افزایش حجم تخمدان به طور قابل توجه، در حدی که با لمس کردن قابل تشخیص گردد.معاینات بالینی نمی تواند به طور صد در صد وقوع بارداری خارج رحمی را تایید نماید، زیرا به عنوان مثال ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به بارداری نا به جا دچار خونریزی مهبلی نمی شوند و یا تنها در ۱۰ درصد موارد توده تخمدان قابل لمس می باشد.
**
سونوگرافی واژن چیست؟
معاینه بالینی توسط معاینه بالینی، پزشک می تواند تا حدی بارداری خارج از رحمی را تشخیص دهد. در صورت مشاهده علایم زیر در معاینه بالینی، پزشک احتمال بارداری خارج از رحم را بالا می داند:
اندازه رحم-اندازه رحم به حد طبیعی قبل از بارداری باشد و یا تنها مقدار کمی بزرگ شده است.
خونریزی واژن-واژن دچار خونریزی شده است.
دردلگن-با لمس دهانه رحم دردی در ناحیه لگن احساس شود.
افزایش حجم تخمدان-افزایش حجم تخمدان به طور قابل توجه، در حدی که با لمس کردن قابل تشخیص گردد.
معاینات بالینی نمی تواند به طور صد در صد وقوع بارداری خارج رحمی را تایید نماید، زیرا به عنوان مثال ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به بارداری نا به جا دچار خونریزی واژن نمی شوند و یا تنها در ۱۰ درصد موارد توده تخمدان قابل لمس می باشد.
***
در حالت عادی بعد از اینکه تخمک بارور می شود به حرکت خود که از تخمدان شروع شده بود ادامه می دهد تا از لوله به رحم برسد و بر روی دیواره حفره رحمی جایگزین شود. اگر به دلایل مختلف مثل تنگی لوله های رحمی بر اثر چسبندگی ناشی از عفونت یا جراحی های شکمی این حرکت متوقف شود، تخم لقاح یافته ممکن است در محل تنگی لانه گزینی کرده و به رشد خود ادامه دهد. از آنجا که اکثر بارداریهای خارج رحمی در یکی از لوله های رحم رخ می دهند آنرا« بارداری لوله ای »نیز می نامند. با احتمال بسیار کم ممکن است بارداری خارج رحمی در محلهای دیگری نیز دیده شود. سایر مکان های احتمالی جایگزینی عبارتند از : تخمدان، دهانه رحم و یا بخش های دیگر شکم، در موارد نادر همراه با یک بارداری رحمی یک تخم دیگر نیز در جایی خارج از رحم جایگزین می شود؛ البته این اتفاق در IVF که تخمکها بطور مصنوعی لقاح یافته و به داخل رحم تزریق می شوند دیده می شود.
هیچ راهی برای جابجایی محل تخم و انتقال و کاشتن آن در رحم وجود ندارد بنابراین تنها راه درمان ختم حاملگی است. اگر بارداری خارج رحمی به موقع تشخیص داده نشود و مورد درمان قرار نگیرد، با رشد سلولی و بزرگ شدن جنین احتمال پارگی لوله های رحمی وجود دارد. این واقعه با درد شدید و خونریزی همراه است و یک اورژانس پزشکی محسوب می شود. متاسفانه در چنین حالتی آسیب جدی یا از دست دادن کامل لوله رحمی اتفاق می افتد. در این شرایط اگر درمان سریع مقدور نباشد خونریزی شدید داخلی حتی منجر به مرگ نیز خواهد شد.
چه عواملی می تواند خطر بارداری خارج رحمی را افزایش دهد؟
بارداری خارج رحمی در هر خانم در دوره فعالیت جنسی ممکن است رخ دهد، اما بعضی شرایط احتمال وقوع آنرا افزایش می دهد.
* بارداری بعد از بستن لوله ها (یک جراحی برای جلوگیری از باردرای دائم)
* انجام هر نوع عمل جراحی در ناحیه لگن. بخصوص اگر بعد از بستن لوله های رحمی با انجام یک جراحی دیگر اقدام به باز کردن آنها کرده باشید این خطر بسیار زیاد است. با این حال بعد از جراحی های کیست تخمدان و فیبروم، برداشتن آپاندیس، یا حتی سزارین قبلی این احتمال بالا می رود.
* سابقه بارداری خارج رحمی
* اگر مادر شما حین بارداری شما داروی دی اتیل استیل بسترول یا DES مصرف کرده باشد.
* IUD باعث بارداری خارج رحمی نمی شود .
* احتمال وقوع بارداری خارج رحمی در خانمهای مسن تر بیشتر است.
آیا بعد از یک بارداری خارج رحمی می توان یک بارداری طبیعی و سالم را تجربه کرد؟
بله. هر چه زودتر بارداری خارج رحمی تشخیص داده و درمان شود صدمات کمتری به لوله های رحم وارد شده و شانس یک حاملگی عادی را در آینده افزایش می دهد. حتی اگر خانمی یکی از لوله هایش را از دست بدهد باز هم می تواند مادامی که یک لوله رحم سالم دارد بطور عادی باردار شود. با این حال در آینده به محض آگاهی از بارداری باید به پزشک خود اطلاع دهد تا سونوگرافی زودهنگام و بررسی های لازم انجام شود.
جای امیدواری است که اگر تحت شرایطی خانمی هر دو لوله رحم خود را از دست بدهد، می تواند از روشهای درمان ناباروری مانند IVF برای قرار دادن تخمک لقاح یافته در محل مناسب استفاده کند و دوران بارداری را بگذراند.
احتمال وقوع یک بارداری خارج رحمی دیگر چقدر است؟
به طور کلی این احتمال حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد است، بسته به اینکه علت اولین بارداری خارج رحمی چه بوده و از چه روش درمانی استفاده شده است. در واقع اگر دلیل اولیه شما عفونت و انسداد لوله ای باشد ممکن است همان تاثیر را بر لوله رحم دیگر شما گذاشته باشد و در این حالت ممکن است احتمال وقوع مجدد آن به ۸۵ تا ۹۰ درصد نیز برسد./منبع:جام جم
صفاق کدام قسمت بدن(شکم)است؟
صِفاق (پریتونئوم Peritoneum)که به آن آبشامهٔ شکم یا کاواکپوش می گویند، غشاء نازکی است که دیوارههای حفرهٔ شکم (کاواک) و بخش بزرگی از احشاء (اندرونه) را میپوشاند. واز بخش های مهم حفاظت می کند
صفاق یک غشاء خونابی (سروزی) است که سطح داخلی حفرهٔ صفاقی (شکمی) و حفرات لگنی را میپوشاند (صفاق جداری)، یا احشاء را دربر میگیرد.
لایه سروزی یا نیام پردهای است که جدار خارجی حفرههای بدن را
میپوشاند و روی سطوح اعضای داخلی بر میگرداند. این پرده مادهای آبکی
ترشح میکند.
صفاق وسیعترین غشای سروزی بدن است.
پردۀ صفاق از دو ورق تشکیل شدهاست: یکی ورق کناری جداری یا صفاق جانبی که سطح درونی دیوارهٔ شکم و لگن را میپوشاند. دیگری ورق اندرونهای یا صفاق احشائی که احشاء، درون شکم و لگن را می پوشاند.
***
غشای نازکی به نام “پرده صفاق” دیواره های حفره شکم و قسمت اعظم احشا را می پوشاند. از نظر بافتی صفاق از دو لایه که یکی خارجی تر و دیگری داخلی تر است ساخته شده است. لایه خارجی که همان “صفاق جداری” است، لیفی (فیبروزی) است، نقش استحکامی دارد و سطح داخلی حفره شکم را می پوشاند. لایه داخلی یا “صفاق احشایی” نقش ترشحی دارد و سروز ترشح می کند و سطح احشا را می پوشاند. مایع سروزی باعث رطوبت و لغزندگی می شود و به احشا شکمی اجازه می دهد که با حداقل سایش بر روی هم و نیز در مقابل جدار شکمی بلغزند.
صفاق یا پرتیونئوم وسیع ترین غشای سروزی بدن است.
لایه سروزی چیست؟
لایه سروزی یا تونیکا پرده ای است که جدار خارجی حفره های بدن را می پوشاند و روی سطوح اعضای داخلی بر می گرداند. این پرده ماده ای آبکی ترشح می کند.
صفاق به قسمت های زیر تقسیم می شود:
۱-لایه خارجی یا صفاق جداری
۲-لایه احشایی یا صفاق احشایی
۳-چین هایی از صفاق که به وسیله آن احشا آویزان می شود.
۴-حفره صفاقی
صفاق جداری
صفاق جداری دیواره حفره های شکمی و لگنی را از داخل می پوشاند و به راحتی قابل جدا کردن از این دیواره ها است. صفاق جداری نسبت به درد بسیار حساس است.
صفاق احشایی
صفاق احشایی قسمتی از صفاق است که سطح خارجی احشا شکمی را می پوشاند و کاملاً با جدار احشا یکی شده و جزو ساختمان آنها است. از این رو قابل جدا کردن از احشا نیست و نسبت به درد نیز حساس نیست.
چین های صفاقی چیست؟
چین های صفاقی معمولاً پرده های صفاقی دو لایه ای هستند که قسمت های مختلف را به یکدیگر متصل می کنند. احشا شکمی یا به وسیله چین های صفاقی در حفره آویزان هستند یا خارج حفره صفاقی قرار گرفته اند. ارگان (عضو) های خارج حفره صفاق که تنها یک سطح یا بخشی از یک سطح آنها به وسیله صفاق پوشیده می شود، اعضای خارج صفاقی خوانده می شود.
مزو چیست؟
مزو (بند) چین های وسیع صفاقی و دو لایه را می گویند که در هر قسمت لوله گوارش که باشد نام خاص خود را دارد. به عنوان مثال مزوکولون عرضی به چین صفاقی که کولون عرضی را در بر گرفته گفته می شود.
حفره صفاقی
حفره صفاقی یک فضای مجازی و بالقوه است که بین صفاق جداری و احشایی قرار دارد. سطوح آزاد حفره صفاقی به دلیل ترشحات سروزی لغزنده است و از این رو احشا داخل صفاقی به راحتی در مقابل هم می لغزند. حفره صفاقی را به دو حفره کوچک و بزرگ تقسیم می کنند. قسمتی از حفره صفاقی که در پشت و جلوی پانکراس معده است به نام حفره صفاقی کوچک و بقیه حفره صفاقی، حفره صفاقی بزرگ نامیده می شود. در واقع حفره ای از شکم را که بلافاصله بعد از باز کردن حفره شکم در مقابل ما قرار می گیرد حفره صفاقی بزرگ می نامیم.
تفاوت حفره صفاقی در زنان و مردان
حفره صفاقی در مردان یک حفره کاملاً بسته و بدون ارتباط با خارج است در حالی که حفره صفاقی در زنان از طریق لوله رحمی با رحم و واژن و محیط خارج ارتباط دارد.
وظایف مهم صفاق چیست؟
۱-حرکت احشا: نقش اصلی صفاق ایجاد یک محیط لغزنده برای لغزش احشا نسبت به هم و همچنین حرکات احشا و افزایش اتساع (گشاد شدن) در بعضی از احشا است.
۲-حفاظت از احشا: صفاق دارای سلول های فاگوسیت کننده (سلول هایی که عامل مهاجم را می خورند) از جمله لنفوسیت است که این سلول ها ایمنی همورال و سلولی را فراهم می کند.
بسیاری از علایم بارداری طبیعی درخارج ازرحم هم دیده می شود وتشخیص بارداری خارج رحمی کارآسانی نیست
پس از اینکه اسپرم”مرد”باتخمک”زن” لقاح پیدا میکنند تخم ایجاد شده به طرف رحم رفته ودر جدار آن لانه گزینی میکند و بین۱۰-۳روز بعد جفت تشکیل میشود.جفت در واقع بافتی است که سبب ارتباط خونی مادر و جنین می شود و در طول بارداری توسط این بافت جنین تغذیه و اکسیژن رسانی می گردد.پس از آن سلولهای تروفوبلاستیک جفت در حین رشد شروع به تولید هورمونی میکنند که همان ” بتا اچ سی جی ” (ßHCG) میباشد.با تولید بیشتر این هورمون کم کم سطح آن در خون مادر بالا رفته و زمانی که به حد خاصی برسد روزانه مقداری از آن توسط ادرار دفع می شود.بدین ترتیب با بررسی و سنجش این هورمون در خون یا ادرار میتوان حاملگی را تشخیص داد.
مقدار این هورمون در حاملگی طبیعی از روز ششم تا دهم بعد از لقاح در خون مادر بالا میرود
معمولا۲۵ -۲۰ روز پس از آخرین قاعدگی مقدار این هورمون در ادرار مادر نیز به اندازه ای میرسد که قابل اندازه گیری باشد.
به طور طبیعی مقدار این هورمون هر ۷۲ ساعت دوبرابر می شود .
سطح این هورمون در هفته های ۸ تا ۱۱ بارداری به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه حاملگی کاهش می یابد
اساس کار تستهای بیبی چک نیز وجود یا عدم وجود این هورمون در ادرار است.بنابراین بیبی چک زمانی مثبت می شود که سطح هورمون ßHCG به حدی بالا رفته
آزمایش خون و اندازه گیری مقدار hCG در خون. در یک بارداری طبیعی مقدار گنادوتروپین جفتی انسانی hCGبه سرعت افزایش می یابد -طی ۴۸ ساعت دو برابر می شود، یعنی اگر در بار اول عدد hCG 100 باشد بعد از ۴۸۸ ساعت باید به بیشتر از ۲۰۰ برسد- و اگر سطح hCG آن طور که انتظار می رود افزایش نیابد و همینطور مدت زمان دو برابر شدن هورمون hCG به ۱۰ روز می رسد، به وجود نوعی بارداری غیر طبیعی مشکوک می شویم. در صورت وجود بارداری خارج رحمی، ممکن است سطح hCG افزایش یابد ولی در سونوگرافی، هیچ نشانه ای مبنی بر بارداری درون رحم دیده نمی شود.
معاینه داخلی از طریق واژن. احتمالا دهانه رحم بسیار دردناک بوده و ممکن است در معاینه توده ای در ناحیه لوله ها و خارج از رحم لمس شود.
سونوگرافی. سونوگرافی راه خوبی برای تشخیص بارداری خارج رحمی است. ممکن است با سونوگرافی بتوان بارداری لوله ای را درون لوله فالوپ مشاهده کرد. پزشک ممکن است بدلیل پارگی لوله یا خونریزی، مقداری خون در حفره شکم ببینید و یا توده ای در ناحیه لوله فالوپ یا تخمدان قابل مشاهده باشد.
ممکن است حتی با انجام آزمایشات فوق تشخیص قطعی امکانپذیر نباشد. گاهی در سقط نیز علائمی مشابه دیده می شود. ممکن است نیازبه لاپاروسکوپی باشد. با استفاده از لاپاروسکوپی، بهتر می توان بارداری خارج رحمی را تشخیص داد. برش های بسیار کوچکی در ناحیه ناف و بخش تحتانی شکم ایجاد می شود و پزشک داخل شکم و اعضای لگنی را با وسیله کوچکی به نام لاپاروسکوپ مشاهده می کند. با این روش می توان محل بارداری خارج رحمی را پیدا نمود.
کسانی که حاملگی خارج از رحم دارند عدد بتای آنها خیلی بالا نیست،مثلاًدرحدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ است.
در حاملگی طبیعی هر ۴۸ ساعت یکبار تقریبا عدد بتا ۲ برابر می شود. کندی افزایش ، احتمال حاملگی خارج هست.در سقط ناقص هم بتا به طور میزان افزایش کنداست.
دراینصورت ازبیمار۲ آزمایش بتا به فاصله ۴۸ ساعت گرفته می شود و یک سونوگرافی واژینال
معمولا تو حاملگی خارج از رحم یک طرف شکم درد می گیره ، بهترین راه تشخیص، آزمایش خون و سونوگرافی.