کیست پارواورین(Paraovarian cyst)پاراتوبال

کیست پارا اوارین(para ovarian) 

کیست های پاراووارین توده های آدنکسی هستند که معمولاً از «مزوتلیوم» پوشاننده «صفاق» رباط پهن به دست می آیند. احتمالاً  آنها از بقایای مجرای «پارامزونفریک» (که توسط سلول های ستونی مژگانی پوشانده شده اند) یا به ندرت مجرای «مزونفریک» (که توسط سلول های مسطح پوشیده شده اند) ایجاد می شوند. معمولاً کوچک و بدون علامت هستند
«کیست پارواورین»(Paraovarian cyst) یا پاراتوبال «کیست کپسول» مانند پر از مایع با پوشش اپیتلیوم در آدنکس مجاور لوله رحمی و تخمدان می باشد
کیست «پارواورین»یا «پاراتوبال»
انواع کیست های پارواورین(پارا تخمدان)«پاراتوبال» ومحل رویش:

مکان های آناتومیک کیست های پاراتوبال و پارا تخمدان
۱- «کیست هیداتیک مورگاگنی»(hydatid cyst of Morgagni) از هیداتید مورگاگنی که باقیمانده مجرای پارامسونفریک است به وجود می آید.
۲- «کیست کوبلت»(Kobelt cyst) از آپاندیس وزیکولوزا، که باقیمانده مجرای «مزونفریک» است، ایجاد می شود.
۳- «کیست اپووفورون»(cyst of the epoophoron) از اپووفورون که باقیمانده لوله های مزونفریک(mesonephric) است، ایجاد می شود.
۴- «کیست پاروفورون»(cyst of the paroophoron) از پاروفورون که باقیمانده لوله های مزونفریک است، ایجاد می شود.
۵- «کیست مجرای گارتنر»(Gartner duct cyst) از مجرای گارتنر، که باقیمانده مجرای مزونفریک است، ایجاد می شود.

«کیست پاراووارین»(paraovarian cysts)منطقه‌ای بین لوله و تخمدان که از بقایای مجاری ولف منشاء می‌گیردازکیست های خوش خیم تخمدان و قطر آن حداکثر ۲ cm می باشد-که بادارو رفع می شود که اگربه دارو جواب نداد با«لاپاراسکوپی»کیست را برمی دارند

​​​

توضیج :مجاری ولف (مذکر)است و مولرین (مونث) تا زمان افتراق جنسی در «رویان» وجود دارند.

نکته:«رویان»به بارداری قبل ازهفته هشتم می گویندواما بعـد از ‌هـفـتـه هشتم به بارداری« جنیـن» گفته مـی شود.

کیست هایی میتواندخطرناک باشد که بیش ۵cmباشد.

در اکثر قریب به اتفاق موارد، علت اصلی ‌ عدم  تخمک‌گذاری می شود، آن هم به این دلیل که «فولیکول»ی که قرار است تخمک را ایجاد ‌کند باید حدود۱۴ روز بعد از عادت ماهانه به‌طور طبیعی پاره شود و تخمک را آزاد کند اما در افراد مبتلا به کیست این روند اتفاق نمی‌افتد. به عبارت دیگر در این شرایط فولیکول‌ها به دلایل مختلف به بلوغ می‌رسند، ولی پاره نمی‌شوند و تخمک‌گذاری نمی‌کنند. معمولا این عارضه هم به‌دلیل اختلال در عملکرد تخمدان ایجاد می‌شود. به‌دنبال این اختلال تخمک آزاد نشده و با تجمع آب در داخل خود تبدیل به کیست می‌شود. وقتی این روند در مورد چند تخمک تکرار می‌شود، چند کیست کوچک در تخمدان ایجاد می‌شود که اصطلاح تخمدان‌های «پلی‌کیستیک» هم در حقیقت بیان‌کننده همین حالت است. نکته قابل توجه اینجاست، با وجود اینکه این فولیکول‌‌ها قدرت رشد کامل و تخمک‌گذاری ندارند ولی عمر طولانی دارند.

  مجرای اصلی« پارا اوارین »(پاراووارین)به نام «مجرای گارتنر»  از مجرای اصلی توبول‌های فرعی باریک (توبولهای Kobelt) به صورت گروهی به سمت ناف تخمدان و نیز حاشیه لوله‌ای لیگامان پخش می‌شوند. کیست پاراوارین ممکن است از ساختمان‌های wolfian، از اپی‌تلیوم لوله‌ای یا از انکلوزیون‌های پریتونئال ایجاد شود.

اما فرق هیستولوژی آن به دلیل فشرده شدن و آتروفی سلول‌های مفروش کننده ممکن است مشکل باشد.

حدود ۱۰درصد توده‌های آدنکس ، کیست پارااوارین هستند.

این کیستها باکیست پاراتوبال که در مجاورت لوله و معمولاً نزدیک" فیمبریا" قرار دارد و از کنار لوله آویزان است متفاوت است و نباید به عنوان کیست غیر طبیعی محسوب شوند.

کیست «پاراتوبال» از منشاء پارامزونفریک است که به آن Hydatid of morgagni می‌گویند و از «لیگامان» پهن پدانکوله می‌شود.

این نوع کیست در خانم‌های ناباروری و یا دارای حاملگی نابجا (EP) شایعتر است.

کیست پارااوارین معمولاً خیلی کوچک است و به طور اتفاقی در حین عمل جراحی مشخص می‌شود؛ اما به صورت نادر، ممکن است خیلی بزرگ شود.

این کیستها در هر سنی دیده می‌شوند؛ اما در سنین ۳۰با بالا شایعتر بوده و ممکن است متعدد باشند.

کیست پارااوراین از نظر مرفولوژی از کیست فانکشنال ساده غیر قابل تشخیص است.​

 ​

در این کیست‌ها نیز ممکن است نئوپلاسم خوش‌خیم مثل Cystadenoma بوجود آید که در سونوگرافی به طور تیپیک با mural nodule و گاهی با Septation ظریف خود را نشان می‌دهد. بدخیمی در ۲% کیست‌های پارااوارین دیده می‌شود، اما در کیست‌های کوچکتر از cm5، بدخیمی کمتر مشاهده گردیده است.

کیست پارااوارین کوچک معمولاً فاقد علائم بالینی بوده و فقط حین عمل یا در طی سونوگرافی تشخیص آن مسجل می‌شود؛ اما مهم‌ترین علائم بالینی در موارد کیست‌های بزرگ معمولاً احساس درد و فشار در ناحیه لگن است.

این کیستها نیز ممکن است دچار خونریزی، چرخش و یا پارگی شوند و بیمار دچار درد حاد شکم همراه با دردناک بودن توده و نیز علائم خونریزی و کاهش حجم خون شود که نیاز به لاپاروسکوپی و یا لاپاراتومی اورژانس دارد.

بنابراین علائم بالینی کیست پارااوارین کاملاً شبیه به کیست‌های فانکشنال تخمدان است و معمولاً با توجه به مشاهده جراح از نظر محل قرارگیری آن حین عمل و نیز بررسی‌های پاتولوژی، تشخیص آن قطعی می‌شود.

 فرق کیست پارااوارین از سایر کیست‌های لگنی از جمله کیست فانکشنال ساده تخمدان -در این مورد اگر در سونوگرافی خصوصاً نوع واژینال هر دو تخمدان مشاهده گردد"فانکشنال"هستند.

وامااگر کیست در کنار تخمدان اما جدا از آن دیده شود" کیست پارااوارین" است.

همچنین در لاپاروسکوپی و یا لاپاراتومی با مشاهده مستقیم تخمدان‌ها و وجود کیست در کنار تخمدان، کیست پارااوارین از کیست‌های تخمدانی فرق دارد وتشخیص نهایی با پاتولوژی می‌باشد. از نظر درمان، در این کیستها با توجه به از بین نرفتن خود به خودی کیست‌های پارااوارین و نیز احتمال بدخیمی آن به صورت نادر، خارج کردن کیست از طریق لاپاروسکوپی و ارسال نمونه جهت پاتولوژی توصیه می‌گردد. اهمیت این کیستها در تفاوت آن با کیست‌های فانکشنال است زیرا در فانکشنال نیازی به درمان نیست و کیست خود به خود از بین می‌رود. 

امادرکیست"پارااوارین" ایجاد عوارض احتمالی مانند پارگی، خونریزی و پیچ خوردگی کیست می‌باشد که نیاز به جراحی اورژانس خواهد داشت.

​​
«صفاق» تقریباً کلیه احشای داخل روده را می پوشاند و ساختارهای عصبی عروقی را از دیواره بدن به احشای داخل صفاقی منتقل می کند.
ساختار صفاق

​

صفاق از دو لایه تشکیل شده است که با یکدیگر مداوم هستند: «صفاق جداری» و «صفاق احشایی» هر دو نوع از «سلولهای اپیتلیال سنگفرشی» ساده به نام «مزوتلیوم »تشکیل شده اندکه پوست و پوشش رگ های خونی و مری را می پوشانند،آنها مانعی بین بدن و محیط خارجی ایجاد می کنندو از بافت های زیرین محافظت می کنند. 

صفاق جداری
صفاق آهیانه (جداری)parietal سطح داخلی دیواره شکم را تحت الشعاع قرار می دهد. این ماده از مزودرم سوماتیک در جنین گرفته شده است.

 رشدموهای زائد

 کیست‌های تخمدان  اغلب موجب رشد موهای زائد روی صورت به‌خصوص چانه و به هم ریختن نظم عادت ماهانه، لکه بینی و گاهی احساس درد و سنگینی زیر شکم می شوند. در شرایط حاد هم احساس درد بسیار زیاد و ناگهانی شکم به‌طوری که اجازه راه رفتن به فرد نمی‌دهد، حالت تهوع و استفراغ، تغییر نبض و احساس ضعف که ممکن است به‌علت خونریزی داخلی باشد همه نشانه‌های وجود این کیست‌ها در تخمدان هستند.

روشهای تشخیص کیست های تخمدانی

پزشک از طریق آزمایش لگن می تواند کیست تخمدانی را تشخیص دهد.

سونوگرافی

در «سونوگرافی»(sonographie) از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می شود و اندام های داخلی بررسی می شود.

سی تی اسکن

در «سی تی اسکن»(CT scan)، تصاویری از مقاطع اندام داخلی گرفته می شود.

ام آر آی

در «ام آر آی»(MRI) با استفاده از میدان مغناطیسی، اندام های داخلی بدن به صورت کامل مشاهده می شود.

***

تخمدان اندام های در بدن زنان هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. تخمدان- مسئول تولید هورمون استروژن برای شروع چرخه قاعدگی می باشد. تخمدان ها از تعدادی از قسمت ها از جمله فولیکول که حاوی آنووا یا همان چیزی که در آینده به تخمک تبدیل می شود، تشکیل شده است.

کیست های تخمدان در شکل ساده آن، یک کیسه پر از مایع است که درون یا بر روی تخمدان ها وجود دارند. 

 ​

انواع کیست های تخمدان

بسته به نحوه تشکیل کیست، جایی که آن ها تشکیل می شود و ارتباطی که با تخمدان ایجاد می کند، می توان کیست های تخمدان را به انواع زیر طبقه بندی کرد:

کیست های تخمدان تابعی ای (Functional Ovarian Cysts)

کیست تخمدان تابعه ای رایج ترین نوع کیست تخمدان است و به طور معمول در طول فرایند تخمک گذاری تشکیل می شوند. این فرم از کیست ها معمولا زمانی ایجاد می شوند که تخمک و یا فولیکول که حاوی تخمک است، به درستی در تخمدان آزاد نشده و یا به درستی توسط تخمدان جذب نشوند. این نوع از کیست ها گاهی اوقات کیست فولیکول نیز نامیده می شود. این کیست ها اغلب دردناک نیستند. معمولا بدن قادر است کیست فولیکول را به طور طبیعی در عرض چند ماه برطرف کند. از آن جا که تخمک گذاری در بدن زنان یائسه متوقف می شود، کیست های تابعه ای و یا کیست فولیکول در بدن این زنان ایجاد نمی شود.

کیست های اندومتریوم یا آندومتر (Endometriomas or Endometrioid Cysts)

در افراد خاص، گاهی اوقات پوشش داخلی رحم شروع به رشد فراتر از رحم می کنند. این اختلال موجب ایجاد کیست اندرومتریوم می شود. بر خلاف کیست های تابعی ای، کیست آندومتر به خصوص در دوران قاعدگی، می تواند بسیار دردناک باشد. این کیست ها ممکن است بر روی باروری تاثیر گذاشته و توانایی بدن را برای سقط جنین افزایش دهند.

کیست جسم زرد

کیست جسم زرد که جزو کیست‌های فانکشنال به حساب می‌آید، اندازه بزرگ‌تری نسبت به سایر کیست‌ها در رحم دارد و گاه به سه تا ده سانتی‌متر نیز می‌رسد. یکی از علائم کیست جسم زرد در بادراری خونریزی است که این خونریزی، به جمع شدن لخته منجر می‌شود. باقی ماندن طولانی لخته، گاه نیاز به لاپاراسکوپی را ضروری می‌کند. بیمارانی که هپارین یا وارفارین مصرف می‌کنند و مشکلات انعقادی دارند، بیشتر ممکن است دچار پارگی و خونریزی ناشی از آن شوند.

کیست های درموئید (Dermoid)

کیست های دیگری که ممکن است ناراحتی و درد ایجاد کنند کیست های درموئید یا Dermoid نامیده می شوند. کیست درموئید در واقع تومورهای خوش خیمی هستند که اغلب در بدن زنان جوان ایجاد می شوند. این کیست ها ممکن است حاوی بافت مانند غضروف و یا چربی بوده و حتی ممکن است حاوی مو و پوست نیز باشند. آنها می توانند تا ۶ اینچ (۱۵ سانتی متر) قطر داشته و بسیار دردناک باشند. این کیست ها ممکن است ملتهب شده و باعث درد شدید شکم و ناراحتی شوند.

کیست ها ناشی از تخمدان «پلی کیستیک» (PCOS)

تخمک ها در فولیکول موجود در تخمدان تشکیل می شوند. هنگامی که این فولیکول قادر به انتشار صحیح تخمک در زمان تخمک گذاری نباشند، تعداد زیادی از نوع نابالغ آن ها درون تخمدان تجمع می کنند. این باعث می شود تخمدان فرد بزرگ شده، و در نتیجه لایه بیرونی و یا پوشش داخلی تخمدان ها ضخیم شود. این ضخامت لایه بیرونی است که اغلب منبع درد و ناراحتی است. سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است منجر به مشکلات باروری و عوارض دیگر شود.

انواع کیست های تخمدان و علائمش

کیست های سیست آدنوما (Cystadenoma Cysts)

سیست آدنوما سروز: کیست های نازک پر شده از مایع آبکی که بین ۲ اینچ تا ۶ اینچ ( ۵ تا ۱۵ سانتی متر) قطر دارند.

سیست آدنوما موسینوس: کیست هایی هستند که با مواد ژلاتینی ضخیم و چسبنده پر شده و بین ۶ اینچ تا ۱۲ اینچ (۱۵ تا ۳۰ سانتی متر) قطر دارند. در موارد نادر سایز ۴۰ اینچی (۱ متری) با وزن ۴۵ کیلوگرم از این کیست ها نیز مشاهده شده است.

علائم هشدار دهنده در کیست های تخمدان

بیشتر کیست های تخمدانی کوچک هستند و ممکن است علائمی ایجاد نکنند. آنها ممکن است بی سر و صدا به رشد خود ادامه دهند و تا زمان معاینه دقیق نیز نشانه ای نداشته باشند. به هر حال اگر این کیست ها پاره شوند و یا خیلی بزرگ شوند ممکن است علائم زیر را ایجاد کنند:

تورم یا نفخ شکم

بی نظمی های پریود

درد در هنگام دفع مدفوع

 درد در هنگام برقراری رابطه جنسی

درد قبل یا در طی چرخه قاعدگی

افزایش وزن غیر قابل انتظار

حساسیت به لمس پستان

درد شکمی بدون پریود شدن

در موارد شدید ممکن است با پاره شدن کیست، فرد احساس تهوع و استفراغ را نیز تجربه کند. در صورت مشاهده هر علامت خطرناکی و یا با شروع علائم شدید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. علائم شدید ناشی از ترکیدن کیست ها، شامل درد عمیق و شدید لگن است. این علائم اگر همراه تب و یا احساس ضعف یا سرگیجه در طول چرخه قاعدگی بود باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود.