حالا واسطهها از دنیای واقعی به دنیای مجازی کوچ کردهاند و از امکانات تلگرام، اینستاگرام و آگهیهای ریز و درشت اینترنتی برای جذب مشتری استفاده میکنند؛ دلالهایی که نبض بازار را در دست دارند ، برای اجاره رحم نرخ تعیین میکنند، قرارداد مینویسند و از آشفته بازار غیررسمی اجاره رحم، جیبهایشان را پر میکنند.
این وسط نیاز جسمی و مالی دو طرف معامله یعنی مادری که قادر به نگهداری جنین در رحم خودش نیست و زنی که به خاطر نیاز مالی رحماش را اجاره میدهد، بازار عرضه و تقاضایی بوجود آورده که ردپایش را در دنیای مجازی بیشتر از هرجای دیگری میتوان دید.
برای ورود به این دنیای پررمز و راز و زیرزمینی، سری به صفحات اینترنت میزنیم؛ به مدد شمارهتلفنهایی که خیلیراحت در دسترس همه قرار داده شده، با سه طرف این معامله صحبت میکنیم. با دلال ، اجاره دهنده و اجاره کننده رحم جایگزین یا میانجی. آدمهایی که هرکدام هزارویک دلیل دارند برای حضور در این معامله چند میلیون تومانی.
مصاحبه با یک واسطه اجاره رحم
«باسلام. چنانچه دهنده و یا گیرنده رحم اجاره ای هستید تماس بگیرید.
------- 0930»
مانا کاربری است که یکشنبه هفدهم اردیبهشت ،این آگهی را دریکی از سایت های تبلیغ و آگهی رایگان ، درج کرده
اما تلفن همراهش مدام اشغال است. بالاخره بعد از چند بار تماس، ارتباط برقرار میشود. صدای آن سوی خط متعلق به زن جوانی است که میگوید: هم کیس مناسب اهداکننده تخمک دارد و هم رحم اجارهای.
میگویم: نه اهدای تخمک کارم را راه نمی اندازد . رحم اجارهای دارید؟
صدایش را نازک میکند و میپرسد: رحم اجارهای میخواستی؟ برای خودت یا آشناهایت؟
میگویم: نه برای خودم. میگوید : بازار خراب است گفتهباشم؛ از این ور عید قیمتها بالاتر رفته...قیمت دستت هست دیگر؟! میگویم: بله اما هرچقدر کمتر باشد برایم بهتراست. میگوید: با شماره همراهات به من تک زنگ بزن ؛کیس هارا برایت پیامک میکنم. پشت تلفن نمیشود راحت صحبت کرد...قبل از قطع شدن ارتباط میپرسد: کدام شهر هستی؟
میگویم : تهران. میگوید: تهران چهارتا کیس دارم. سریع با شمارهات به من زنگ بزن برایت پیامک کنم. با تلفن همراهم تک زنگ میزنم و چند دقیقه بعد چهار پیامک پشت سرهم برایم ارسال میشود:
سپیده/ 25 ساله/ متاهل/ تهران/ یک فرزند 3 ساله پسر دارد/ 25 میلیون + ماهی 500
حبیبی / 26 ساله/ متاهل/ تهران/ یک فرزند پسر دارد/ 25 میلیون + ماهی 500
؟؟؟/ 21 ساله/ متاهل/ یک فرزند 5 ساله دارد/ 27 میلیون+ ماهی 500
مهسا / 23 ساله/ متاهل / یک فرزند دارد/ تهران / 27میلیون + ماهی 500
گزینهها یا به قول خود خانم واسطه، کیسها را یکی یکی نگاه میکنم و دوباره با تلفن همراه واسطه تماس میگیرم. میگویم: قیمتها خیلی بالاست پارسال کمتر بود. میگوید: بله دوسال به 20 میلیون هم نمیرسید، با 18میلیون معالمه جوش میدادم، اما الان کسی حاضر نیست برای این رقمها دردسر 9ماه بارداری را قبول کند.
- قیمت پایینتر از اینها ندارید؟
میگوید: نه...همین ها هم دیربجنبی از دستت می روند. مشتری اجاره زیاد است.
- همه اینها بار اولشان است؟ تجربه بارداری با این روش را دارند؟
میگوید: این چهارنفر بار اولشان است. اما یک کیس دیگرهم دارم که یک بار تجربه رحم اجارهای داشته و یک دوقلوی دختر وپسر هم تحویل داده، یک سه کیلو و یک سه و سیصد. اما قیمتش بالاتر است. 30 میلیون + ماهی 500
دلیلش را که میپرسم میگوید: چون یک بار "سارو" شده و موفق بوده. البته چون شما میخواهی هزینه بکنی بهتر است یکی دیگر را انتخاب کنی چون این خانم با بچه خودش، تا حالا سه بار سزارین شده و ریسک سزارین چهارم برایش بالاست.
یک نگاه دیگر به پیامکهایش میاندازم و میگویم این خانم سپیده به نظرم مناسب است، اما روی مبلغش شک دارم.
میگوید: همه 25 میلیون را که یکجا پرداخت نمیکنی. ببین روالش این است. بعد از بسته شدن قرارداد، روز انتقال شما یک میلیون پرداخت میکنی. 17روز بعد اگر جواب آزمایش را گرفتی و مثبت بود باز هم یک میلیون پرداخت میکنی. بعد روزی که صدای قلبش را شنیدی در سونوگرافی اول یعنی حدودا 45 روز بعد باز هم یک میلیون تومان میدهی. بعد در غربالگری اول 2 میلیون و در غربالگری دوم هم 2 میلیون! مابقی هم میماند برای روز زایمان که با هم تصفیه کنید.
- قرارداد محضری میبندیم؟ ازکجا معلوم بعدا بچه را به من بدهد!
خانم واسطه که انگار دیگر از این سوال و جواب خسته شده میگوید: من محضر آشنا سراغ دارم.هردوتای شما میروید محضر و یک قرارداد مینویسید، امضا میکنید و همه چیزقانونیمیشود.
-یعنی یک قرارداد قانونی میبندیم؟
جواب- شما از مرکزی که میخواهی این کار انتقال را انجام بدهی نامه پزشکی میبری، این کاررا انجام میدهند. محضرها صیغه به نیت بارداری را سخت انجام میدهند اما با این یکی مشکلی ندارند.
- هزینه محضر چقدر میشود؟
میگوید: مبلغ زیادی نیست. حدود300 – 400 هزارتومان.
بعد از پایان تماس، پیامک میزنم و میگویم: ببخشید ما باید به شما هم بعنوان معرف هزینه جداگانه ای پرداخت کنیم؟
جواب میدهد: "عزیزم من یک میلیون تومان میگیرم. آن مبالغی که گفتم برای خودشان است".
مصاحبه با یک اجارهدهنده رحم
«سلام...خانم متاهل/ 31 ساله / با رضایت همسرم رحم ام را اجاره می دهم/ کرج/
-------0938»
کاربر بعدی با اسم السا ، زنی است که خودش بیواسطه برای اجارهدادن رحمش اقدام کرده. شماره تلفنش را میگیرم و بعد از دو بوق کوتاه سریع جواب میدهد، از قیمتی که درنظر گرفته می پرسم میگوید: 22 میلیون ماهی 50 هزارتومان.
نرخی که با نرخ های پیشنهادی واسطه قبلی، متفاوت است. خودم را معرفیمیکنم و میگویم خبرنگارم.
سریع واکنش نشان میدهد و میگوید: خانم من دنبال دردسر نیستم. قول میدهم که برایش دردسری درست نکنم. به سختی راضی به ادامه مکالمه میشود و خیلی کوتاه جواب سوال هایم را میدهد.
چرا میخواهی این کار را بکنی؟
به خاطر نیاز مالی. اگر دستم تنگ نبود که راضی به این کار نمیشدم. فکر میکنی بارداری راحت است؟!
همسرت در جریان است؟
بله...خودش هم راضی است. راضی هم نباشد چاره نداریم. در این دوسالی که از شهرمان به کرج امدهایم یک ماه کار داشته،دوماه بیکار بوده...کلی اجاره خانه عقب افتاده داریم.
خودت بچه داری؟
یک پسر 6 ساله دارم.
از کجا فهمیدی که میشود رحم را هم اجارهداد؟
یک بار توی مرکز بهداشت شنیدم. بعد از این ور و آن ور تحقیق کردم دیدم قیمت را درآوردم.
درباره بچهای که قرار است توی رحم ات بزرگ کنی فکر کردهای؟
نه ...اصلا فکر نمیکنم...هنوز که برایم پیش نیامده..
ولی خب ممکن است امروز وفردا با یکی قرار داد ببندی.
بچه است دیگر...مثل همین پسرخودم ...
یعنی مثل پسر خودت دوستش داری؟
نه...نمی دانم... حالا که هنوز تجربهاش نکردهام.
نمی ترسی به این بچه وابسته بشوی؟ فکر میکنی بعداز به دنیا آمدنش راحت از او جداشوی؟ بالاخره 9 ماه با تو نفس کشیده ، توهرحرکتش را حس کردهای.
کلافه جواب میدهد: نمی دانم خانم...اینقدر مشکل دارم که به این چیزها فکرنکردهام.
مصاحبه با یک اجارهکننده رحم
«خانم متاهل/ زیر 30سال / ساکن قزوین / برای رحم اجارهای نیازمندم. لطفا تماس بگیرید.
-------0901 »
این آگهی یک خطی هم من را به لیلا میرساند. زن 39 سالهای که پنج بار ivf ناموفق داشته و در نهایت دکترش به او پیشنهاد اجاره رحم را داده.
درباره مشکلش که میپرسم میگوید: رحم من تک شاخه است. لوله چپ کلا به یه نقطه کور متصل است و لوله راست هم جوری است که قادرد.
کی از مادرشدن در رحم خودت قطع امید کردی؟
سه سال پیش. وقتی دکترم گفت باید رحم اجاره کنی دنیا روی سرم خراب شد. اصلا تمایلی به این کار نداشتم. میدانستم شوهرم هم سخت راضی میشود. اما بالاخره هردونفرمان راضی شدیم.تا حالا دوبارهم از ساروگیت استفاده کردهام البته هردوبار یک نفر بوده، اما بازهم جواب آزمایش منفی بوده. الان هم دنبال یک ساروگیت دیگر هستم. شاید این بار نتیجه بدهد.
درباره آن زن چه هستی داری؟ اگر بعدها بخواهد بچه را ببیند؟
نه...محال است قبول کنم... این یک معامله است بعداز به دنیا امدن بچه تمام میشود. نمیخواهم بعدها خودش بفهمد که چطوری به دنیا آمده، اگراین زن با بچه من درارتباط باشد بالاخره میفهمد.
دراین دوبار برای معامله درمحضر قرارداد نوشتهای؟
نه... از طریق همان دکتر خودم به یک کارشناس حقوقی معرفی شدیم البته چون جواب آزمایش منفی بود فقط یک مبلغی اول معامله دادیم و بقیه کنسل شد.
دفتر اسنادیها چه میگویند؟
تکذیب پشت تکذیب. تماس های ما برای انعقاد قرارداد اجاره رحم با چند دفتر اسناد رسمی به بنبست میخورد.
وقتی به عنوان مشتری تماس میگیریم هیچ محضری قبول نمیکند که چنین قراردادی بنویسد و کلا وجود چنین قراردادی را تکذیب میشود.
اما از طریق همین دریچهای که با اینترنت به سوی این بازار زیرزمینی برای ما باز شده، نمونههایی از قراردادهای اجاره رحم هم به چشممان میخورد. قراردادهایی مانند نمونه زیر:
این قرارداد مابین الف : دهنده رحم اجاره ای : خانم ( ز ) با مشخصات کامل که از این پس مادر جانشین نامیده میشود با موافقت همسر دائمی خود آقای ( ر ) با مشخصات کامل طبق نکاحیه شماره ...دفتر رسمی ثبت ازدواج تهران از یکسو.
و ب : گیرنده رحم اجاره ای : خانم ( ط ) با مشخصات کامل با موافقت همسر دائمیشان آقای ( ج ) طبق نکاحیه شماره ...دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره تهران با مشخصات کامل که از این پس مادر و پدر طبیعی نامیده میشوند از سوی دیگر با تراضی و شرایط ذیل منعقد میگردد.
چگونگی ثبت قرارداد"رجم"اجاره ای
موضوع قرارداد : اجاره رحم
1 – خانم ( ط ) متعهد میشود نسبت به تامین هزینههای عمل لقاح خارج از رحم و زایمان خانم ( ز) اقدام نماید .
2 – جنین حاصل از عمل لقاح خارج از رحم که پس از عمل انتقال جنین در رحم خانم ( ز ) قرارمیگیرد شرعا وقانونا به خانم ( ط ) تعلق دارد وخانم ( ز ) صرفا طبق این قرارداد جنین را حفظ وپس از زایمان تحویل خانم ( ط ) خواهد داد.
3 – تمام مراحل باروری واقدامات درمانی مطابق موازین شرعی در مرکز نا باروری ..... انجام خواهد شد .
4 - دهنده رحم خانم ( ز ) متعهد گردید پس از بدنیا آمدن نوزاد یا نوزادان تحت آزمایش DNA قرار گیرد و درصورتیکه فرزند یا فرزندان متعلق به خانم ( ط ) وآقای ( ج ) نباشد گیرنده خانم ( ط ) آقای ( ج ) هیچ تعهدی نسبت به تحویل گرفتن نوراد یا نوزادان ندارند ودهنده رحم خانم ( ز ) متعهد به پرداخت تمامی مخارج دوران باردرای و زایمان میگردد.
5 – در صورت تولد نوزاد دوقلو یا بیشترگیرنده خانم ( ط )وهمسرشان آقای ( ج ) هنگام تحویل نوزادان مبلغ ...... ریال در ازاء هر نوزاد اضافه پرداخت خواهند نمود.
6 - در صورت منفی شدن آزمایشات حاملگی HCG-BETA و یا سقط جنین در هر مرحله از مراحل این قرارداد کان لم یکن خواهد شد.
7 - ماهیانه مبلغ ...... ریال بابت هزینه ایاب وذهاب وتغذیه به خانم ( ز ) پرداخت خواهد شد .
توافقات طرفین : گیرنده خانم ( ط ) وهمسرشان آقای ( ج ) منعهد گردیدند که تمام هزینههای انجام عمل لقاح خارج از رحم و زایمان را پرداخت نمایندو نیز مبلغ ..... ریال بابت اجاره رحم با تراضی طرفیت بشرح ذیل اعلام شد .
1 - مبلغ .....ریال روز انتقال جنین
2 - مبلغ......ریال زمان سونوگرافی قلب جنین
3 - مبلغ .....ریال سومین ماه حاملگی
4 - مبلغ .....ریال انتهای چهارمین ماه حاملگی
5 - مبلغ .....ریال انتهای پنجمین ماه حاملگی
6 - مبلغ .....ریال انتهای ششمین ماه حاملگی
7 - مبلغ .....ریال انتهای هفتمین ماه حاملگی
8 - مبلغ .....ریال انتهای هشتمین ماه حاملگی
9 - مبلغ .....ریال بعد از بهدنیا آمدن نوزاد یا نوزادان و دریافت جواب آزمایش DNA .
در قسمتی از این قرارداد به شماره دفترخانه ای در غرب تهران اشاره شده؛ ما با این دفترخانه تماس میگیریم و از شرایط ثبت قرارداد اجاره رحم می پرسیم. دفتریار این دفترخانه نیز موضوع را تکذیب میکند و میگوید: نمیدانم چه کسی شماره دفترخانه ما را زیر این نمونه قرارداد نوشته و برای ما دردسر درست کرده. ما تا حالا چنین قراردادی ننوشتهایم.
رحم اجارهای از نگاه یک وکیل دادگستری
بیش از 14 سال است که ماجرای اجاره رحم در کشور ما مطرح شده و در این سالها خانوادههای زیادی از این طریق به آرزوی دیرینهشان یعنی فرزنددار شدن رسیدهاند. با این حال هنوز هم مشکلات و نگرانی های زیادی دراین رابطه وجود دارد؛ از چگونگی نسبت نوزاد و مادر اجارهایاش گرفته تا اخذ هزینههای گزاف بابت اجاره . ما این موضوع را با آرش دولتشاهی وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز درمیان میگذاریم و او درپاسخ میگوید: رحم اجارهای به هیچ عنوان سبب ارث نمیشود و تنها یک نوع قرارداد ارائه خدمت است.
دولتشاهی تاکیدمیکند: در رحم اجارهای هیچ نسبتی بین زنی که رحمش را اجاره داده با فرزندی که در شکم داشته بوجود نمیآید.
این وکیل دادگستری در توضیح بیشتر میگوید: نکته مهم اینجاست که در فقه ما اصل بر ممنوعیت استفاده از اندام های بدن برای هرنیت و هدفی است.مگر اینکه این هدف مشروع باشد. درنتیجه فقها هم در این زمینه خیلی با احتیاط اظهار نظر کردهاند و فقط برای مواردی استثنا قائل شده اند که مثلا اهدای عضو یکی ازآنهاست. در مورد درمان ناباروری هم بعضی از فقها اجازه دادهاند و با قید شرط و شروطی پذیرفتهاند که در صورتی که هیچ امکانی برای درمان نباشد، از این روش استفاده شود.
دولتشاهی میافزاید: درهرحال هیچگونه رابطه وراثتی برقرار نمیشود. هیچگونه تعهدی هم برای آن کسی که رحمش را اجاره میدهد مثل نگهداری یا خرجی و... ایجاد نمیشود.نوزاد به دنیا آمده هم با بچه های خود شخص اجاره دهنده رحم هیچ نسبتی نخواهد داشت و کلا یک شخص بیگانه است درست مانند اینکه این نوزاد در آزمایشگاه و در فضای آزمایشگاهی رشدکرده باشد.
این وکیل دادگستری در ادامه با تاکید براینکه اجاره رحم در کشورهای غربی از رونق افتاده میگوید: اینکه این موضوع هنوز در کشور ما مطرح است دودلیل دارد. یکی به خاطر مشکلات معیشتی و مالی است و به همین دلیل رقم های بالایی هم در بازار میبینیم. دومین دلیل این است که هنوز شرایط خوبی برای رشد جنین در فضای آزمایشگاهی فراهم نشده است.
قانون نحوه اهدای جنین به زوج های نابارور
صفحات تقویم که ورق میخورند، به بیست ونهم تیرماه سال 82 که میرسند، رد ونشانی از قانون اهدای جنین یا اهدای گامت به زن و شوهر نابارور نیز در فهرست قوانین کشور بهچشم میخورد؛ چراکه در این روز نمایندگان مجلس شورای اسلامی این قانون را به تصویب رساندند. قانونی که در هشتم مرداد همان سال به تایید شورای نگهبان هم رسید . متن قانون نحوه اهدای جنین به زوج های نابارور به شرح زیر است :
ماده 1: به موجب این قانون کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذیصلاح مجاز خواهند بود با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در این قانون نسبت به انتقال جنین های حاصله از تقلیح خارج از رحم زوج های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها (هر یک به تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند.
ماده 2: تقاضای دریافت رحم اهدایی باید مشترکاً از طرف زن و شوهر تنظیم و تسلیم دادگاه شود و دادگاه در صورت احراز شرایط ذیل مجوز دریافت جنین را صادر میکند:
الف- زوجین بنا به گواهی معتبر پزشکی، امکان بچه دار شدن نداشته باشند و زوجه استعداد دریافت رحم را داشته باشد.
ب- زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند.
ج- هیچ یک از زوجین محجور نباشند.
د- هیچ یک از زوجین مبتلا به بیماری های صعب العلاج نباشند.
هـ- هیچ یک از زوجین معتاد به مواد مخدر نباشند.
و- زوجین بایستی تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.
ماده 3 : وظایف و تکالیف زوجین اهداء گیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه و احترام نظیر وظایف و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.
ماده 4 : بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت و عدم تأیید صلاحیت زوجین قابل تجدید نظر است.
منبع:اردیبهشت ۱۳۹۶سایت فردا
***
دریافت رحم اجاره ای به چه صورت هایی انجام میشود؟
سنتی: در این روش رحم جایگزین از طریق لقاح مصنوعی با اسپرم مردی که قصد پدر شدن دارد، باردار میشود.
باروری: در این روش یک جنین در یک پتری دیش (ظرفی بشقاب مانند از جنس شیشه یا پلاستیک با عمق کم و دردار) رشد میکند و در رحم اجاره ای که کل دوران بارداری را طی میکند کاشته میشود.
اهدا کننده: در این روش، اجاره ای به صورت مصنوعی و نه با اسپرم پدر بلکه با اسپرم یک شخص اهدا کننده باردار میشود. در نتیجه، هیچ رابطه ژنتیکی بین نوزاد و زن و شوهری که قصد بچهدار شدن دارند وجود ندارد.
در هر یک از شیوههای رحم اجاره ای ذکر شده در بالا، مهم است که فرایند بصورت قانونی انجام شود. به منظور اجاره کردن رحم مادر جایگزین، یک سند قانونی که به روشنی شرایط و ضوابط این فرایند را بیان کرده ایجاد میشود. هر دو طرف محق بوده و از نظر قانونی ملزم به رعایت مجموعه ای از وظایف در طول کل دورهی بارداری و اجاره رحم هستند.
مراحل دریافت رحم اجاره ای
سه جنبه در مورد برنامههای اجاره رحم وجود دارد. انجام هر کدام از این جنبهها بسیار مهم است.
فرایند پزشکی
پس از اینکه آزمایشات نشان دادند که رحم جایگزین قادر به باردار شدن است و و تخمکهای مادر تقاضا کننده از کیفیت خوبی برخوردار هستند (اسپرم پدر نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد)، داروهایی برای زنان تجویز میشود تا چرخههای تخمکگذاری آنها هماهنگ شود. به طور معمول، این به معنی شش هفته تزریق روزانهی هورمون برای اجارهای و سه هفته تزریق هورمون به منظور تحریک تولید تخمک در مادر میباشد.
در صورتی که پس از بازیابی و باروری تخمکها (لقاح) بارداری حاصل شد (طی سه تا پنج روز) و رویانها به رحم جایگزین انتقال داده شدند، زن باید تزریق روزانه هورمون را برای مدت 12 هفته دیگر ادامه دهد.
فرایند روانی
مادران جایگزین که در یک سازمان کار میکنند باید یک فرم مشخصات جامع را پر کرده و با یک روانشناس ملاقات داشته باشند. بیشتر روانشناسان به دنبال شخصی هستند که هم به دنبال منافع مالی و هم انسان دوستانه باشد، که از بارداری لذت برده (اگر قبلا باردار بوده) و بارداری سالمی داشته است و از پشتیبانی خانواده و دوستان خود نیز برخوردار است. همچنین مادر جایگزین باید توانایی مقابله با استرس ناشی از جنبههای پزشکی رحم اجاره ای و جدا شدن از کودک را داشته باشد.
علاوه بر این، مادر جایگزین باید با زوج تطابق داشته باشند بطوری که از نظر عقاید مرتبط با ختم بارداری در صورت وجود یک مشکل پزشکی، کاهش گزینشی فرزندان در صورت وجود بیشتر از یک جنین و میزان تماس بین والدین و مادر جایگزین در طول بارداری و پس از آن، اختلافی نداشته باشند.
فرایند قانونی
در بسیاری از کشورها، قراردادهای رحم اجاره ای قانونی هستند و برای اینکه شخصی بخواهد فرزند شما را حمل کند مراحلی وجود دارد. در برخی کشورها حتی اگر فرزند از نظر بیولوژیکی متعلق به پدر و مادر باشد، اینکه اسمشان در شناسنامه کودک باشد، را قابل قبول نمیدانند و باید به فرزندی گرفته شود. برخی دیگر از کشورها با رحم اجارهای موافق هستند. این تفاوتها نشان میدهند که زوجین و مادر جایگزین باید با سازمانهای معتبر کار کنند و در صورتی که یک توافق خصوصی انجام میگیرد، باید با یک تیم متخصص (پزشکان، روانشناسان و وکیلان) مشورت شود.
مختصری از مسائل قانونی رحم اجارهای
-مادر جایگزین بیشتر از سه بار نمیتواند تحت انتقال جنین از یک پدر و مادر قرار گیرد حتی اگر بارداری با شکست مواجه شود.
-در صورتی که مادر جایگزین یک زن متاهل است رضایت شوهر لازم میباشد.
-مادر جایگزین برای گذراندن دوران بارداری نمیتواند به خارج از کشور انتقال داده شود.
-هویت اهدا کننده اسپرم باید کاملا محرمانه نگه داشته شود.
-مادر جایگزین نباید خودش را در هر گونه فعالیتی که در طول بارداری برای جنین خطرناک است یا روی سلامت کودک پس از تولد تاثیر میگذارد درگیر کند.
-اگر نوزاد با هر گونه نقص مادرزادی به دنیا آید پدر و مادر به طور قانونی موظف به سرپرستی نوزاد هستند.
نرخ موفقیت
تعیین میزان موفقیت رحم اجاره ای بسیار دشوار است زیرا عوامل متعددی دخیل هستند، از جمله توانایی مادر جایگزین برای باردار شدن، سن اهدا کننده تخمک، موفقیت فرایندهایی مانندلقاح مصنوعیو تلقیح داخل رحمی و کیفیت گامت فراهم شده توسط زوجین. سن زنی که تخمک را فراهم میکند مهمترین عامل تاثیرگذار در احتمال بارداری است.
خطرات
خطرات مرتبط با رحم اجارهای به نوع انجام این فرایند بستگی دارد. به طور کلی خطرات مرتبط با رحم اجارهای شبیه به خطرات لقاح مصنوعی میباشد. خطر انتقال ایدز و هپاتیت نیز وجود دارد، بنابراین ارزیابی دقیق شخصهای درگیر در این فرایند توصیه میشود و باید در توافقنامه ذکر شوند. در صورتی که از یک شخص اهداکننده در یک کلینیک معتبر استفاده شود، این فرد تحت معاینه و ارزیابی کامل قرار خواهد گرفت.
هزینه
قیمت رحم اجاره ای سال به سال بی آنکه قاعده مشخصی داشته باشد و بر اساس فرمولی منطقی به دست آید تغییر میکند. قیمت رحم اجاره ای بیش از هر چیز تابع توافق دو طرف معامله است و به وضع مالی دو طرف بستگی دارد.
به گفته دلالان واسطه، قیمت پایه ۲۰ میلیون تومان است که معمولا، بخشی از آن در روز انتقال جنین، بخشی هنگام سونوگرافی قلب جنین، بخشی در ماههای سوم تا هشتم و بقیه بعد از به دنیا آمدن نوزاد و دریافت جواب آزمایش دی ان ای دریافت می شود.
این هزینه غیر از حق دلالی سه چهار میلیون تومانی است که واسطهها میگیرند و هزینه داروها و ویزیت پزشک و خرج لقاح خارج از رحم و هزینههای زایمان را نیز به دنبال خواهد داشت./منبع:دکترفاطمه سمامی
***
مرکزناباروری اصفهان
شایع ترین علل استفاده از رح مهای اجار های جهت بارداری :
بیماری خاص که حاملگی باعث وخیم تر شدن آن یا به خطر افتادن جان مادر شود.
ناهنجاری های رحمی یا عدم وجود رحم (مادرزادی یا اکتسابی)
سقط های مکرر و شکست های مکرر IVF یا میکرواینجکشن
شرایط متقاضیان استفاده از رح مهای اجاره ای :
داشتن برگه معرفی از پزشک معالج متخصص زنان مبنی بر لزوم استفاده از رحم اجاره ای
عدم ابتلا زوجین به بیماری هایی نظیر ایدز، هپاتیت، سیفلیس و ...
عدم اعتیاد زوجین
داشتن سونوگرافی نرمال و تأیید شده توسط پزشک معالج از نظر حجم و ذخیره تخمدا نها
مدارک لازم برای متقاضیان استفاده از رحم اجاره ای :
- شناسنامه و کپی از صفحات اول و دوم
- سند ازدواج و کپی از صفحات اول تا چهارم آن
- یک قطعه عکس 4×3 از هر کدام از زوجین
- دفترچه بیمه
شرایط لازم برای زنانی که م یخواهند رحم اجاره دهند:
- داشتن سن زیر 35 سال و ترجیحاً متأهل و غیرشیرده
- از نظر جسمی، روحی و روانی سالم
- عدم استفاده از داروهای خاص
- عدم ابتلا به بیماری هایی که در آنها بارداری برای مادر و جنین خطرناک است.
- دارای حداقل یک بار تجربه به آخر رساندن حاملگی با موفقیت
- نداشتن سابقه سقط، زایمان زود رس، فشار خون و دیابت حاملگی و عوارض وخیم در حاملگی
- عدم ابتلا زوجین به بیماری هایی نظیر ایدز، هپاتیت، سیفلیس و...
- عدم اعتیاد زوجین و دارای سونوگرافی نرمال و تأیید شده توسط پزشک معالج، از نظر داشتن رحم سالم
نکاتی که باید متقاضیان رح م اجاره ای بدانند :
-قبل از انجام هر عمل اهداءجنین، می بایست طبق برنامه تعیین شده به مرکز مراجعه کنید.
-در مراحل اولیه، قبل از هماهنگ شدن با یک گیرنده خاص، تحت سونوگرافی و معاینه قرار می گیرید و برای شما و همسرتان آزمایشاتی از قبیل ایدز، هپاتیت و اعتیاد انجام می شود. در صورتی که هر کدام از موارد فوق غیر عادی باشد یا پزشک معالج با توجه به شرح حال شما، تشخیص دهد که شما جهت اجاره رحم مناسب نمی باشید، برای رحم اجاره ای انتخاب نمی شوید.
-در صورتیکه مورد تأیید کامل پزشک معالج قرار بگیرید، سیکل قاعدگی شما با سیکل قاعدگی متقاضی، هماهنگ می شود که این روند معمولاً در حدود یک ماه زمان می برد.پس از هماهنگ شدن با متقاضی، در روز معین، سونوگرافی م یشوید و یکسری دارو جهت آماده سازی رحم شما تجویز می شود. این داروها در مرحله اول خوراکی است و سپس داروهای تزریقی به آنها اضافه می شود. روند آماده سازی رحم قبل از انتقال جنین در حدود 2 الی 3 هفته زمان می برد. در طول این مدت ممکن است نیاز باشد که 2 الی 3 بار در فواصل زمانی معین سونوگرافی شوید.
-سر انجام در روزی که برای شما تعیین می شود با همسر به مرکز مراجعه نموده و پس از تکمیل پرونده و انجام مراحل قانونی، جنین ها در اتاق عمل به شما منتقل می شود.
-عمل ترانسفر جنین یک عمل سرپایی، بدون درد و بیهوشی است.
-توجه داشته باشید که قبل از عمل انتقال جنین در روزی که از طرف واحد مشاوره حقوقی مرکز برای شما تعیین می شود، جهت عقد قرارداد رحم اجاره ای به اتفاق همسرتان و زوجین متقاضی رحم به دفتر وکالت مراجعه نموده و قراردادی مابین طرفین منقعد می شود.
-پس از انتقال جنین مراقبت های مربوطه طبق مبحث انتقال جنین خواهد بود.
-توجه داشته باشید که شما در برابر جنین هایی که درون رحم دارید مسؤلیت داشته و هرگونه سهل انگاری در نگهداری از آنها، مصرف داروها و ... از نظر شرعی و قانونی بر عهده شما می باشد.
-در صورتی که با عمل انتقال جنین، حامله شوید طبق قراردادی که منعقد شده با شما برخورد می گردد. اما در صورتیکه حامله نشدید، تنها مبلغی برای انجام این عمل به شما تعلق می گیرد.(شانس حاملگی با این روش در حدود 30 درصد می باشد)
-توجه داشته باشید که بعد از طی دوران حاملگی، نوزاد با عمل سزارین از رحم شما متولد شده و به صاحبان جنین (پدر و مادر واقعی) تحویل می شود.
-توجه داشته باشید که شما فقط و فقط حامل جنین هستید و از نظر قانونی هیچ حق و حقوقی بر نوزادی که بعداً متولد م یشود نخواهید داشت./بنقل ازمرکزناباروری اصفهان
***
قصه تلخ زنانی که رحمشان را اجاره میدهند
قرار نبود دست و دلش بلرزد و بچه را بخواهد. قرار نبود با هر چرخیدناش، دلش قنج بزند و به او دل ببندد. قرارداد پنج صفحهای و آن سفته 30 میلیونی همین را میگفت که قرار است مثل یک دستگاه، فقط 9 ماه بچه را نگه دارد و بعد به مادرش تحویل بدهد. اما نیاز مالیاش چقدر میتوانست او را از اینکه به جای دوری برود و بچه را هم با خود ببرد، منصرف کند؟
قرار نبود دست و دلش بلرزد و بچه را بخواهد. قرار نبود با هر چرخیدناش، دلش قنج بزند و به او دل ببندد. قرارداد پنج صفحهای و آن سفته 30 میلیونی همین را میگفت که قرار است مثل یک دستگاه، فقط 9 ماه بچه را نگه دارد و بعد به مادرش تحویل بدهد. اما نیاز مالیاش چقدر میتوانست او را از اینکه به جای دوری برود و بچه را هم با خود ببرد، منصرف کند؟
دستش را روی شکمش میگذارد و میگوید: «لعنت به بیپولی... لعنت به من که باید بچهام را به دیگران بدهم.» بعد حرفش را میخورد. احمدی که سالها کارش آشنا کردن این دو مادر است و مادر کردن آنهایی که دلشان لک زده برای این کلمه، میگوید: «اسمشان را گذاشتهاند مادران میانجی. زنانی که طعم مادر شدن را چشیده و دیگران را نیز در این خوشی سهیم میکنند. مادرانی که نیاز دارند و نیازشان آنها را از چشمداشتهای عاطفیشان برحذر کرده است. همه این 20 سالی که روی این ماجرا کار میکنم، آنقدر بلا سرم آمده که قرارداد یک صفحهای روز اول حالا به 5 صفحه پر از ماده و تبصره رسیده است.» در قرارداد همه چیز لحاظ شده است، از مدل زایمان تا مرگ مادر در حینِ زایمان. قراردادی که همسران مادران میانجی هم باید امضایش کنند تا فردا روزی مدعی نباشند.
بچههای 50میلیون تومانی
احمدی میگوید تا امروز 180 مورد رحم اجارهای را مدیریت کرده و تا به حال مشکل و نارضایتی برایشان پیش نیامده است: «بابت هر رحم اجارهای 25 میلیون تومان برای مادر و 5 میلیون و 700 هزار تومان هزینه او و وکیل این قرارداد است که از زوج نابارور گرفته میشود.» البته این هزینه جدای هزینهIVf است. 7 تا 10 میلیون نیز هزینه کشت تخمک و اسپرم مرد در آزمایشگاه و انتقال آمبریو تشکیل شده از دهانه رحم به داخل حفره رحم مادر میانجی است. البته ماهانه 400 هزار تومان نیز باید کمک هزینهای به مادر داده شود تا بتواند خوب تغذیه کند و مشکلی نداشته باشد. با این وجود هر رحم اجارهای به طور متوسط 50میلیون تومان برای زوج نابارور آب میخورد.
همه این مراحل البته منوط به این است که هر دو نفر مشکل داشته باشد. ابتدا هر یک از آنها را که عامل اصلی ناباروری است تحت درمان قرار میدهند و بعد از لقاح مصنوعی در آزمایشگاه و پس از گذشت سه روز، درست زمانی که جنین 6 تا 8 سلولی است آن را در رحم اجارهای میگذارند تا او نه ماه تمام در وجود خود از کودکی نگهداری کند که فرزند خودش نیست.
مادریِ کودکانی که نمیشناسیم
اسمش «مریم» است و بار اول که رحماش را اجاره داد، دو قلو باردار شد و دیماه 1390 بچه را به دنیا آورد. یکبار دیگر خردادماه 92 فارغ شد و دفعه بعدش مهرماه 93، حالا هم در حال مصرف دارو برای آماده شدن بارداری چهارم است. مریم هنوز 33 ساله نشده و به قول خودش یک تا دو سال دیگر وقت دارد که مادر میانجی باشد. خودش میداند که این بارداریهای مکرر یعنی کمخونی، پوکی استخوان، بیماریهای رحم و لگن و عمر کوتاه. اما خودش را اینطور دلداری میدهد که مادر بسیاری از کسانی است که هر یک گوشهای از این دنیا زندگی میکنند و سرنوشتهای جداگانهای دارند. این برای بچه خودش هم خوب است. چون میتواند اندک سرمایهای برای او هم جمع کند.
میگوید بعد از هر زایمان و برای آمادگی برای بارداری بعدی باید آزمایشهایی برای سلامتش بدهد که خیال خانوادهها را راحت کند. اگر کسی فشارخون، دیابت یا بیماری قلبی، ایدز و هپاتیت، سرخچه داشته باشد، نمیتواند مادر شود. این البته با این شرایط است که باید یکبار بارداری بیخطر و فرزند سالم هم داشته باشد و دارو مصرف نکند. خانواده هم باید راضی باشند که البته او با همین نیاز مالی دل خانوادهاش را به دست آورده و شوهری هم ندارد که بخواهد مانعش شود، چون در نه ماه بارداری نباید با همسرش همخوابگی داشته باشد.
قانون نصفه و نیمه رحم اجارهای
از هر پنج زوج یک زوج مشکل ناباروری دارد (۲۱ تا ۲۲ درصد)؛ این یعنی حدود سه میلیون زوج در کشور. حالا این عدد را اضافه کنید بر ۱۵۰ هزار زوج ناباوری که سالانه اضافه میشود. این در حالی است که اجاره رحم غیرقانونی هم نیست. احمدی میگوید: «این قانون ۲۹ تیرماه ۸۲ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در هشتم مرداد ۸۳ به تایید شورای نگهبان رسید. از وقتی این کار را کردم که قیمت رحم اجارهای 2 میلیون تومان بود. البته آن مورد تجربهای برایمان داشت که قراردادمان شامل بسیاری موارد نمیشد و مادر وقتی به در اتاق عمل رسید از سزارین کردن ممانعت کرد. همان وقت بود که گفت باید برای اینکه این کار را انجام دهد 2 میلیون دیگر به حسابش واریز شود. همان تجربهای شد که کمکم همه این تجربهها را به قرارداد اضافه کنم. او حق داشت چون ما در قرارداد به این مورد اشاره نکرده بودیم.» حالا به نظرش هرچه ذینفعان بیشتر باشند هم به نفع جنین است و هم زوج نابارور. میگوید: «اتفاقا همینکه مادر میانجی خود را معرفی میکند، از او یا طلاقنامه میخواهیم یا گواهی فوت همسر، اگر نه باید از همان جلسه اول شوهرش را هم با خود بیاورد تا او را توجیه کنیم. همسران آنها نیز در این پول ذینفعاند و آنها هم باید با این تصمیم همراهی کنند. اتفاقا وقتی میفهمند که نفعی خواهند برد، خیلی به همسران باردارشان کمک میکنند چون در غیر این صورت و آسیب رسیدن به جنین پولی گیرشان نخواهد آمد. البته همان اول برای اینکه به زوج نابارور صدمهای نرسد از آنها میخواهیم کمترین برخورد را با مادر میانجی داشته باشند و از طریق وکیل از وضعیت بچه آگاه شوند. از طرفی از مادر میانجی سفته 30 میلیونی گرفته میشود تا در صورت مشکل، وکیل بتواند اقدام کند.»
یک مادر 35 ساله سالم و تروفرز
پشت تلفن صدایش را صاف میکند و میگوید: «از چه میترسید؟ شمااول کار فقط 3 میلیون پرداخت میکنید که بخشی از آن هزینه داروها و ... میشود، تا 12 هفتگی و همینطور کمکم پرداخت میکنید که جمعا تا زمان زایمان میشود 9 میلیون تومان. بعد از زایمان و ترخیص مادر و تحویل بچه هم باقی پول تسویه میشود.» با «نیلوفر» تماس میگیرم که شمارهاش را به عنوان اجارهدهنده رحم در سایتها گذاشته است. میگوید 35 ساله است، اما سالم است و تروفرز و اصلا به 35 سالهها نمیخورد. دختر نوجوانی دارد و تازه قول رحمش را به زوجی داده است. همسری ندارد و دکتر دو ماه استراحت مطلق داده است که قرار است پرستار بگیرد تا این دوره را طی کند. از آنهایی است که آزاد عمل کرده و به هیچ یک از بیمارستانها مراجعه نکرده است. از خانوادهاش که میپرسم میگوید یکجور راضیشان میکند، آنها میدانند که وضع مالیاش مناسب نیست، مجبورند موافقت کنند.
دوباره به احمدی زنگ میزنم، از من خواسته هر وقت سوالی داشتم با او تماس بگیرم. مثل همه مشاورههای دیگرش به من هم مشاوره میدهد و وقتی از اضطراب هر مادری درباره محیط زندگی مادران میانجی میپرسم و میگویم که اگر مادر میانجی زندگی بدی داشته باشد روی جنین تاثیر خواهد گذاشت، لحنش کمی جدیتر میشود و میگوید: «علم ثابت کرده که آب و نمک را مخلوط کنیم باز هم آب و نمک است. همه چیز در رحم آن مادر هم که باشد کروموزوم و ژن شماست، این را فراموش نکنید! از طرفی تربیت نقش مهمی در زندگی بچه دارد. صحبتهای شما فقط از روی نگرانی است و پایه علمی ندارد. بسیاری مادران هستند که به من دعا میدهند که به مادران میانجی برسانم تا در دوران بارداری مدام آن ذکرها را تکرار کنند. اما از کجا معلوم آنها چنین کنند و اصلا چرا نباید به جای این فکرها، به فکر ایجاد محیط تربیتی بهتری باشند؟» بعد برایم توضیح میدهد و میگوید: «خانم ناباروری به ما مراجعه کرد که جراح قلب بود، بچه اولش را از همین طریق به دنیا آورده و حالا به فکر بچه دوم است. بعضی از همین زوجهای نابارور برای بار دوم اقدام کردهاند و خیلیها از خارجِ ایران میآیند و بعد از آزمایشها میروند و زمان تولد بازمیگردند و بچهها را با خود میبرند.»
آندومترهای میلیمتری و بیدقتی متخصصان
اما موسسه رویان بین همه آنها که در بیمارستانها و به شکل آزاد درباره رحم اجارهای کار میکنند، داستان دیگریست. موسسهای زیر نظر جهاد دانشگاهی و جایی برای آنها که میخواهند فلوشیپ نازایی بگیرند. آنهایی که میخواهند تجربه و سابقهای برای خود دست و پا کنند. متخصصانی که چندان ذینفع نیستند و همین باعث میشود به نگرانیهای ناباروران چندان اهمیتی ندهند. مونا میگوید:«ما اول از این بازار نابسامان رهن و اجاره ترسیدیم و به رویان رفتیم. اما پزشکان آنجا آب پاکی را ریختند روی دستمان و گفتند ivf انجام نمیدهند و گزارش آندومتر را 7 اعلام کردند. این عدد اصلا عدد خوبی نیست، در حالی که 8 و 9 عدد امیدوارکنندهای است. خب همه میدانند که سونولوژیستها با میلیمتر سر و کار دارند و آنها که در رویان هستند متخصصان زناناند و سونوگرافی نمیکنند. در حالی که وقتی جواب آندومتر را به یک سونولوژیست نشان دادیم، نظر دیگری داشت. حالا من یک کودک هفت ماهه دارم که تا دو ماه دیگر به دنیا میآید.»
قانون پنج مادهای
قانون اما در این بین چندان راهگشا نیست. در حال حاضر ماده ۱۹ قانون ثبت احوال باعث میشود نام زنی که باردار بوده بهعنوان مادر ثبت شود و در نتیجه برای تغییر نام مادر، یا باید وارد روال قضایی دشوار و طولانی شد یا با بیمارستان و صادر کننده گواهی ولادت تبانی کرد که از شناسنامهدهنده تخمک به جای زائو استفاده کنند. هرچند بر اساس نظر قوه قضاییه، مالک اسپرم صاحب کودک شناخته میشود و زایمانکننده محرم خونی است، اما سازمان ثبت احوال هنوز با این ماجرا کنار نیامده قانونی برای حل مشکل گرفتن شناسنامه برای نوزاد متولد شده به شیوه رحم اجارهای وجود ندارد. همین است که زوجها و بیمارستانها دست به دست هم داده و غیرقانونی عمل میکنند؛ یعنی زن حامل جنین را با شناسنامه مادر واقعی جنین بستری میکنند.
یک دنیا افسردگی برای مادرانی که حاملند
«دنیا» 24 ساله است و شمارهاش را از مردی گرفتم که مدتی است کارش اجاره رحم است و با چند پزشک کار میکند. خودش دو فرزند دارد و اطراف تهران زندگی میکند. میگوید بار اول که این کار را انجام داد با امضای کلی بند و تبصره و سفتهای که از او گرفتند، مجبور بود بچه را تحویل دهد. اما از آن روز انگار چیزی را جایی از این شهر جا گذاشته است. میگوید با شیری که در سینهاش گره شده بود و بچهای که دیگر نبود روزهای سختی را گذراند. میگوید دلبسته شده بود و وقتی سزارین شد با پتویی که دورش پیچیده بودند و بدون اینکه یکبار بچه را ببیند از بیمارستان بیرون آمد. میگوید افسردگی پس از زایمان گرفته و تحمل یکبار دیگر امتحان کردنش را ندارد، حتی اگر از گرسنگی بمیرد. /منبع:سایت فردابهمن ۱۳۹۴
رحم اجاره ای ومسائل ومشکلات مربوط به آن+نرخ جدید مرداد ۱۳۹۸
زنی دیگر به هر دلیل، توانایی پرورش و نگهداری جنین را در بطن وجودش ندارد و حاضر است، تمام هستی اش را بدهد تا روزی مادر شود. این دو زن در دو موقعیت متضاد به هم می رسند، در اینجا دلال، نقش حلقه وصل را ایفا می کند و توافقی سه جانبه شکل می گیرد.
می گویند در این توافق، هر سه طرف برنده اند، مشروط به اینکه متقاضی اصلی توافق، (زوج نابارور) دارای تمکن مالی باشد. این وسط «مادر میانجی» سهم اش را می گیرد، دلال هم به نان و نوایی می رسد. متقاضی از قرار باید میلیونها تومان وجه ناقابل را دو دستی تقدیم کند. گویا نرخها در این بازار بی سامان، متفاوت است اما بررسی های ما حکایت از آن دارد که تولد یک نوزاد به شیوه «حمل جایگزین» به طور تقریبی 40 تا 60 میلیون تومان به عنوان ودیعه و ماهیانه 600 هزار تومان آب می خورد.
«حمل جایگزین» یا «حاملگی جانشین» روشی برای درمان ناباروری است که به دو نوع کامل و ناقص تقسیم بندی می شود و در این روش فرد به دلایلی نمی تواند دوران بارداری را طی کند. در جانشینی کامل، جنینی که از اسپرم و تخمک زوجین نابارور به وجود آمده به رحم زن دیگری انتقال داده می شود تا «مادر جایگزین» دوران حاملگی را طی کرده و سرانجام نوزاد را به پدر و مادر واقعی اش تحویل دهد که این شیوه در ایران بسیار مرسوم است اما در جانشینی ناقص، فردِ جانشین، تخمک خود را اهدا می کند.
آمار ۳ میلیونی ناباروری در ایران
*سه میلیون زوج نابارور در ایران برابر آمارها، سه میلیون زوج در ایران نابارورند و مطابق گفته های معاون درمان وزارت بهداشت، سالانه حدود 88 هزار زوج نابارور به این جمعیت افزوده می شوند. برخی پزشکان و متخصصان، «حمل جایگزین» را شیوه ای مؤثر برای درمان ناباروری می دانند اما تاکنون هیچ قانونی در این زمینه به تصویب نرسیده و تنها بر اساس فتوای برخی مراجع و فقها این روش به کار گرفته می شود. از سوی دیگر به نظر می رسد، اجرای چنین شیوه درمانی از مسیر اصلی خود منحرف شده، به دلیل اینکه دلال ها برای جیب متقاضی کیسه می دوزند. ضمن اینکه خلاء بانک اهدای جنین و تخمک در برخی مراکز درمانی باعث شده دلال ها پا به میدان بگذارند.
دکتر «آزاده اکبری سنه»، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران و فلوشیپ ناباروری و «ivf» بر این امر تأکید می کند که به دلیل نبود قانون، برخی از این طریق دلالی می کنند، افرادی که شاید صلاحیت علمی هم نداشته باشند. ما در رابطه با رحم جایگزین و اهدا تخمک و جنین، نیازمند قوانین دقیق و سامانه ای برای ثبت هستیم.
او به روزنامه «رسالت» می گوید: «در حال حاضر مشخص نیست که فرد چندبار تخمک خود را اهدا کرده به همین علت ممکن است، بارها این اقدام را انجام داده باشد که تکرار آن، در آینده باعث گسترش بیماری های ژنتیکی در جامعه و مسائل حقوقی مرتبط با اهدا شده و از نظر ازدواج با محارم، دردسرساز خواهد بود. از طرفی مشخص نیست، والد ژنتیکی آنها چه کسی است.»
ممکن است خیلی از نوزادان، خواهر و برادر بیولوژیک باشند «امکان دارد خیلی از نوزادان، خواهر و برادر بیولوژیک باشند یعنی از نظر ماهیت تخمکی عین هم باشند و ممکن است خانمی به چند مرکز تخمک بدهد.» این عبارت را دکتر «مهناز اشرفی»، جراح و متخصص بیماریهای زنان و زایمان و نایب رئیس هیئت مدیره انجمن ناباروری ایران می گوید.
او تأکید می کند: «در حوزه تخمک اهدایی مشکلات ما بیشتر از رحم اجاره ای است زیرا هنوز سامانه ثبت اطلاعات نداشته و نمی دانیم چه افرادی به دیگران تخمک اهدا می کنند، به نظر می رسد در این حوزه، وزارت بهداشت کم کاری کرده است.»
دکتر «مهناز اشرفی» جراح و متخصص بیماریهای زنان و زایمان می گوید: «در حال حاضر زوجین نابارور تابع شرکتهای دلالی اند و حامل جنین را نمی شناسند، بنابراین باید مراقب باشند تا در دام افراد سودجو نیفتند. جالب اینجاست که اکثر مراکز معتبر هم کمتر این اقدام را انجام داده و بیشتر مراکز درمانی خصوصی، تخمک اهدایی و رحم جایگزین را می پذیرند. به هرحال چون مصوبه قانونی در این زمینه نداریم، براساس فتواهایی که وجود دارد، عده ای این برنامه را اجرا کرده اند و متأسفانه وزارت بهداشت در این رابطه قصور کرده است، وقتی چنین درمانی در کشور باب می شود باید خیلی سریع مسائل پزشکی، علمی و قانونی آن را پیگیری کنند که چه مراکز و چه کسانی می توانند این کار را انجام بدهند و این روند قانونی شود، حداقل باید ریجستری و ثبت اطلاعات داشته باشیم تا بدانیم این روند درمان چقدر در کشور رایج بوده و در چه مراکزی اجرا می شود، از این طریق دست دلال ها کوتاه شده و این روش درمانی به صورت انسان دوستانه، منجی زوج های نابارور خواهد شد.»
به گفته او، میزان ناباروری زوج های ایرانی حداکثر 15 درصد و در بعضی نواحی کشورمان 9 تا 18 درصد است که از این تعداد حدود یک درصد کارشان به «ivf » کشیده می شود و در این شرایط، بازهم «رحم جایگزین» به عنوان یک شغل و منبعی برای کسب درآمد تبدیل شده است، حال آنکه در هیچ کجای دنیا از نظر اخلاقی این کار رواج ندارد. امروزه درمان ناباروری از طریق رحم جایگزین به یک منبع درآمد و سودجویی تبدیل شده و مادامی که ندانیم دهنده و گیرنده کیست، وضع همین است و عده ای با نیت دلالی وارد می شوند.
خانمی که سه بار سزارین شده، حق حاملگی حتی برای خودش را هم ندارد چه برسد برای دیگری
و یا کسی که در بارداری، سابقه فشار خون دارد نباید به این جریان وارد شود، حتی اگر فرزند خودش هم باشد، جنین را برای حفظ سلامت مادر از بین می بریم، حال تصور کنید که فرد، حامل جنین کس دیگری بوده و سابقه فشار خون هم داشته باشد، آنگاه مجبور می شویم جنین را از بین ببریم. در اینجا یک دهنده جنین وجود دارد و یک مادر جایگزین که جانش در خطر است و شرکتی که بهخاطر پول، معامله را جور کرده است. اینجا پای جان انسان در میان است و خرید و فروش اتومبیل نیست بنابراین نگاه صرفا تجاری به این کار از اخلاق و انسانیت به دور است.
به هر روی نبض این بازار دست واسطه هاست. آنها هستند که با تعیین نرخ، قرارداد مینویسند و از امکانات تلگرام، اینستاگرام و آگهیهای ریز و درشت اینترنتی برای جذب مشتری استفاده میکنند. اغلب آنها در این تجارت نان و آبدار، با تجربه اند. مدتی برای متخصصان زنان و زایمان کارکردهاند، یا مادر جایگزین بوده اند و چموخم کار دستشان آمده است.
مریم، زنی 45 ساله، ساکن تهران. همسرش مرتکب قتل غیرعمد شده و حالا 10 سالی می شود که توی زندان است.
او از طرفین سه میلیون تومان حق دلالی می گیرد و این مبلغی است برای رد و بدل شدن شماره تلفن و معرفی دو خانواده به یکدیگر. « باور کنید کارمان راحت نیست. باید کلی چک و چانه بزنیم. این حق دلالی هم مفتی به دست نمی آید، زحمت دارد. بعدهم امثال ما کار خیر می کنند. گزینه های زیادی برای اهدای تخمک و جنین داریم و دریافت کننده و اهدا کننده را با پرداخت هزینه در بیمارستان خصوصی بستری می کنیم.» بعد نگاهش را می برد سمت رعنا، زنی که می خواهد به هر ترتیبی شده، از طریق «حمل جایگزین» صاحب فرزند شود.
رعنا همان طور به کاغذهای زیردستش خیره مانده و خودکار هم لای انگشتش، دیگر نه دست و نه لبش تکان نمی خورد. مریم با صدای گرفته اش اتمام حجت می کند: « 60 میلیون ودیعه و ماهی 600 هزار تومن.»
حالا خودکار رعنا شروع می کند به حرکت، اما فقط روی کاغذ خط می کشد. نمی تواند حرفی بزند، انگار کلمات ته گلویش گیر کرده اند. همسرش کارمند است، همین چندماه پیش از طریق وام خانوادگی 30 میلیون تومان برنده شده، برای این پول کلی نقشه کشیده، نقشه هایی که می توانست او را به رویای بچه دار شدن قدم به قدم نزدیکتر کند. تا حالا با چند واسطه وارد مذاکره شده اما به نتیجه نرسیده است. «با زندگی کارمندی نمی تونم مبلغی بیشتر از 30 میلیون هزینه کنم. حاضرم خانم 30 تا 35 ساله باشه که مبلغ پایین رو قبول کنه. آخه تا کی باید منتظر رحم جانشین بمونم؟»
مریم صدایش را پایین می آورد و این بار با لحنی آرام، سعی دارد رعنا را قانع کند. « برای حق دلالی خودم بهت تخفیف میدم. اون 60 میلیون رو هم لازم نیست یکجا پرداخت کنی. بعد از بسته شدن قرارداد، روز انتقال 10میلیون پرداخت میکنی. 17روز بعد اگه جواب آزمایش رو گرفتی و مثبت بود باز 10 میلیون پرداخت میکنی. بعد روزی که صدای قلبش رو شنیدی، توی سونوگرافی اول باز همون 10 میلیون تومن رو میدی. بعد تو غربالگری اول پنج میلیون و غربالگری دوم هم حدودا چهار میلیون! مابقی مبلغ رو هم روز زایمان تسویه می کنی. خلاص.»
نرخ رحم اجاره ای(براساس سن)۳۰الی ۷۰میلیون
آنطور که مریم می گوید، بین سن و سال مادر جایگزین و قیمتی که برای اجاره رحم تعیین می شود، ارتباط مستقیمی وجود دارد. مثلا نرخ اجاره رحم زنان 20 تا 30 ساله بین 50 تا 70 میلیون و بیش از 30 سال تقریبا 40 تا 60 میلیون تومان است. اما طبق شنیده های ما در این بازار سیاه، نرخ ها یکسان نیست و می تواند گاهی بالاتر یا پایین تر از رقم های مورد اشاره باشد. از طرفی زنی که به عنوان «مادر جانشین» قبول مسئولیت می کند، علاوه بر مبالغ یاد شده، ماهانه هزینه ای در حدود 600 تا یک میلیون تومان به عنوان کمک هزینه تغذیه دریافت میکند. سایر هزینه های درمانی مانند آزمایش های پیش از کشت، کشت جنین و سونوگرافی های ماهانه و در نهایت هزینه های سزارین بر عهده خانواده صاحب جنین است.
البته برای اینکه طرفین به عهد خود وفادار بمانند، همه تعهدات به صورت محضری ثبت می شود، براین اساس زوج صاحب جنین برای پرداخت منظم هزینه ها متعهد شده و «حامل جنین» هم در مراقبت از نوزاد و تحویل آن در پایان دوران بارداری متعهد می شود. در این معامله «مادر جایگزین» باید ریشه عواطف و احساساتش را بخشکاند و دلش برای تکان خوردن های جنین و شنیدن صدای قلبش، غنج نرود و حتی برای حفظ منبع درآمدی خود به افسردگی های پس از زایمان هم مبتلا نشود.
پنج سالی می شود که نازنین به عنوان یک «مادر میانجی» فعالیت می کند. او می گوید: مادران میانجی باید طلاقنامه یا گواهی فوت همسر را به فردی که واسطه می شود، نشان دهند اگر نه باید از همان جلسه اول همسرشان را با خود بیاورند تا به او بگویند که همراهی او در این پروژه بسیار حیاتی است.
نازنین، مطلقه است و دارای دو فرزند. به قول خودش «این بارداریهای پشت سرهم به معنای کمخونی، پوکی استخوان، افسردگی و عمر کوتاه است. بنابراین ورود به این حرفه آسان نیست، با رنج و مرارت همراه است، یک مادر حامل احساس میکند از وجودش سوء استفاده شده، اگرچه درقبال این کار پول دریافت می کند اما خلأ عاطفی آن، تا همیشه آزارش می دهد.»
رحم اجاره ای برای ۳نفر
بار اول که رحماش را اجاره داد، آبان ماه1392 بچه را به دنیا آورد. یکبار دیگر خردادماه 94 و دفعه بعدش مهرماه 95، حالا هم در حال مصرف دارو برای بارداری چهارم است. مریم هنوز 30 ساله است و هنوز چندسالی وقت دارد که مادر میانجی باشد. بیشتر متقاضیانش، شیرازی اند و تهرانی، شمالی اند و مشهدی. تا به حال چند مورد برایش پیش آمده که زوجی وسط کار دبه کرده اند و قید بچه دار شدن را زده اند و گاهی دلال، هم متقاضی و هم مادر میانجی را دور زده و سهم بیشتری برای خودش برداشته است. ولی با این حال احتمال سوءاستفاده از جانب دلال محتمل ترست./۲۷ مرداد ۱۳۹۸الف