پیراسته فر
علمی،تحقیقی و تحلیلیپیراسته فر
علمی،تحقیقی و تحلیلیهمسریابی "جفتگیری"پرندگان+زندگی عاشقانه لک لک ها
ماجرای زندگی عاشقانه «۲لک لک»رودان ومالیا
ماجرای زندگی عاشقانه «رودان و مالنا»۲لک کک
«رودان» لک لک نر در عملی شگفت انگیز همه ساله ۱۳ هزار کیلومتر را برای رسیدن به همسر بیمار و معلول خود «مالنا»پرواز می کند.
با فرارسیدن بهار،«رودان» لک لک نر همانند سالهای گذشته امسال(نیمه فروردین ۱۳۸۹) نیز پس از طی یک مسیر ۱۳ هزار کیلومتری از آفریقای جنوبی به کرواسی بازگشت تا همسر بیمار خود را که «مالنا» نام دارد ملاقات کند.
مالنا، لک لک ماده ای است که به سبب یک جراحت قدیمی قادر نیست مهاجرتی تا این حد طولانی را انجام دهد.
»استیپان فوکیک» زیست شناسی که از سال ۱۹۹۳میلادی(۱۳۷۲شمسی) به درمان لک لک ماده می پردازد در این خصوص توضیح داد: رودان هر سال برای دیدن جفت خود به کرواسی باز می گردد و در طول تمام این سالها به مالنا وفادار بوده است. این پنجمین سال پیاپی است که شاهد این منظره بوده ام.
یک بال مالنا در سال ۱۹۹۳ توسط چند شکارچی زخمی شد و به این ترتیب این لک لک ماده برای همیشه از پرواز باز ماند.
امسال ماجرای عشق «رودان و مالنا» مورد توجه بسیار زیاد خبرنگاران و علاقه مندان قرار گرفته و به همین دلیل صدها نفر برای ثبت لحظه دیدار این زوج عاشق در دهکده «برودسکی واروس» در شرق کرواسی گرد هم آمده بودند اما -رودان- بدون توجه به این افراد مستقیما به سوی آشیانه، در جایی که مالنا انتظار او را می کشید پرواز کرد.
براساس گزارش خبرگزاری ایتالیا، این زیست شناس کروات اظهار داشت:سایر لک لکها به صورت جفت جفت ظرف پنج شش روز آینده به آشیانه های خود باز می گردند درحالی که "رودان" اولین لک لکی است که به مقصد می رسد چون «مالنا» در خانه بی صبرانه انتظار او را می کشد.
به گفته این محقق، همانند پنج سال گذشته ظرف دو ماه آینده چهار پنج جوجه لک لک متولد خواهند شد و «رودان» وظیفه آموختن پرواز به آنها را به عهده خواهد گرفت، چون «مالنا» قادر به انجام آن نیست.
سپس با فرا رسیدن زمستان، جوجه ها با پدر خود به سوی آفریقای جنوبی پرواز می کنند، درحالی که «مالنا» تا بهار آینده در انتظار بازگشت «رودان» وفادار خود در آشیانه خواهند ماند.
در این طریقه که اکثر پرندگان هنگام جفتگیری به آن عادت دارند، پرنده نر فقط با یک پرنده ماده جفتگیری نموده، بعد از جفتگیری، نر و ماده با هم زیست می‌نمایند. در این حالت در زمان تخمگذاری و ظهور جوجه‌ها و بزرگ کردن آنها پرنده نر به پرنده ماده کمک و همراهی می‌نماید ولی در صورتی که یکی از جفتها از بین و یا در نتیجه حمله رقبا از قلمرو خارج گردد، جفتگیری با پرنده دیگر انجام می‌گیرد
۲- شیوه «پلی‌گامی »Polygamy
در این طریقه پرنده نر به یک پرنده ماده اکتفا نکرده، هنگام جفتگیری چندین پرنده ماده را برای خود انتخاب می‌نماید. گاهی اتفاق می‌افتد در بین پرندگانی که مونوگام هستند اگر نسبت پرنده ماده
بیش از پرنده نر باشد، سیستم مونوگامی حالت خود را از دست داده و یک پرنده نر با چند پرنده ماده جفتگیری می‌نماید.
۳- روش غیرقاعده (Promiscuite)
در این روش پرنده نر و ماده، بدون هیچ‌گونه ارتباط قبلی با یکدیگر جفتگیری می‌نمایند و مدت زمانی که آنها با هم بسر می‌برند متفاوت است. گاهی نر و ماده بعد از آنکه آخرین تخم گذاشته‌اند و یا پس از خروج جوجه‌ها از هم جدا شده و گاهی تا پایان زمستان با یکدیگر بسر می‌برند. در بعضی گونه‌ها دیده شده که پرنده نر برای جفتگیری بعدی نیز همان پرنده ماده را انتخاب نموده است در حالی که در پرندگانی که چندین بار در سال تخمگذاری می‌نمایند، ممکن است در تمام دفعات با هم بوده و یا تغییر جفت بدهند . آواز پرندگان پرنده ها در هر محیطی که باشند، صدای آنها به گوش می رسد. آنها آواز خود را طوری تغییر می دهند که در محیط زندگیشان به خوبی شنیده شود.اول خانه بعد همسر
پرندگان از جمله بناهای مبتکر دنیای حیوانات هستند.بعضی از آنها در زمین سوراخ میکنند.بعضی دیگر سوراخ هایی در درختان بوجود می آورند.آنها از همه انواع مصالح و تکنیک های ساختمانی بهره میگیرند.در میان پرندگان ،سبد باف،نجار،کوزه گر و بافنده دیده میشود.آشیانه هایی که میسازند،از نظر اندازه و پیچیدگی ساخت باهم متفاوتند.مرغ های مگس خوار در هند غربی آشیانه هایی میسازند که از نصف پوست گردو بزرگتر نیست.بوقلمون استرالیایی،خاکریزی میسازد به قطر چند متر و در داخل آن بر تخم هایش میخوابد.پرنده های بافنده آفریقایی که به شکل اجتماعی زندگی میکنند،آشیانه ای همگانی می سازند و پنجاه جفت پرنده یا بیشتر باهم در آن زندگی میکنند.جنس نر مرغ خواننده استرالیایی برای جذب ماده اش ساختمان های بسیار ماهرانه ای میسازد.
اغلب حیوانات باید برای تولید مثل جفتی را انتخاب کنند.حیوان نر برای جذب جنس ماده و همسر گزینی رفتار ویژه ای از خود نشان میدهد.اغلب چندین حیوان نر،برای جلب توجه یک ماده باهم به رقابت بر می خیزند.آنکه مؤثرترین جلوه گری داشته باشد جفت آینده حیوان ماده خواهد بود.
بعضی اوقات همسرگزینی حیوانات با کمک حرکتهای عجیب انجام می پذیرد.تعدادی از پرندگان نر،در مقابل پرنده ماده به انجام چنین حرکاتی مشغول میشوند.عقرب نر همراه با ماده خودش این کا را انجام میدهد.
بسیاری از حیوانات از رنگ خودشان برای جلب توجه جفت استفاده میکنند.بسیاری از پرندگان نر،در بهار دارای پرهای درخشان تری هستند که رنگ درخشان آنها،ماده را جذب میکند و همچنین به نرهای دیگر اخطار میکند که خیلی نزدیک نشوند.بسیاری از جلوه های تغییر رنگ دارای این هدف دوگانه میباشند.
بسیاری از حیوانات برای جلب توجه جفت هایشان از اصوات استفاده میکنند.قورباغه های نر آواز میخوانند.بسیاری از آنها دارای کیسه های بزرگ هوا هستند که باعث بلندتر شدن صدا میشود.ماده ها،جذب قورباغه نری مشوند که بلندترین صدا را داشته باشد.صدای قورباغه های نر میتواند توجه ماده را در چندین کیلومتر آن طرفتر جلب کنند.ملک ها و جیرجیرک ها نیز ترانه میخوانند.پشه های نر گرد هم جمع شده و به شکل ابرهای بزرگ به حرکت در می آیند صدای بال هایشان ماده ها را جذب میکند.
آواز «مرغ شاخه نشین» پرنده میزان قدرت، سلامت و هوشیاری او را نشان می دهد، چون خواندن به انرژی نیاز دارد. تنها پرندگان قوی می توانند آوازی بلند و مداوم بخوانند و در عین حال مراقب باشند که طعمه درندگان نشوند. به نظر می رسد که بلندترین آواز جهان پرندگان متعلق به «مرغ شاخه نشین» ( Superb Lyrebird ) باشد.
آواز «بوتیمار »هم یکی از بلندترین آوازهاست. علاوه بر این صدای بوتیمار تا فاصله زیادی از محل سکونت او شنیده می شود. بوتیمار شب و روز آواز می خواند به این امید که یک ماده به قلمرو او بیاید.
پرنده ای بنام« کاکاپو » (Kakapo ) نوعی طوطی که زیستگاهش نیوزلند،مرغ خوش الحانی است،بلندای آوازش از همه پرندگان بیشتر پیش می رود. ترفندی که او برای تقویت صدای خود به کار می برد، بی نظیر است. او ابتدا با پاهای خود چاله ای حفر می کند. سپس در این گودال می نشیند و هوا را به درون کیسه های هوای خود می کشد تا آنها را به آرامی پر کند. وقتی این کیسه ها پر از هوا می شوند، حجم آنها دو برابر می شود. سپس پرنده شروع به خواندن می کند. صدای او تا شش کیلومتر دورتر به گوش می رسد.
کاکاپو ممکن است بیش از سه ماه هر شب برای پیدا کردن جفت آواز بخواند.
پرنده ها صدایی را ترجیح می دهند که در محیط زندگی آنها تا مسافت دورتری شنیده شود. در جنگل صدا به درختان برخورد می کند و توسط برگ ها جذب می شود.
در چنین شرایطی یک آوای کوتاه و یکنواخت بهترین سیگنال است. اگر پرنده دیگری یک بار آن را بشنود، می تواند صبر کند تا آواز دوباره تکرار شود؛ و اگر بخواهد می تواند به راحتی آن را دنبال کند و به خواننده آواز برسد.
یکی دیگراز پرندگان خوش الحان«چکاوک»است، از چکاوک ها راه عجیبی برای این کار پیدا کرده اند. چکاوک در آسمان اوج می گیرد و پس از مدت کوتاهی توقف، ناگهان خود را به سمت پایین رها می کند. در همین حال شروع به آواز خواندن می کند.
به هر حال هر گونه ای راه حلی برای خود یافته است، اما به راستی چه پیامی با این آواز منتقل می شود که ارزش صرف این همه انرژی را دارد؟ خواندن آواز خطرناک هم هست، چون ایجاد این همه سر و صدا توجه شکارچی ها را به سوی پرنده جلب می کند.
آواز پرنده دو هدف اصلی دارد: دفاع از قلمرو و جفت یابی.
بیشتر اوقات این پرنده نر است که آواز می خواند. اگر پرنده نر قلمرو خوبی داشته باشد، می تواند یک جفت مناسب پیدا کند و با موفقیت زاد و ولد نماید. پرنده حدود قلمرو خود را با آواز خواندن در آن مشخص می کند. این آوازها معمولا ساده و کوتاه هستند. پرنده های همسایه آواز همدیگر را می شناسند و تا وقتی که هر کس در محدوده خودش باشد، مشکلی پیش نمی آید. اما یک آوازخوان بیگانه یعنی یک تهدید برای قلمرو، پس باید با یک آواز قوی به او نشان داد که اینجا صاحب دارد.
غالبا پرنده در بین آواز خود سکوت می کند و منتظر می ماند تا جواب بشنود. او از این راه می تواند متوجه شود که مهاجمی وارد محدوده او شده یا نه. بعضی از گونه های پرندگان، برای دور کردن دشمن روش بسیار جالبی را به کار می گیرند. آنها چند نوع آواز مختلف را با هم اجرا می کنند. پرنده تازه واردی که آوازها را می شوند، فکر می کند در این ناحیه پرندگان زیادی زندگی می کنند و در نتیجه سهم او از منابع غذایی موجود ناچیز است. پس ترجیح میدهد به دنبال محل دیگری برود.
اما پرنده نر وقتی بخواهد توجه ماده ها را جلب کند، آوازهای طولانی و پیچیده می خواند. ماده ها آواز را می شنوند، اما معمولا جوابی نمی دهند. آنها پیش از آنکه تصمیم خود را بگیرند، چندین روز وقت صرف می کنند و آواز نرهای مختلف را می شنوند. نرهایی که آوازهای پیچیده تری بخوانند، بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. علاوه بر این نرها هر چه آوازهای بیشتری بدانند، امکان موفقیت آنها نیز افزایش می یابد.
«طرقه کوهی»باسترک قهوه ای ( Brown Thrusher ) در آوازخوانی رکورد دار است. او بیش از دو هزار آواز مختلف اجرا می کند.
سعد ( Sedge Warbler ) نیز می تواند آوازهای طولانی و پیچیده ای بخواند. امکان ندارد سعد نر در طول عمر خود آوازی را دوبار به طور یکسان اجرا کند. هر آواز او تقریبا از ۵۰ جزء تشکیل شده است که ترتیب و انتخاب آنها دائما تغییر می کند.
سسک های مرداب ( March Wren ) برای تصاحب بهترین باتلاق با هم رقابت می کنند. این پرنده ها بومی مناطق غربی آمریکا هستند. تعداد مرداب های این نواحی محدود است. پرنده نر آواز می خواند و پس از آن مدتی مکث می کند تا آواز پرنده رقیب را بشنود. نری که پیچیده ترین آواز را بخواند، بیشتر از همه مورد توجه ماده هاست و زودتر از بقیه جفت یابی می کند. جالب است بدانید که وقتی سسک ها از مهاجرت برمی گردند، نرها آنقدر آواز می خوانند تا یک جفت مناسب برای خود پیدا کنند. اما پس از جفت یابی پرنده نر ناگهان آواز خود را عوض می کند و فقط یک آواز ساده و کوتاه اجرا می کند تا محدوده قلمرو خود را مشخص کند.
