتصاد جهانی و به ویژه اروپا و نیازی که هر دو طرف به هم دارند، آن ها را در مواضع خود تعدیل کرده است. بحث دیگر اینکه آیا می توان در شرایط فعلی گفت که یکی از طرفین در رابطه با منافعی که مدنظر داشته، دست بالا را دارد. آیا می شود گفت روسیه در مقابل اروپا یا دست بالا را دارد برعکس؟

قاسمی:در خصوص این تحول چند نکته را باید مورد توجه قرار دهیم. اول اینکه آمریکایی ها بعد از فروپاشی شوروی و به ویژه پس از دوره گورباچف و یلستین، شروع کردند ساختارهای روسیه را با نگاه دموکراتیزه کردن و نزدیک کردن با ساختارهای اروپایی مدنظر قرار دادند تا روسیه را از رویای امپراتوری خارج کرده و به لحاظ اقتصادی به سمت یک سیستم لیبرال سوق بدهند. بیشترین امتیازات در دوره یلستین برای فضای آزاد سیاسی و اقتصادی مطرح شد و موج گسترده ای برای کمک های غرب، ورود NGO ها و نیز سرمایه گذاری در روسیه شکل گرفت. برابر آخرین آمارهایی که مقامات خود روسیه ارائه کرده اند، گفته شده در مقطع تقریباً ۷۰ تا ۲۰ سال گذشته، چیزی حدود ۷۰۰ میلیارد دلار در این کشور سرمایه گذاری شده است. شرکت های آمریکایی در حوزه های انرژی، گاز و نفت، صنایع هوا و فضا، صنایع اتمی و صنایع ماشین سازی وارد شده بودند که این سرمایه گذاری ها، بلافاصله پس از تحولات اوکراین و در چارچوب تحریم ها تحت تأثیر قرار گرفت. 

الان یکی از دلایلی که روس ها کمی منعطف شده اند، به دلیل تلاش آن ها برای کاستن آثار ناشی از تحریم ها است. مشاهده می شود که طی دو ماه گذشته، ۴۰ درصد از ارزش روبل روسیه در مقابل دلار تنزل یافته است. در مقابل، در روندهای اقتصادی که در اروپا دنبال شده، به دلیل رکود شدیدی که در اثر تحریم ها به وجود آمده، بسیاری از شرکت های آلمانی و فرانسوی و اسپانیایی و ایتالیایی متضرر شده اند؛ زیرا اولاً روس ها حاضر نیستند اقساط وام های خود را بدهند و همه را استمهال کرده اند و ثانیاً در مقابل تحریم ها واکنش نشان داده اند. وزیر خارجه اسپانیا اخیراً در اظهاراتی گفت در نتیجه تحریم ها ،  ۲۱ میلیارد دلار خسارت دیده اند . این تازه در یک فرایند چند ماهه اتفاق افتاده است. بنابراین اگر شما این روند را ملاحظه کنید، آثار این رویکردها سایه مستقیم و متقابلش به شرکت های در هم تنیده اروپایی، به ویژه چهار کشور مذکور است. به همین جهت می خواهم اشاره کنم که رویکرد جسارت آمیز مرکل و اولاند در فراهم کردن زمینه های مذاکره، نشان دهنده این است که دغدغه اصلی، چه در حوزه امنیتی و چه در حوزه اقتصادی، دغدغه اروپایی است. آمریکایی ها در اینجا بازنده کار نیستند و تمام آثاری که بر قضیه مترتب است، بر اقتصاد و امنیت اروپا است و لذا اینجاست که آلمان و فرانسه به عنوان محور اتحادیه اروپا، به این جمع بندی می رسند که برای اینکه منافع اقتصادی، تجاری و ثبات خود را تضمین کنند، حتماً باید روس ها را متقاعد کنند. به همین دلیل است که این همه هزینه می کنند و از خود مایه می گذارند تا روند کار شکل بگیرد و بتوانند دستکم تفاهم میسنک را که در سپتامبر زمینه های اولیه اش شکل گرفته ولی نقض شده بود، احیا کنند و به لحاظ محتوایی استحکام دهند. از وقتی هم آتش بس شروع شد، مرکل و اولاند در تماس با پوتین سعی کردند روند نظارتی را بر مفاد این تفاهم نامه برقرار سازند تا بتوانند این روند را استحکام دهند؛ زیرا ابهامات و تردیدهای زیادی وجود دارد.. این تفاهم نامه باید در روند میدانی شکل بگیرد و مسائل آن یک به یک گره گشایی و حل شود. ضریب شکنندگی ها در صلب این تفاهم نامه وجود دارد؛ ولی به نظر می رسد سمت و سوی آن به گونه ای است که روس ها هم در شرایط فعلی روند کلی را پذیرفته اند و مصالح آن ها را هم می تواند تأمین کند. 

برای جمع بندی این بخش، یک گزاره را مطرح می کنم و می خواهم ببینم از نظر شما این گزاره صحیح است یا خیر. با توجه به مجموعه صحبت هایی که مطرح شد، اگر بخواهیم از منظر روابط بین المللی به قضیه نگاه کنیم، آیا می توان اینطور گفت که برای روسیه بحث بحران اوکراین بحث بقاست، برای اوکراین بحث منافع و برای آمریکا بحث قدرت؟ 

قاسمی:درست است. همین را می شود گفت، ولی این مفاهیم را می شود به آن اضافه کرد که در واقع، بحث آمریکا تثبیت قدرت هژمون خود در عرصه بین المللی است. برای روسیه، متوازن کردن جایگاه خود در جغرافیای اروپایی به اضافه حفظ منافع امنیتی و اقتصادی اش در این حوزه است. روس ها به نظر می رسد در ضمایم پنهان این تفاهم نامه، می بایست امتیازاتی را هم در حوزه امنیتی و هم حوزه اقتصادی گرفته باشند. این تفاهم نامه یک بیانیه مشترک هم داشته که به امضای رهبران چهار کشور رسیده است؛ یعنی مرکل، اولاند، پوتین و پروشنکو. در آنجا نکته معناداری دارد. در آن بیانیه گفته شده که بحث منطقه آزاد تجاری در اوکراین، می بایست در قالب اجلاس روسیه اوکراین و اتحادیه اروپا به نتیجه برسد. این یعنی همان امتیازی که روس ها دنبال آن بودند که کلیه مبادلات تجاری و اقتصادی که در بخش شمالی این حوزه انجام می گیرد، حتماً باید تفاهم روسیه را هم داشته باشد و باید هم منافع امنیتی و هم منافع اقتصادی و تجاری روسیه را در بر بگیرد. 

یک بحث که در حاشیه مسائل مربوط به بحران اوکراین مطرح می شود، تأثیر بحران و پیامدهای جانبی است که می تواند بر صف بندی های بین المللی داشته باشد. مهمترین جنبه آن، تأثیری است که این بحران می تواند روی رویکردهای منطقه ای و بین المللی روسیه بر جای بگذارد. شاهدیم که روسیه بزرگترین قرارداد اقتصادی خود را با چین به امضا می رساند و از طرف دیگر، مسائلی درباره نوع نقش آفرینی روسیه در خاورمیانه و نوع همکاری و تعاملش با آمریکا در این منطقه مطرح می شود. شما این موضوع را چطور ارزیابی می کنید؟ به طور خاص، تأثیری که این روند می تواند بر روابط روسیه با ایران داشته باشد به چه صورت است؟

قاسمی:روسیه بعد از تحولات کریمه و شرق اوکراین در راهبردهای خود به این جمع بندی رسید که می بایست هزینه سنگینی را در ازای این رویکرد پرداخت کند. پوتین به مردم خود گفت ما باید دو سال شرایط بحران را تحمل کنیم و طی این دو سال می بایست ما به ازای روندهایی که آغاز کرده ایم را ترسیم کنیم. نخست، برای کلیه روندهایی که در نتیجه تأثیرپذیری شبکه اقتصادی و مالی بین المللی بر روسیه به وجود آمده، باید جایگزین هایی طراحی شود. به همین خاطر می بینیم که پوتین چند رویکرد را در دستور کار قرار داد: رویکرد تعامل فعال با مجموعه «بریکس» در اجلاسیه آفریقای جنوبی؛ رویکرد تعامل فعال گازی و اقتصادی با چین، که بزرگترین قرارداد اقتصادی از حوزه شرق خود را با چین منعقد کرد. اخیراً هم میلر، رئیس گازپروم به چین سفر کرد و بحث طراحی یک خط لوله گازی را پیگیری کرد که با استفاده از آن، منافع گازی روسیه بتواند به جایگزین های دیگر از جمله چین پیوند بخورد. علاوه بر این، رویکرد تعامل فعال با هند و رویکرد تعامل فعال با کشورهایی مثل ایران و مصر و ترکیه در دستور کار روسیه قرار گرفته و در پرتو این امر، سعی شده از ظرفیت های موجود برای کاهش آثار ناشی از تحریم ها استفاده کند. 

تحریم ها، آثار مخربی بر اقتصاد روسیه داشته است. به ویژه در اولین گام و شش ماه نخست، حدود ۷۰۰ میلیارد دلار سرمایه از دست رفت. این برای روسیه سنگین بود. هرچند ظرفیت روسیه در ارتباط با ذخایر ارزی اش بالا است و بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار است، اما با توجه به سرمایه گذاری هایی که در روندهای اقتصادی اش با اروپا انجام شده بود، معطل و معلق ماندن این سرمایه گذاری ها، آثار فراوانی برای روسیه داشت. ولی الان روس ها دنبال این هستند که رویکردهای چندجانبه خود را با آسیا، بریکس، قدرت های بزرگ مثل چین و هند و کشورهای منطقه ای مثل ایران، مصر، ترکیه فعال کنند.

مهمترین حوزه ای که برای روس ها قدرت منفعت زایی فراوانی دارد، حوزه گاز است که اولویت نخست آن ها را در اقتصاد تشکیل می دهد. روسیه دو خط لوله تحت عنوان نورد استریم و ساوث استریم را برای صادرات گاز به اروپا در نظر گرفته بود که البته دومی در حال حاضر معلق شده، ولی نورد استریم فعال است. هدف اصلی روس ها این بوده که بتوانند وابستگی به اوکراین به عنوان مسیر انتقال ۷۰ درصد از گاز روسیه به اروپا را کاهش دهد. در همین راستا، روسیه اخیراً با ترکیه وارد مذاکره شده و معامله ای انجام شده تا بتوانند از طریق ترکیه و سپس یونان و بلغارستان خط ترکیه را فعال کنند. و همچنین در سفر هفته قبل پوتین به مجارستان آلترناتیو های جدید تبادل نظر شده است که این خط لوله بتواند دستکم جایگزین ساوث استریم شود و زمینه های تحقق این امر را فراهم کند. ولی به طور کلی، به دلیل اینکه تغییر دادن این راهبردهای اقتصادی زمانبر و هزنیه بر است و ساختار داخلی روسیه هنوز شرایط لازم را برای این امر ندارد، شاید این امر هم زمان بیشتر و هم هزینه های بیشتری را نیاز داشته باشد.

در موضوع روابط روسیه با ایران شاهد این هستیم که بعد از اوج گیری بحران اوکراین، رویکرد مقامات روس نسبت به ایران به سمت فعال تر شدن پیش رفته که جلوه آن در افزایش رفت و آمدها و دیدارهای دیپلماتیک و همچنین موضع گیری ها قابل مشاهده است. در این میان، سوالی که مطرح می شود این است که این رویکرد تا چه حد حاصل یک تغییر تاکتیکی است و تا چه حد حاصل یک تغییر راهبردی؟ یعنی آیا این دیدگاه برای روسیه جا افتاده که ایران به عنوان یک جایگزین مطمئن می تواند در راستای توازن بخشی به سیاست خارجی مدنظر قرار گیرد یا اینکه صرفاً روابط روسیه با ایران در چارچوب یافتن اهرم تهدیدی علیه غرب و امتیازگیری تعریف می شود و دوباره زمانی که روابط روسیه با غرب عادی شد، روس ها پا پس می کشند و جنبه فعال روابط را کاهش می دهند؟ این موضوع را شما چطور ارزیابی می کنید؟

قاسمی:رویکرد روسیه را باید از مقامات خود این کشور سوال کرد. ولی آنچه من به عنوان یک رصدکننده روندها می بینیم، روس ها الان رویکرد تعامل فعال در روابط با کشورهایی که هم در عرصه جهانی و هم منطقه ای دارای نقش تأثیرگذار هستند، در اولویت خود قرار داده اند و در دستور العمل هایی که پوتین به مقامات ابلاغ کرده این نکته وجود دارد که ما هیچ مانعی برای گسترش روابط با این کشورها نداریم. می بینیم که در حدود یک سال اخیر، بیش از ده یا یازده مقام تراز اول روسیه به ایران آمده اند و همینطور مقامات ایرانی به آنجا رفته اند و مذاکرات فشرده ای در عرصه های مختلف انجام شده است. مثلاً یکی از کارهایی که در بحث بازرگانی انجام شده، این است که دو طرف به هر میزان بتوانند، زمینه های تعامل تجار و اقتصادی را فراهم کنند.. 

هرچند ساختارهای مرتبط در هر دو کشور فراینده های پیچیده ای دارند و هر دو طرف ساختار بروکراتیک خاص خود را دارند ، ولی قدم های خوبی برداشته شده است. زمینه های فنی کار پیشرفت های خوبی داشته تا بسترهای تجارت با ارزهای ملی دو کشور شکل بگیرد. از طرف دیگر، زمینه هایی که می تواند بستر مراودات را گسترش دهد، مثل حوزه کنسولی نیز مورد توجه قرار گرفته است. همه این ها نشان می دهد که طرف روس دنبال این است که زمینه های گشایش را در  روابط با کشوری که قدرت متنفذی در عرصه منطقه ای است را فراهم کند و این می تواند منافع خوبی را برای هر دو کشور در برداشته باشد. 

در پایان اگر خودتان نکته خاصی را مدنظر دارید بفرمایید.

قاسمی:در خصوص تفاهم نامه مینسک و مفاد و چشم انداز آن، بد نیست نکاتی را اشاره کنیم. در خصوص این بحث، آنچه که مهم است ، این است که آیا این تفاهم نامه می تواند در فرایند روابط روسیه با غرب و اوکراین، زمینه های صلح و ثبات را دستکم در کوتاه مدت و میان مدت ایجاد کند و اگر این اتفاق رخ دهد، آثار آن بر تحولات دیگر بین المللی چیست؟ با توجه به شرایطی که اروپا دارد، چنانچه تحولات اوکراین روند ثبات را طی نکند، اقتصاد و امنیت اروپا هم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و آثار سلبی این امر در مناسبات اروپا با روسیه نیز مشاهده خواهد شد. به نظر می رسد با توجه به استارتی که مرکل و اولاند در دو مرحله تاکنون زده اند، این روند با وجود بعضی ابهامات و تردیدهای ذاتی نهفته در بند های توافق نامه به ویژه تفسیرهای متنوعی که طرفین در اجرا با آن رو به رو هستند ولیکن  از حمایت لازم بین المللی برخوردار است. دو روسای جمهوری های دانتسک و لوگانسک، نماینده سازمان امنیت و همکاری اروپا، نماینده غیررسمی اوکراین، آقای لئونید کوچما و نماینده خود روسیه، یعنی سفیر روسیه در اوکراین، این تفاهم نامه را امضا کرده اند و رهبران کشورها نیز یک بیانیه مشترک در حمایت از آن داده اند. 

در مفاد این تفاهم نامه، چند حلقه مرتبط با هم داریم: نخست، آتش بس و سپس عقب نشینی. پس از آن، تبادل اسرا و خارج کردن دو طرف از حالت مجرمیت و بعد مهمترین بحث، اصلاح قانون اساسی در خصوص دادن موقعیت های خودمختاری ویژه به دانستک و لوگانسک مناطقی که این خودمختاری را شامل می شود، باید از خلال گفت و گوها بیرون بیاید و بعد باید در پارلمان اوکراین تصویب شود. در بخش های بعدی تفاهم نامه، انتخابات محلی و در نهایت، نظارت بر مرزهای روسیه و اوکراین مطرح می شود. آیا این فرایند در عمل قابل تحقق است یا زمینه ای خواهد شد که بحران به نوعی دیگر و با خیزهای سنگین تر آغاز شود؟

قاسمی:به نظر می رسد با توجه به اینکه چکش تحریم ها از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا بر روسیه فشار آورده و باقی مانده و کاهش آن منوط به اجرایی شدن تفاهم نامه است و از سوی دیگر، با توجه به تلاشی که مرکل و اولاند کرده اند تا بتوانند منافع اقتصادی اروپا را در تعامل با روسیه احیا کنند،  همه این ها نشانگر این است که روند به سمتی است که تفاهم نامه اجرایی شود و نقاط ابهام و تردید آن در میدان های بعدی دیپلماسی و کش و قوس های پراکنده نظامی از بین برود. این خاستگاه، می تواند خاستگاه دو طرف موثر تفاهم نامه، یعنی روسیه و اتحادیه اروپا باشد و نه آمریکا؛ زیرا آمریکایی ها از این روند تنها به طور غیرمستقیم حمایت کرده اند و عملاً منتظرند ببینند روندهای شکل گیری تفاهم نامه چه وضعیتی خواهد داشت تا متناسب با آن رویکردهای خود را تنظیم کنند. به هر حال ، روند اجرایی کردن تفاهم نامه ، همانطور که طرفهای موثر گفته اند کار سختی است ، ولی عزم و اراده طرف های اروپایی نشان می دهد برای اینکه بتوانند اقتصاد و امنیت اروپا که به این بحران گره خورده را سامان بدهند، وارد پروسه ای شده اند که آن را اجرایی کنند و آثارش را در روندهای بعدی بایستی مشاهده کرد. /مصاحبه اسفند ۱۳۹۳باتابناک.

توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:باپیشنهاد «منوچهرمتکی»(وزیرامورخارجه،دولت احمدی نژاد)«اکبر قاسمی» مشاور وزیر و معاون اداره کل اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه  به عنوان سفیر  جمهوری اسلامی ایران در اوکراین برگزیده شد ودرمورخه ۱۶ اسفند ۱۳۸۸ راهی «کی یف»،محل مأموریت شد وودرآبان ۱۳۹۳مأموریتش به پایان رسید.

«اکبر قاسمی»  درمورخه ۲۵ مرداد ۱۳۹۹به عنوان سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در تفلیس(پایتخت گرجستان) شد

«قاسمی » قبل ازسفارت اوکراین، رئیس اداره رسانه های گروهی وزارت خارجه، رئیس دفتر حفاظت از منافع جمهوری اسلامی ایران در مصر و رئیس اداره خاورمیانه عربی و شمال افریقای وزارت خارجه بود.