دکترجوادنوربخش(قطب دراویش نعمت اللهی)

سرنوشت خانقاه های نعمت اللهی وپیشوایی فرقه نعمت اللهی بعدازفوت دکترجوادنوربخش...پسر جوادنوربخش(علیرضا)مدعی رهبری دراویش شد

«جواد نوربخش»(نورعلیشاه)رئیس دراویش نعمت اللهی (شاخه ذوالریاستینی) ۴ ماه بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی (۱۸ خرداد ۱۳۵۸) ایران رابه مقصدآمریکا ترک کرد.

«دکترجوادنوربخش»بعداز ۴ سال از نیویورک به انگلیس مهاجرت کردولندن نشین شدو در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۹۷ ) در خانقاهی در نزدیکی شهر آکسفورد (لندن) فوت کرد( ۸۲ سالگی)وهمانجامدفون است.

«دکترجوادنوربخش» کیست؟

دکترجواد نوربخش «حلقه پیوند صوفیان خرقه پوش در عصر مدرن با طریقت سُنتی دراویش» بود.

طی ۵۵ سال سردمداریدکترنوربخش بر یکی از مهمترین پیروان سلسله نعمت اللهی از مرزهای ایران فراتر رفت و وبیش از۳۰ خانقاه نعمت اللهی در کشورهای مختلف جهان بنانهاد.

سلسله نعمت اللهی از «شاه نعمت الله ولی» عارف نامدار قرون هشتم و نهم هجری سرچشمه می گیرد.

 «سلسله نعمت اللهی» از زمان صفویه به هند منتقل شد و حدود دویست سال پیش، با مهاجرت «معصومعلی شاه دکنی» از هند به ایران بازگشت.

شاه نعمت الله ولی به مذهب تشیع باشد و شواهد و قرائن تاریخی و تعلقات مذهبی مرشدانش، بیشتر بر سنی مذهب بودن او دلالت می کند، اما «سلسله نعمت اللهی» از هنگامی که از هند به ایران بازگشت، پرچمدار تصوف شیعی شد و تعلقات پررنگ شیعی، هویت اصلی آن را تشکیل داد.

«صوفیان نعمت اللهی» در کنار «دراویش خاکسار »که سلسله آنان نیز همزمان با نعمت اللهیان از هند به ایران وارد شده بود، نهاد و مرجع رسمی تصوف شیعی شدند.

«سلسله نعمت اللهی» در دوره قاجار، با وجود مقاومت هایی که در بدو امر از جانب برخی علما بروز کرد، گسترش یافت و دامنه پیروان آن حتی به رجال مهم مملکت و دربار نیز کشیده شد.

۳ شاخه سلسله نعمت اللهی

«سلسله نعمت اللهی» در زمان ناصرالدین شاه به سه شاخه تقسیم شد :

۱-فرقه گنابادی.

۲-فرقه-ذوالریاستینی.

۳-فرقه صفی علیشاهی .

«میرزا عبدالحسین ذوالریاستین» (مونس علیشاه)، پیشوا (قطب) دراویش نعمت اللهی.

«جواد نوربخش» که اهل کرمان، زادگاه طریقت نعمت اللهی بود، در دوران تحصیل در رشته پزشکی در تهران دست اردات به «حاج میرزا عبدالحسین ذوالریاستین» (مونس علیشاه)، پیشوا (قطب) دراویش نعمت اللهی داد، در خانقاه نعمت اللهی تهران ساکن شد و در مدت کوتاهی در مراتب این سلسله ترقی کرد، بزودی مسئولیت کتابخانه و اداره امور خانقاه و پذیرایی از درویشان در شبهای جمعه به او سپرده شد.

«جواد نوربخش»به مقام شیخی و سپس «شیخ المشایخی» رسید و در عین جوانی، در زمره پیران طریقت نعمت اللهی درآمد.

«رئیس بهداری شهرستان بم»شد، معاون مونس علیشاه،«مرشد سلسله نعمت اللهی کرمان»

جواد نوربخش پس از فارغ التحصیلی به استان کرمان بازگشت و در شهرستان بم به طبابت پرداخت، در عین اینکه ریاست بهداری این شهرستان را در دست داشت، مقام مرشدی و هدایت پیروان سلسله نعمت اللهی در استان کرمان نیز از جانب «مونس علیشاه» به او سپرده شد.

«جوادنوربخش» شد«نورعلیشاه»
با فوت «مونس‌علیشاه» در ۲۴ خرداد ۱۳۳۲، جواد نوربخش با لقب «نورعلیشاه» به جای او نشست، جانشینی او در حالی که بیش از ۲۷ سال نداشت.

 ریاست «دکترجوادنوربخش » همراه با مخالفت عده ای ازرهبران دراویش نعمت اللهی مواجهه شد.

عده ای از مشایخ باسابقه  هیچگاه «زعامت جوادنوربخش» را بر سلسله نپذیرفتند.

اما با گذشت زمان، موقعیت جواد نوربخش در میان دراویش نعمت اللهی استقرار و استحکام یافت و او به مدت ۵۵ سال(در تاریخ سلسله نعمت اللهی بی سابقه بود) «رهبری طریقت نعمت اللهی» را در دست داشت.

جواد نوربخش در سال ۱۳۳۵ ازکرمان به تهران منتقل شد و سپس برای ادامه تحصیل در رشته روانپزشکی به فرانسه رفت.

«دکترجواد نوربخش» در کنار «پیشوایی فرقه دراویش نعمت اللهی»، در مسلک پزشکی نیز تا مرتبه استادی روانپزشکی دانشگاه تهران، «ریاست بیمارستان روزبه تهران» و «ریاست انجمن روانپزشکی ایران» ارتقایافت.

​​​

آزادیهای اجتماعی دوران پهلوی، زمینه مناسبی برای رشد  صوفی گری ودراویش بودو ارتباط رئیس بیمارستان روزبه شرایطی رافراهم آوردکه دراویش وصوفیان قدعلم کردند.

«کت وشلواروکراوات» ،جای «خرقه پشمینه دراویش»

 درزمان پیشوایی دکترنوربخش دراویش مشایخ به تبعیت ازپیشوای خود،از بسیاری از سنتها و عادات گذشته شان فاصله گرفتند،

 ​

«محمدرضا لطفی»(نوازنده صاحب سبک تار و آهنگساز)ابوعطا تار راباشعردکترجواد نوربخش می نوازد.

 خرقه پشمینه جای خود را به کت و شلوار و کراوات داد و«لباس پشمینه ریش و سبیل و گیسوان بلند» از نماد درویشی به مد و فانتزی تبدیل شد.

 ​

این امر در مورد دیگر سلاسل درویشی نیز صادق بود، دراویش به امر مشایخ ناچار شدند از بسیاری از سنتها و عادات گذشته شان فاصله بگیرند، خرقه پشمینه جای خود را به کت و شلوار و کراوات داد و ریش و سبیل و گیسوان بلند، از نماد درویشی به مد و فانتزی تبدیل شد.

جواد نوربخش علاوه بر نقشی که در تداوم میراث صوفیانه در جامعه مدرن ایرانی ایفا کرد، به تحقیق و تألیف در زمینه این میراث نیز پرداخت. مهمترین اثر او در این زمینه، مجموعه هشت جلدی فرهنگ اصطلاحات عرفانی، موسوم به فرهنگ نوربخش است که مرجع مهمی برای محققان عرفان و تصوف به شمار می رود.

باوقوع انقلاب اسلامی  در ایران دراویش وصوفیان جایگاه خودراازدست دادند.

«دکتر جوادنوربش»که تا پیش از وقوع انقلاب و در دوران ۲۵ ساله قطبیت(پیشوایی) ،توانسته بود  ۷۵ خانقاه نعمت اللهی جدید به شمار خانقاه های دراویش نعمت اللهی« ذوالریاستینی» افزوده کند، اوضاع حکومت اسلامی رابه نفع حکمرانی خودندیدوناچارشددرطی کمتراز ۴ ماه ازپیروزی انقلاب اسلامی ایران،تهران رابه قصدنیویورک ترک کرد.

«دکتر جوادنوربش»پس از مهاجرت ،تمرکزخودرابرتأسیس خانقاه درکشورهای دیگرکرد، نوشته های وی و دیگر مشایخ صوفیه به زبانهای مختلف ترجمه و چاپ شد.

جواد نوربخش همچنین اقدام به تأسیس «بنیادخیریه »کردکه درراستای فعالیتهای خانقاه هابود، خانقاه های نعمت اللهی آفریقایی بنین و ساحل عاج ازجمله آنهاست.

وامادرایران باافشاگری های مسئولین حکومت ازخلوتگاه های دراویش(اینکه پیشوایان دراویش چگونه با حکام درارتباط بودند وبرعکس تبلیغ خودمبنی برتارک دنیا،چگونه درمناسب درآمدزا دستگاه های دولتی جلوس کرده اند واززندگی مرفهی برخوردارند)صوفیان ودراویش(طریقت)رادرچارتردیدکردند.

(BBC) فارسی درپایان گزارش (بمناسبت درگذشت دکترنوربخش)نوشت:اما مختصر تورقی بر آثار بزرگان صوفیه نشان می دهد که این مکتب از همان بدو پیدایش هیچگاه فارغ از این گونه آفات نبوده و کمتر عارف و صاحبدلی است که به نثر یا نظم از خرقه پوشان پرتزویر و شاهدباز و جمال پرست شکوه نکرده باشد.

توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:تاریخچه درخانقاه نعمت اللهی (گزارش فوق)رااز سایت بی بی سی(BBC)اخذکرده ام بااندکی اصلاحات -جرح وتعدیل.

در طول ۵۵ سال زعامت »جواد نوربخش» بر سلسله نعمت‌اللهی، طالبان و سالکان الی الله بسیاری تحت ارشادات وی طی طریق نمودند که از جمله مریدان بنام وی :

زین العابدین شاکری (صابر علی) متوفی ۱۳۵۶ ، حسن کباری(وفاعلی) متوفی ۱۳۵۷ ، محمود محسنی سیرجانی (روشن علی) متوفی ۱۳۵۷ ، ماشاالله نیک طبع (وفاعلی) متوفی ۱۳۸۲  و پرویز ایلخانی پور (صادق علی) متوفی ۱۳۹۰.

همسرو فرزندان «دکترجوادنوربخش»

«دکترجوادنوربخش» در سال ۱۳۳۳ با خانم «پروانه دانشور» از نوادگان «وفاعلی‌شاه» ازدواج کرد. 

​​​

طی این دوران علاوه بر ریاست انجمن روان‌پزشکی- به مدت دو سال - ریاست بیمارستان روزبه و ریاست گروه روان‌پزشکی دانشگاه تهران را نیز عهده‌دار بود؛ و برای ساخت بیمارستان اوین در تهران، تلاش نمود. از سال ۱۳۳۱ خورشیدی به بعد، افزون بر خدمات پزشکی و روان‌پزشکی، آثار و تألیفات و نتایج تحقیقات چندی در زمینه علم روان‌پزشکی نیز از او انتشار یافته‌است.

دکترجوادنوربخش در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۵۸  ایران را برای همیشه ترک گفت و ابتدا حدود ۴ سال در آمریکا بسر برد و سپس عازم لندن شد و تا ۱۹۹۳ میلادی در لندن ساکن بود. از سال ۱۹۹۳ میلادی تا پایان عمر در خانقاهی درمنطقه‌ای در نزدیکی شهر آکسفورد انگلستان اقامت گزید و به تألیف و انتشار کتابهای متعددی درباره تصوف پرداخت. با مهاجرت جواد نوربخش به مغرب زمین فعالیت‌های سلسله نعمت‌اللهی بیشتر به مغرب زمین توسعه یافت.

توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:«تشرف به فقر»یک درجه ای ازعرفان درمکتب نعمت اللهی وهمه فرقه های دراویش است.

 ​

​«سلسله نعمت اللهی» برای رسیدن به غایت عرفان ، هفت مرحله قائل هستند که از مرحله طلب ، عشق  شروع می شود و به مرحله فنای در الله ختم می شود . به این مرحله هفتم ، مرحله فنا در شیخ و جذب در شیخ و جذب در حق هم می گویند.

 هفت وادی یا هفت درجه (دراویش):

۱- وادی طلب.

۲- وادی عشق.

۳- وادی معرفت .

۴- وادی استغنا.

۵- وادی توحید.

۶- وادی حیرت .

۷- وادی فقر و فنا.

«قطب سلسله نعمت اللهی»منظوررهبر فِرقه(سلسله) نعمت اللهی  است که دکترجوادنوربخش می باشد.

مدعی رهبری فرقه دراویش نعمت اللهی بعدازمرگ دکترجوادنوربخش 

«دکتر علیرضا نوربخش» کیست؟

«علیرضا نوربخش» متولد ۲۱ مرداد  ۱۳۳۴ کرمان، در سال ۱۳۵۲ خورشیدی مدرک دیپلم خود را از دبیرستان البرز دریافت کردم.

من از آغاز نوجوانی زیر نظر شادروان حسن کباری تربیت یافتم و به اصول جوانمردی و راه و روش طریقت صوفیان آشنا شدم.

پس از پایان دوره‌ی دبیرستان، در کنکور دانشکده ادبیات دانشگاه ملی مقام اول را کرده و در سال ۱۳۵۶ خورشیدی با عنوان شاگرد اول، دوره‌ی لیسانس را به پایان رساندم.

برای دوره‌ی فوق لیسانس به دانشگاه ایالتی ویسکانسین در شهر مدیسون رفتم.

در سال ۱۳۶۲ خورشیدی پس از گذراندن دروس فلسفی دوره‌ی لیسانس، مدتی در دانشگاه هاروارد در رشته ادیان به تحصیل پرداخته و دوباره دوره‌ی فوق لیسانس فلسفه را شروع نمودم و در ادامه برای دوره‌ی دکترا اقدام نمودم.

با اتمام دوره‌ی دکترا، مدتی در دانشگاه اِم ـ آی ـ تی در ایالت ماساچوست به تحصیل و تحقیق پرداخته و سرانجام پس از یک سال و نیم تدریس مقدمه‌ی فلسفه و منطق در دانشگاه ویسکانسن، به انگلستان رفته و مقیم خانقاه لندن شدم. پایان‌نامه‌ی دکترای ایم در رشته‌ی فلسفه، تحت عنوان« تصورات ذهنی و فرضیه‌ی کامپیوتری ذهن » در سال ۱۳۶۷ خورشیدی مورد تأیید قرار گرفت.

در انگلستان به تحصیل در رشته‌ی دیگری ادامه داده و از دانشکده حقوق دانشگاه لندن مدرک لیسانس گرفتند. ایشان در حال حاضر در یکی از مراکز حقوقی لندن به وکالت مشغولند.

«دکترعلیرضانوربخش»: پدرم وصیت کرده که تو پیشوای فرقه نعمت اللهی هستید. 

«دکترعلیرضانوربخش»مدعی است که در زمان حیات پدر و پیر و مرادشان( سردبیری فصلنامه صوفی به دو زبان فارسی و انگلیسی و همچنین کمک به انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی لندن رابرعهده داشته) از سوی پیر طریقت،رهبری سلسله نعمت اللهی را بر عهده‌ ام گذاشته اند.

خلعت رهبری سلسله نعمت اللهی برتن پسر

لقبی که پدربرای پسرانتخاب کرد

 دکترجوادنوربخش دراواخرعمرش ،فرزندش ( علی رضا )را به عنوان رهبروپیشوای تعمت اللهی معرفی کرد ولقب «رضاعلیشاه»رابروی گذاشت!