پیراسته فر
علمی،تحقیقی و تحلیلیپیراسته فر
علمی،تحقیقی و تحلیلیزندگینامه"علامه امینی"صاحب الغدیر
مروری برفرزندان+آثارمکتوب وکتابخانه علامه امینی،چگونگی فوت ومدفن آیت الله عبدالحسین امینی...
«عبدالحسین » متولد۱۳۲۰قمری(۱۲۸۱شمسی) روستای «سردها«شهرستان سراب (آذربایجان شرفی)است،جد وی «امین‌الشرع»(واثق) از روحانیان خوشنام شهرش بودکه در۱۶ دی ۱۳۰۰درگذشت وقبرش دروادی السلام نجف است.
«پدرِ علامه امینی»آیت الله شیخ احمد امینی ،متولد۱۲۴۹ش. روستای« سَردها »سراب است که درسال ۱۲۶۵ شمسی به تبریز مهاجرت کرد و دروس مقدماتی را نزد پدرش خواندآنگاه نزد بزرگان تبریز ازجمله علامه میرزا اسد الله بن حاج محسن تبریزی به تحصیل وتهذیب پرداخت ،وی دارای تألیفاتی( تعلیقات بر مکاسب شیخ انصاری، تعلیقات بر لمعه شهید ثانی)می باشد،مدتی پیشنماز یکی از مساجد تبریزبود، در۱۸ دی ۱۳۲۹درتهران فوت کردوامادر«قبرستان نو»شهرقم مدفون است.
«مادرِ علامه امینی» از زنان مؤمن و صالح بود. فرزندش شیخ محمدهادی امینی می‌گوید:مادربزرگم که رحمت خدا بر او باد، مادر پدرم، می‌فرمودند: هر گاه می‌خواستم به فرزندم میرزا عبدالحسین شیر بدهم احساس می‌کردم که چیزی مرا به وضو گرفتن دعوت میکند و من هیچ گاه به او، بدون وضو شیر نداده‌ام.
برادران علامه امینی
«غلامحسین» پسر دوم بود، سه برادر داشت، بزرگترین ایشان میرزا محمود امینی بود که پانزده سال از علامه بزرگتر بود،برادردیگرش «میرزا محسن امینی» بود که کتاب هفت جلدی«آینه هدایت در اثبات ولایت» ازخودبرجای گذاشته واما در جوانی،سال ۱۳۶۳ فوت کردند.
فرزندان علامه امینی
علامه امینی دو بار ازدواج کرد. از همسر اول خود چند دختر و سه پسر داشت:
شیخ محمدهادی امینی
حجة الإسلام والمسلمین دکتر شیخ محمدهادی امینی (متولد۱۲۶۶) نویسنده و محققی بود که سراسر عمر خود را در تألیف و تحقیق گذراند. و در سال۱۳۴۹ از عراق به ایران مهاجرت کرد و در تهران سکونت یافت و در سال۱۳۸۶ درگذشت و در قبرستان باغ بهشت قم به خاک سپرده شد.
شیخ محمدرضا امینی
«حجت الاسلام محمدرضا امینی نجفی» دومین پسر علامه امینی بود که در نجف اشرف به دنیا آمد ، مقدمات و سطوح را در حوزه نجف تحصیل نمود،وی در میان فرزندان او، بیش از همه ملازم و همراه پدر بود و این همراهی و خدمت، تا آخر عمر پدر ادامه یافت. هنگامی که علامه کتابخانه بزرگ امیر المؤمنین علیه السلام را در نجف تأسیس کرد مدیریت آن را به فرزندش مرحوم شیخ رضا امینی سپرد. او نیز با نظم و دقت مدیریت این نهاد علمی را به انجام رسانده در سفر و حضر، در نجف و هند و سوریه و ترکیه و.. نیز همچون سایه همراه او و در خدمت او بود و در تهیه منابع پژوهشی به او خدمت بسیار کرد.
مرحوم شیخ رضا امینی در سال۱۳۸۸ در تهران از دنیا رفت و در محل کتابخانه به خاک سپرده شد.
محمدصادق امینی
پسر سوم علامه، در بازار به تجرات چای در نجف اشرف می‌پرداخت و پیش از برداران بزرگترش از دنیا رفت.
همسر دوم علامه، فرزند آیة الله سید علی خلخالی بود و علامه از او دو پسر داشت:
شیخ أحمد امینی
«حجت الاسلام شیخ احمد امینی نجفی» را علامه به نام پدرش «احمد» نامگذاری کرد.
« احمد »متولد ۱۳۳۶ در تهران است، دوران کودکی و نوجوانی‌اش را در خیابان ایران گذارنده است ، مدرسه علوی تحصیل کرد ۱۴بودکه پدرش را از دست داد. برای تحصیلات حوزوی به قم مهاجرت کرد و سالها نزد علمای قم به تحصیل علوم دینی پرداخت.
وی شرح مفصلی بر اصول الفقه شیخ محمدرضا مظفر در بیست جلد و شرحی بر تجرید علامه حلی نوشت و با همراهان علامه از جمله مرحوم محقق طباطبائی انس یافت. حلقاتی برای تدریس و تدقیق در کتاب الغدیر تشکیل داد و در تدریس الغدیر اهتمام کرد. سالها به پژوهش در منابع کلامی و خصوصاً مباحث امامت پرداخت و به محققان خدمات پژوهشی ارائه کرد. پس از سقوط رژیم بعث در عراق، به احیاء کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام در نجف پرداخت و به شناساندن الغدیر و مباحث آن همت گماشت.
دکتر محمد امینی«دکتر محمد امینی »متولد ۱۳۴۱ ، تهران است واما در کانادا تحصیل کرد و در علوم قرآن و علوم حدیث به درجه دکتری رسید. بخشی از سخنرانی‌های علامه را درباره حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها تحقیق و تدوین کرد و در کتابی مستقل منتشر کرد. وی همچنین خلاصه‌ای از کتاب الغدیر را به زبان فارسی با عنوان «سیری در الغدیر» تألیف و منتشر ساخت. وی در تهران ساکن شد و در دانشگاه‌ها به تدریس پرداخت. پس از سقوط رژیم بعث در عراق، برای احیاء کتابخانه امیر المؤمنین علیه السلام با برادرانش مرحوم شیخ محمدرضا و شیخ احمد امینی به نجف مهاجرت کرد و در سامان دادن به کتابخانه تلاش بسیار نمود. او همچنین کتابی تاریخی و مفصل درباره ازدواج ام کلثوم با عمر تألیف کرد.
اوّلین معلم علامه امینی ، پدرش« میرزا احمد امینی تبریزی» بوده است. وی که خود اهل فضل و در زهد و تقوا و علم در بین اقران معروف بود، مقدمات خواندن و نوشتن و برخی از کتاب های رایج را در خانه به او آموخت.
وقتی پدرش متوجّه استعداد فوق العاده و هوش سرشار فرزندشان شدند او را برای تکمیل تحصیلات به معروف ترین مدرسه علمیه آن روز تبریز برده و از آن پس علامّه امینی نزد استادان ممتازی چون سیدمحمد موسوی معروف به «مولانا» و آیة اللّه سیدمرتضی خسروشاهی و آیة اللّه حسن توتونچی به آموختن دانش پرداخت.
«عبدالحسین»بنابه توصیه اساتید،راهی نجف شدتااز حوزه علمیه نجف که آن زمان رونفش زبانزدخاص وعام بود بهره مندشود.
علامه امینی از محضر استادان مبرزی چون آیة اللّه سیدابوالحسن اصفهانی و آیة اللّه میرزا محمد نائینی و مرحوم آیة اللّه شیخ محمدحسین کمپانی و شیخ محمدحسین کاشف الغطا،کسب فیض نمود،همچنین از برکات بی پایان معنوی بارگاه مولی الموحدین علی بن ابی طالب علیه السلام برخوردار شد.
آثاروتألیفات علامه امینی
۲- تفسیر سوره فاتحه.
۳- شهدای فضیلت : به شرح حال دانشمندان شیعه که از قرن چهارم تا عصر حاضر به شهادت رسیده اندمی پردازد.
۴- سیرتنا و سنّتنا :در پاسخ به علّت محبّت فراوان شیعه به اهل بیت علیهم السلام و مذمت غلات است.
۵- تحقیق و تصحیح کامل الزیارات ابن قولویه.
۶- ادب الزائر در آداب زیارت امام حسین علیه السلام.،
۷-ریاض الانس
۸- تعلیقه بر مکاسب و رسائل شیخ انصاری
۹- العترة الطاهرة فی الکتاب العزیز
۱۰- ثمرات الاسفار
۱۱- رجال آذربایجان
الغدیر
علامه امینی رحمه الله بیشتر عمر خود را صرف تدوین و نگارش کتاب الغدیر کرد. وی حدود چهل سال و هر روز شانزده ساعت در تهیه مطالب این دائرة المعارف بزرگ اسلامی زحمت کشید. این اثر مشتمل بر بیست جلد است که تاکنون یازده جلد آن چاپ و منتشر شده است. وی در تبیین هدف خود از نگارش الغدیر گفته است «الغدیر ملل اسلامی را در یک صف واحد متحد و متشکل می سازد. مجموعه مطالب این اثر اتحادی را که در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم در سایه همدلی اسلامی بین صفوف مسلمین بود دوباره به جوامع اسلامی برمی گرداند». در یک نگاه تمامی مطالب الغدیر در دو موضوع کلی خلاصه می شود: اثبات ولایت مطلقه ائمه معصوم علیهم السلام از طریق اثبات خلافت بلافصل امیر المؤمنین علیه السلام ؛ نفی ولایت غیر معصوم در اسلام.
کتابخانه علامه امینی
یکی از کارهای مهمّ علاّمه امینی احداث کتابخانه بزرگی در نجف اشرف است. وی پس از زحمات فراوانی که در جمع آوری الغدیر متحمل شده بود، به فکر احداث کتابخانه ای در نجف اشرف می افتد. وی در زمان تدوین الغدیر تقریبا به اغلب کتابخانه های معتبر جهان که احتمال می داد در آنها مطالبی مفید یافت شود سر زد و بدین منظور سفرهای زیادی به کشورهای مختلف جهان چون پاکستان، هند، سوریه و ترکیه کرد. وقتی کتابخانه های مجهز دنیا را دید که دارای صدها هزار جلد کتاب نفیس هستند از این که حوزه نجف به عنوان مهم ترین حوزه اسلامی فاقد این گونه کتابخانه ها بود که پاسخ گوی محققان و طالبان علم باشد بسیار ناراحت شد.
آن گاه در صدد برآمد کتابخانه مجهزی بنا نماید و پس از تلاش های پی گیر در روز عید غدیر سال ۱۳۷۹ کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام را راه اندازی کرد. این کتابخانه در ابتدای افتتاح دارای حدود چهل و دو هزار جلد کتاب بوده است و همه ساله به مقدار کتاب های آن افزوده شده است. نقل می کنند صاحب الذریعه، مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی، وقتی آن کتابخانه را دیدند فرمودند: «اگر از مردم پروا نمی کردم بر درگاه کتابخانه سجده می کردم».
نشانی کتابخانه
هنگامی که از «باب قبله »حرم امیرالمؤمنین در نجف خارج می‌شوید، به خیابان «شارع الرسول» می‌رسید که در این خیابان گنجینه‌های عظیمی از جمله کتابخانه علامه امینی و مزار ایشان را در خود جای داده است.هنگامی که از باب قبله حرم امیرالمؤمنین در نجف خارج می‌شوید، به خیابان «شارع الرسول» می‌رسید که در این خیابان گنجینه‌های عظیمی از جمله کتابخانه علامه امینی و مزار ایشان را در خود جای داده است.
علامه امینی رحمه الله در کنار کارهای تحقیقاتی و خدمات فرهنگی بزرگ، از تبلیغ و منبر که از مؤثّرترین شیوه های ترویج معارف اسلامی بود غافل نبودند. ایشان در زمان خود یکی از مبلغان وارسته به حساب می آمدند. در مجموعه سخنرانی هایشان جز رضایت خداوند و تبیین معارف اهل بیت علیهم السلام هدف دیگری نداشتند. در کنار مسافرت های علمی و تحقیقی که داشتند به هر شهر یا کشوری که وارد می شدند، بخشی از وقت خود را صرف ایراد سخنرانی های روشنگرانه علمی می کردند و بذر محبّت و مودّت اهل بیت علیهم السلام را در سرزمین دل های عاشقان می پاشیدند.
نقل می کنند وقتی از ولایت اهل بیت علیهم السلام و مظلومیت امیرالمؤمنین علیه السلام سخن می راندند همیشه اشک از چشمانشان جاری می شد و مستمعان را بی اختیار به گریه وا می داشتند. بعدها برخی از مجموعه سخنرانی های ایشان به صورت کتاب منتشر شد، از جمله آن ها زندگی نامه حضرت زهرا علیهاالسلام است.
آیت الله صافی گلپایگانی درکتابخانه علامه امینی،توضیحات متولی کتابخانه(شیخ احمد)
وفات علامه امینی
در آخرین ساعات زندگی به فرزندش(محمدهادی) می‌گوید با آبی که به تربت امام حسین علیه السلام ممزوج است لب های مرا مرطوب کنید و دعاهای صحیفه سجادیه امام زین العابدین علیه السلام را برایم بخوانید. آن گاه خود نیز به همراه فرزند «مناجات متوسّلین» و «مناجات معتصمین» را با صدای حزین زیر لب زمزمه می کنند. ناگهان در لحظات نزدیک به اذان ظهر درحالی که عبارت: «اللهمّ اِنّ هذِهِ سکراتُ الموت قد حلّت فاقبل اِلیّ بوجهک الکریم» را زمزمه می کردند، جان به جان آفرین دادند و به دیار باقی منتقل شدند.
محل دفن علامه امینی، خانه‌ای بود که در کنار کتابخانه متعلق به سادات اخوی بود و مالک خانه از ایشان درخواست نمود که وصیت کند تا در این خانه در کنار کتابخانه‌ای که خود آن را تأسیس کرده و به نام امیرالمؤمنین علیه السلام نامگذاری کرده دفن شود. علامه نیز پذیرفت و سرانجام در همان مکان به خاک سپرده شد.
«محمدهادی امینی» فرزند علامه امینی می‌نویسد: پس از گذشت چهار سال از فوت پدر، در شب جمعه‌ای قبل از اذان صبح، پدرم را در خواب دیدم،او بسیار شاداب و خرسند بود، جلو رفتم و پس از سلام و دست‌بوسی گفتم: پدر جان! در آنجا چه عاملی باعث سعادت و نجات شما شد؟
پدرم گفت: چه می‌گویی؟
دوباره عرض کردم:آقاجان! در آنجا که اقامت دارید،کدام یک از اعمالتان موجب نجات شما شد؟ کتاب الغدیر یا سایر تألیفات شما یا تأسیس بنیاد و کتابخانه امیرالمؤمنین(ع)؟!
او اندک تأملی کرد و سپس گفت: فقط زیارت اباعبدالله الحسین(ع)!
عرض کردم: شما می‌دانید اکنون روابط ایران و عراق تیره شده و راه کربلا بسته است، برای زیارت چه کنیم؟
فرمود: در مجالس و محافلی که جهت عزاداری امام حسین(ع) بر پا می‌شود، شرکت کنید تا ثواب زیارت امام حسین(ع) را به شما بدهند.
سپس فرمود: پسرجان! در گذشته بارها به تو یادآور شدم و اکنون نیز توصیه می‌کنم که« زیارت عاشورا را به هیچ عنوان ترک مکن» زیارت عاشورا بخوان و آن را وظیفه خودت بدان، این زیارت دارای آثار، برکات و فواید بسیاری است که موجب نجات و سعادتمندی تو در دنیا و آخرت می‌شود.
توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:علامه «عبدالحسین امینی» درعصرروزجمعه ۱۲ تیر ۱۳۴۹ درمنزلش «تهران »فوت کردند، پس از تشییع باشکوه در تهران، با هواپیما به بغداد برده شد و در شهرهاى مقدس کاظمین و کربلا تشییع گردید و سرانجام به نجف اشرف منتقل شد و پس از تجدیددیداروتفدیرازتوفیقات مولایش، درهمان شهر(نجف)دریکی ازاتاقهای کتابخانه اش به خاک سپرده شد.
برای اطلاع ازاقدامات وزحمات علامه امینی به این لینک مراجعه کنید:
حواله ۲ امام "کتاب"علامه امینی،ماجرایی عجیب ازحاجت گرفتن
حواله ۲ امام "کتاب"علامه امینی،ماجرایی عجیب ازحاجت گرفتن
سختیهایی که علامه امینی درتهیه کتابهای موردنیاز،درتألیف«الغدیر»کشید...
به این مسائل پرداخته می شود-مستقیم باغیرمستقیم:
امامان چگونه حاجت زائرخودبرآورده می کنند؟..
امام چگونه ازهمه احوال واموال مردم خبردارد که چه کسی چه چیزی درخانه اش دارد!..حواله امام ،به منزل یک شخص برای گرفتن«حاجت مطالبه شده»...چگونه شخص میزبان(صاحبخانه)اقدام به ارائه حواله داده شده امام می کند-حتی اگرشیعه نباشد.
خانه امام «مُختلف الملائکه»است،محل تردُّدملائکه،هرکدام ازفرشتگان بایدبیایندگزارش کاربدهند،اعمال مابندگان هفته ای ۲بار(دوشنبه وپنجشنبه) به «امام زمان»ارائه می شود....همه عالم فرمانبرخدایندازجمادات تانباتات(طوعاً اوکرهاً)..عالم همه هشیارندوخموش...هیچ برگی بدون اذن خدانمی افتد،همه اتفاقات روی محاسبات دقیق(حکمت)خدای حکیم است،...
گاهی یک امام، برای دادن حاجت زائرش ،به امام دیگری حواله می دهد وامام ازطریق -امورجاری(افراد)حاجت رابرآورده می کند...دراین مقاله متوجه خواهیدشدکه اگرزائری مطلبی راازامام(حرم ائمه)بخواهد،محال است که -ازصدق دل باشد-برآورده نشود....امام(به اذن الله)شنوای حاجات-درخواستهای-زائرین خودهست.
مَن طَلَبَنی وَجَدَنی...برای رسیدن به حاجت،بایدمتحمل سختی هاشد وامانهایتاً«مُرادحاصل می شود».. حضرت مریم(ُامِّ موسی)وقتی دردزایمان گرفت،ازخداطلب خوردنی-غذا-کرد،نداآمد«یامریم»بایدیکم به خودت زحمت بدهید-درخت رابه اندازه وسعت-تکان بدهیدتاهمین درخت خشکیده،رُطب هایش بریزد،بخورید،درحالی که خداوندبدون زحمت هم میتوانست،خرمارابه دست حضرت مریم برساند-وقتی درخت خشکیده،میتواند«میوه دارشود»به مراتب برای خداآسانتراست از انداختن میوه اش به پایین.
فَحَمَلَتْهُ فَانتَبَذَتْ بِهِ مَکَانًا قَصِیًّا ﴿٢٢﴾ فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَىٰ جِذْعِ النَّخْلَةِ قَالَتْ یَا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هَـٰذَا وَکُنتُ نَسْیًا مَّنسِیًّا ﴿٢٣﴾ فَنَادَاهَا مِن تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا ﴿٢٤﴾ وَهُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَیْکِ رُطَبًا جَنِیًّا ﴿٢٥﴾فَکُلِی وَاشْرَبِی..﴿٢٦مریم)
«تنه درخت را به سوی خود تکان بده که خرمای تازه بر تو بیفکند، بخور و بنوش »..مقدمه نگارنده(مدیریت سایت)
ماجرای عجیب «حواله امیرالمؤمنین وامام حسین»به یک عراقی برای «تهیه کتاب» موردنیازعلامه امینی .
آیت الله حاج سید عباس کاشانی، از عالمان مطلع و آشنای به تاریخ و تراجم، که در قم ساکنند، نقل میکند: روزی در معیت آیت الله سید مصطفی کشمیری، علامه امینی را در خانه اش در نجف زیارت کردیم.
آیت الله شیخ محمد علی سنقری نیز آنجا بود. امینی برایمان تعریف کرد: زمانی که در جریان نگارش الغدیر، به تالیف جلد ششم رسیدم، نیاز به برخی از احادیث و روایات مهم یافتم که در کتاب «ربیع الا برار» زمخشری (دانشمند مشهور اهل سنت) آمده بود.
این کتاب، پیش از آنکه طبع و نشر شود،خطی و کمیاب بود و جز سه نسخه مخطوط از آن یافت نمی شد، که یکی از آنها نزد امام یحیی (پیشوای زیدیان) در یمن بود، دیگری در کتابخانه ظاهریه دمشق و سومی نزد یکی از آیات عظام نجف که پس از مرگش، کتابخانه وی به فرزندش رسید.
امینی می گفت: شخصا نزد فرد مزبور رفته و از وی خواستم که ربیع الابرار را برای سه روز به من عاریه دهد و او از قبول خواهش من امتناع جست.
به او گفتم دو روز کتاب را نزد من به امانت بگذار، باز نپذیرفت و حتی از قبول پیشنهاد من مبنی بر اینکه:« ربیع الابرار» را یک روز یا حتی سه ساعت به من عاریت دهد خودداری کرد.
دست آخر گفتم: لااقل بگذار کتاب را در حضور خودت مطالعه کنم، که آن را نیز نپذیرفت و من متحیر شدم که چه باید بکنم و نزد چه کسی بروم؟! پس از آن، کوشیدم دو تن از مراجع بزرگ تقلید را واسطه گرفتن کتاب سازم، ولی آنان نیز با امتناعشان از این امر، شگفتی مرا بر انگیختند.
پس از یاس و نومیدی از دستیابی به کتاب عازم حرم مطهر امیر مومنان علی علیه السلام شدم و شکایت خود را نزد آن حضرت بردم، سپس غمگین و افسرده به خانه باز گشتم.
شب را تا دیر هنگام بیدار بودم، آنگاه مرا چرتی فرا گرفت و در خواب، امام علیه السلام را دیده و ضمن گزارش ماجرا به محضر ایشان از آنچه پیش آمده بود اظهار ناراحتی و شکایت کردم.
امام فرمود:
-پاسخ در خواست تو نزد فرزندم حسین (ع) است!
از خواب بیدار شدم . هنوز سپیده ندمیده بود. از بستر برخاسته وضو گرفتم و لباس پوشیدم و به عزم حرم حضرت سید الشهداء علیه السلام از خانه بیرون زدم.
ماشینی کرایه کرده (ازنجف)به کربلا رفتم و در آنجا مستقیماً وارد حرم مطهر شده، نماز صبح را خواندم و آداب زیارت به جای آوردم و در خلال آن، شکایت حال خود را همان گونه که مولا (ع) فرموده بود به حضرت باز گفتم .
سپس از آنجا خارج شده به حرم حضرت ابوالفضل علیه السلام رفتم و پس از زیارت آن حضرت، شکایت خود را نزد ایشان نیز تکرار کردم، باشد که نشانی از گمشده خویش باز یابم. بعد از آن به صحن شریف رفتم و در جایی نشستم.
اینک آفتاب دمیده بود. در آن اثنا که نشسته وبا خود، حدیث نفس می کردم ناگهان «شیخ محسن ابوالحب» برجسته ترین خطیب آن روز کربلا، به سویم آمد و ضمن سلام و احوال پرسی، از من دعوت کرد که برای استراحت و صرف صبحانه، به منزلش روم که در نزدیکی حرم قرار داشت.
همراه شیخ محسن به خانه اش رفتیم و در مکانی که برای ما در باغچه خانه اش تهیه دیده بود نشستیم. پس از استراحتی کوتاه، به وی گفتم: کتاب خانه ات را به من نشان بده.
گفت: ان شاء الله بعد از اینکه صبحانه را با هم صرف کردیم نشانت خواهم داد.
گفتم: من به کتاب و کتاب خانه، بیش از باغ و شکوفه های آن انس دارم!
شیخ پذیرفت و مرا به سمت کتابخانه اش هدایت کرد. به راستی، کتابخانه ای بود کماً وکیفاً آباد!
من بین کتاب ها جولان می دادم: این را پشت و رو می کردم، آن را ورق می زدم و سومی را مطالعه می کردم… تا آن که به گمشده ام رسیدم؛ به«ربیع الابرار» زمخشری.
امیرالمؤمنین گفت: بروحاجتت راازفرزندم(کربلا)بگیر
زمانی که کتاب را در دست گرفتم، «سرِ فرمان امام علیه السلام »را دریافتم.
«گریه »راه گلویم را گرفت و با صدای بلند شروع به گریستن کردم.
صاحب خانه شگفت زده به سراغم آمد و از راز گریه ام پرسید.
«امام حسین»مشکل علامه امینی راحواله دادبه «شیخ محسن»حواله کرد
ماجرا را مفصلاً برایش شرح دادم و گفتم که: امیر االمومنین علیه السلام به من فرمان داد و کارم را به فرزندش ابی عبد الله الحسین علیه السلام حواله کرد
و آن امام بزرگوار(سیدالشهداء) نیز حل مشکلم را نیز به دست تو حواله فرمود.
زمانی که شیخ محسن ابو الحب(صاحبخانه) ماجرا را شنید، از شدت شوق به گریه افتاد، سپس کتاب را گرفته و به من گفت:
-ای شیخ بزرگوار، این کتاب خطی، از کتب کمیاب شمرده می شود و قاسم محمد رجب ۱۰۰۰ دینار به من داد که کتاب را برای چاپ به او بدهم و من ندادم!
(قاسم محمد رجب، فرد ثروتمند و سنی مذهب عراق بود که بزرگترین کتابخانه بغداد: مکتبه المثنی، به وی تعلق داشت).
حواله ۲ امام به یک نفر
آنگاه قلم را از جیبش در آورده و در ابتدای کتاب نوشت: این کتاب به علامه امینی اهدا می شود و افزود : این جواب حواله دو آقا و امام من امیر المومنین علی و حسین علیهما السلام است. چندی بعد که امینی، کتابخانه عمومی امام امیر المومنین علیه السلام را در نجف بنیان نهاد، آن کتاب را به اسم صاحب نخستینش: شیخ محسن ابو الحب، وقف کتابخانه کرد.
ماجرای کتاب«نوادر الاثر فی علم عمر»که به علامه امینی رسید
صاحب کتاب،ناصبی بسیار متعصبی است!
حسین شاکری، دوست و دست پروده علامه امینی، داستان شگفت زیر را از خود علامه شنیده است. وی می نویسد:
علامه امینی قدس سره مشغول تالیف کتاب گرانسنگ الغدیر بود و به فصلی مهم از فصول این کتاب به گمانم: فصل «نوادر الاثر فی علم عمر» یا غیر آن از فصل های مهم الغدیر رسیده بود.
او در پی گرد آوری احادیث در موضوع مورد نظر و پیوند آنها با یکدیگر بود ولی اکنون به بن بست رسیده بود. چون کتابی که مواد و مصالح لازم برای تکمیل بحث وی را در بر داشت، در دسترس نبود و بحث به علت فقدان حلقه ای که سلسله برخی از احادیث را به یکدیگر پیوند می داد، معطل مانده بود.
امینی، زمانی که از حل مشکل عاجز ماند عزم حرم امیر المومنین علیه السلام کرد. روبروی ضریح مطهر ایستاد، رنج و آزاری را که جهت تحصیل آن کتاب بر وی وارد شده بود ببا حضرت در میان نهاد و به زبان حال گفت: مولای من، الغدیر، کتاب شما است و من از دستیابی به ماخذ و منبع مطلوب، آن فرو مانده ام.
چنانچه حاجتی به نگارش این کتاب می بینید، ماخذش را برای من فراهم کنید. گفتگوی امینی با مولا (ع) گفتگویی خاص بود و با گفتگوی افراد عادی با یگدیگر تفاوت داشت.
روز بعد علما و فضلا، طبق معمول، برای دیدار با امینی به خانه وی آمده بودند و امینی از آنها سراغ کتاب مفقود را می گرفت.
یکی از آنان گفت: کتابی که از آن بحث می کنید در اعظمیه نزد یکی از علمای اهل سنت یافت می شود.
امینی نام آن عالم سنی را نیز برای من (حسین شاکری) گفت اما من فراموش کرده ام.
گمان می کنم یکی از این سه تن بود: نجم الدین واعظ یا عبد الجبار اعظمی یا فردی از خاندان آلوسی.
به هر روی،شخص یاد شده افزود: آن که نسخه ای از این کتاب نزد او است فردی بسیار متعصب و ناصبی است. علاوه، نسبت به کتاب خویش، بسیار بخیل و ممسک است و حتی از عاریه دادن آن به نزدیکان خویش خودداری می کند. چگونه خواهید توانست بدان کتاب دست یابید؟!
امینی گفت:
-از خداوند، برای این کار مدد می خواهم!
امینی تعریف کرد: عزم سفر به کاظمین (ع) کردم . ماه رمضان بود و فصل تابستان و هوا بسیار گرم از نجف، سپیده دمان، به قصد زیارت سالار شهیدان علیه السلام خارج شدم و به کربلا رفتم.
روزه بودم و تنها با آب افطار کردم. از کربلا عازم بارگاه ملکوتی دو امام همام امام کاظم و امام جواد علیهما السلام شدم و پس از انجام مراسم زیارت، به سمت اعظمیه راه افتادم تا نشانی از گمشده خود و آن کس که آن را در اختیار داشت بگیرم.
ظهر هنگام به اعظمیه رسیدم. سراغ خانه شیخ را گرفتم و یکی از افراد محل را به خانه او هدایت کرد. زمانی که کوبه در را کوبیدم، شیخ شخصا دم در آمد. با او سلام و احوالپرسی کردم، دست دادم و معانقه نمودم. بهت زده شد. فردی لاغر اندام و کوتاه قد بود (بر خلاف خود علامه که بلند قامت بود و قیافه ای پر هیبت و با جذبه داشت).
به او گفتم که: می دانم در کتابخانه تو فلان کتاب هست، از نجف برای مطالعه و خواندن آن آمده ام.
شیخ(صاحبخانه) مبهوت شده بود و نتوانست جوابی دهد(که من این موضوع راازکجابدست آورده ام). هیمنه من نیز او را گرفته بود و نمی توانست عذرم را بخواهد یا از در براندم.
پس گفت: بفرمایید تو، جناب شیخ! و تشریف ببرید طبقه بالا در کتابخانه، تا کتابی را که می خواهید ببینید.
داخل کتابخانه شدم. دیدم گرد و غبار چهره تمامی اجزای کتابخانه را پوشانده و کتابها اینجا و آنجا روی هم ریخته شده اند.
گویی از زمانی دور کسی به سراغ آنها نرفته و چند ماه، بلکه چندین سال است کسی به آنها دست نزده است!
صاحب خانه مرا تنها گذاشت و خود پایین رفت. من فرصت را از دست نداده، لباس هایم را از عامه و قبا و … کندم و درون پارچه ای که به همراه داشتم نهادم تا از گرد و خاک مصون بماند، سپس شروع به ستردن غبار از سر و روی کتابها کردم.
از شدت گرما، عرق از بدنم سرازیر بود و فضا سخت دم داشت. نه پنکه یا باد زنی در کار بود و نه آب و نه حتی غذایی.
گرد و خاک محیط ، همراه عرق، بر سر و روی و اطراف بدنم نشسته بود و من مشغول مطالعه و رونویسی از کتب بودم تا اینکه عصر شد و خستگی شدید مرا فرا گرفت.
نماز ظهر و عصرم را نخوانده بودم و کسی نیز به من سر نزده بود و این در حالی بود که شدیدا نیاز به آب داشتم تا از آن بیاشامم و با آن وضو بگیرم.
لاجرم، درب اندرونی را کوبیدم و شیخ در حالی که چرت زده می نمود، نردم آمد و ازاینکه مرا به آن حال دید جا خورد!.
سپس گفت: تو پیوسته آنجا بودی؟!
این گرد و خاک چیست که از سر رویت بالا می رود؟!
به خدا قسم فراموش کردم که تو در این هوای گرم، آنجا هستی، اصلا پاک تو را از یاد بردم.
ما ناهار خورده ایم و جز اندکی از طعام، چیزی برای پذیرایی از تو باقی نمانده است.
علامه به وی گفت: اشکالی ندارد.
آبی بیاور تا بیاشامم و وضو سازم.
صاحب خانه شتابان رفت و آب آورد و پس از آنکه امینی نمازش را خواند، مقداری غذا برای او آورده و گفت: ببخشید اگر کم است، این ته مانده ناهار ما است!
به هر روی، علامه (پس از تحمل مشقات و سختی های بسیار) به مقصود خویش دست یافت و آنچه می خواست رونویسی کرد و این نمونه ای بود از سختی هایی که امینی برای اثبات حقیقت و حقانیت مذهب اهل بیت علیهم السلام بر خود هموار ساخت.
ماجرای عجیب «حواله امیرالمؤمنین وامام حسین»به یک عراقی برای «تهیه کتاب» موردنیازعلامه امینی .
آیت الله حاج سید عباس کاشانی، از عالمان مطلع و آشنای به تاریخ و تراجم، که در قم ساکنند، نقل میکند: روزی در معیت آیت الله سید مصطفی کشمیری، علامه امینی را در خانه اش در نجف زیارت کردیم.
آیت الله شیخ محمد علی سنقری نیز آنجا بود. امینی برایمان تعریف کرد: زمانی که در جریان نگارش الغدیر، به تالیف جلد ششم رسیدم، نیاز به برخی از احادیث و روایات مهم یافتم که در کتاب «ربیع الا برار» زمخشری (دانشمند مشهور اهل سنت) آمده بود.
این کتاب، پیش از آنکه طبع و نشر شود،خطی و کمیاب بود و جز سه نسخه مخطوط از آن یافت نمی شد، که یکی از آنها نزد امام یحیی (پیشوای زیدیان) در یمن بود، دیگری در کتابخانه ظاهریه دمشق و سومی نزد یکی از آیات عظام نجف که پس از مرگش، کتابخانه وی به فرزندش رسید.
امینی می گفت: شخصا نزد فرد مزبور رفته و از وی خواستم که ربیع الابرار را برای سه روز به من عاریه دهد و او از قبول خواهش من امتناع جست.
به او گفتم دو روز کتاب را نزد من به امانت بگذار، باز نپذیرفت و حتی از قبول پیشنهاد من مبنی بر اینکه: ربیع الابرار را یک روز یا حتی سه ساعت به من عاریت دهد خودداری کرد.
دست آخر گفتم: لااقل بگذار کتاب را در حضور خودت مطالعه کنم، که آن را نیز نپذیرفت و من متحیر شدم که چه باید بکنم و نزد چه کسی بروم؟! پس از آن، کوشیدم دو تن از مراجع بزرگ تقلید را واسطه گرفتن کتاب سازم، ولی آنان نیز با امتناعشان از این امر، شگفتی مرا بر انگیختند.
پس از یاس و نومیدی از دستیابی به کتاب عازم حرم مطهر امیر مومنان علی علیه السلام شدم و شکایت خود را نزد آن حضرت بردم، سپس غمگین و افسرده به خانه باز گشتم.
شب را تا دیر هنگام بیدار بودم، آنگاه مرا چرتی فرا گرفت و در خواب، امام علیه السلام را دیده و ضمن گزارش ماجرا به محضر ایشان از آنچه پیش آمده بود اظهار ناراحتی و شکایت کردم.
امام فرمود:بایدبروی پیش فرزندم
-پاسخ در خواست تو نزد فرزندم حسین (ع) است!
از خواب بیدار شدم . هنوز سپیده ندمیده بود. از بستر برخاسته وضو گرفتم و لباس پوشیدم و به عزم حرم حضرت سید الشهداء علیه السلام از خانه بیرون زدم.
ماشینی کرایه کرده (ازنجف)به کربلا رفتم و در آنجا مستقیماً وارد حرم مطهر شده، نماز صبح را خواندم و آداب زیارت به جای آوردم و در خلال آن، شکایت حال خود را همان گونه که مولا (ع) فرموده بود به حضرت باز گفتم .
سپس از آنجا خارج شده به حرم حضرت ابوالفضل علیه السلام رفتم و پس از زیارت آن حضرت، شکایت خود را نزد ایشان نیز تکرار کردم، باشد که نشانی از گمشده خویش باز یابم. بعد از آن به صحن شریف رفتم و در جایی نشستم.
اینک آفتاب دمیده بود. در آن اثنا که نشسته وبا خود، حدیث نفس می کردم ناگهان «شیخ محسن ابوالحب» برجسته ترین خطیب آن روز کربلا، به سویم آمد و ضمن سلام و احوال پرسی، از من دعوت کرد که برای استراحت و صرف صبحانه، به منزلش روم که در نزدیکی حرم قرار داشت.
همراه شیخ محسن به خانه اش رفتیم و در مکانی که برای ما در باغچه خانه اش تهیه دیده بود نشستیم. پس از استراحتی کوتاه، به وی گفتم: کتاب خانه ات را به من نشان بده.
گفت: ان شاء الله بعد از اینکه صبحانه را با هم صرف کردیم نشانت خواهم داد.
گفتم: من به کتاب و کتاب خانه، بیش از باغ و شکوفه های آن انس دارم!
شیخ پذیرفت و مرا به سمت کتابخانه اش هدایت کرد. به راستی، کتابخانه ای بود کماً وکیفاً آباد!
من بین کتاب ها جولان می دادم: این را پشت و رو می کردم، آن را ورق می زدم و سومی را مطالعه می کردم… تا آن که به گمشده ام رسیدم؛ به«ربیع الابرار» زمخشری.
امیرالمؤمنین گفت: بروحاجتت راازفرزندم(کربلا)بگیر
زمانی که کتاب را در دست گرفتم، «سرِ فرمان امام علیه السلام »را دریافتم.
«گریه »راه گلویم را گرفت و با صدای بلند شروع به گریستن کردم.
صاحب خانه شگفت زده به سراغم آمد و از راز گریه ام پرسید.
«امام حسین»مشکل علامه امینی راحواله دادبه «شیخ محسن»حواله کرد
ماجرا را مفصلاً برایش شرح دادم و گفتم که: امیر االمومنین علیه السلام به من فرمان داد و کارم را به فرزندش ابی عبد الله الحسین علیه السلام حواله کرد
و آن امام بزرگوار(سیدالشهداء) نیز حل مشکلم را نیز به دست تو حواله فرمود.
زمانی که شیخ محسن ابو الحب(صاحبخانه) ماجرا را شنید، از شدت شوق به گریه افتاد، سپس کتاب را گرفته و به من گفت:
-ای شیخ بزرگوار، این کتاب خطی، از کتب کمیاب شمرده می شود و قاسم محمد رجب ۱۰۰۰ دینار به من داد که کتاب را برای چاپ به او بدهم و من ندادم!
(قاسم محمد رجب، فرد ثروتمند و سنی مذهب عراق بود که بزرگترین کتابخانه بغداد: مکتبه المثنی، به وی تعلق داشت).
حواله ۲ امام به یک نفر
آنگاه قلم را از جیبش در آورده و در ابتدای کتاب نوشت: این کتاب به علامه امینی اهدا می شود و افزود : این جواب حواله دو آقا و امام من امیر المومنین علی و حسین علیهما السلام است. چندی بعد که امینی، کتابخانه عمومی امام امیر المومنین علیه السلام را در نجف بنیان نهاد، آن کتاب را به اسم صاحب نخستینش: شیخ محسن ابو الحب، وقف کتابخانه کرد.
ماجرای کتاب«نوادر الاثر فی علم عمر»که به علامه امینی رسید
صاحب کتاب،ناصبی بسیار متعصبی است!
حسین شاکری، دوست و دست پروده علامه امینی، داستان شگفت زیر را از خود علامه شنیده است. وی می نویسد:
علامه امینی قدس سره مشغول تالیف کتاب گرانسنگ الغدیر بود و به فصلی مهم از فصول این کتاب به گمانم: فصل «نوادر الاثر فی علم عمر» یا غیر آن از فصل های مهم الغدیر رسیده بود.
او در پی گرد آوری احادیث در موضوع مورد نظر و پیوند آنها با یکدیگر بود ولی اکنون به بن بست رسیده بود. چون کتابی که مواد و مصالح لازم برای تکمیل بحث وی را در بر داشت، در دسترس نبود و بحث به علت فقدان حلقه ای که سلسله برخی از احادیث را به یکدیگر پیوند می داد، معطل مانده بود.
امینی، زمانی که از حل مشکل عاجز ماند عزم حرم امیر المومنین علیه السلام کرد. روبروی ضریح مطهر ایستاد، رنج و آزاری را که جهت تحصیل آن کتاب بر وی وارد شده بود ببا حضرت در میان نهاد و به زبان حال گفت: مولای من، الغدیر، کتاب شما است و من از دستیابی به ماخذ و منبع مطلوب، آن فرو مانده ام.
چنانچه حاجتی به نگارش این کتاب می بینید، ماخذش را برای من فراهم کنید. گفتگوی امینی با مولا (ع) گفتگویی خاص بود و با گفتگوی افراد عادی با یگدیگر تفاوت داشت.
روز بعد علما و فضلا، طبق معمول، برای دیدار با امینی به خانه وی آمده بودند و امینی از آنها سراغ کتاب مفقود را می گرفت.
یکی از آنان گفت: کتابی که از آن بحث می کنید در اعظمیه نزد یکی از علمای اهل سنت یافت می شود.
امینی نام آن عالم سنی را نیز برای من (حسین شاکری) گفت اما من فراموش کرده ام.
گمان می کنم یکی از این سه تن بود: نجم الدین واعظ یا عبد الجبار اعظمی یا فردی از خاندان آلوسی.
به هر روی،شخص یاد شده افزود: آن که نسخه ای از این کتاب نزد او است فردی بسیار متعصب و ناصبی است. علاوه، نسبت به کتاب خویش، بسیار بخیل و ممسک است و حتی از عاریه دادن آن به نزدیکان خویش خودداری می کند. چگونه خواهید توانست بدان کتاب دست یابید؟!
امینی گفت:
-از خداوند، برای این کار مدد می خواهم!
امینی تعریف کرد: عزم سفر به کاظمین (ع) کردم . ماه رمضان بود و فصل تابستان و هوا بسیار گرم از نجف، سپیده دمان، به قصد زیارت سالار شهیدان علیه السلام خارج شدم و به کربلا رفتم.
روزه بودم و تنها با آب افطار کردم. از کربلا عازم بارگاه ملکوتی دو امام همام امام کاظم و امام جواد علیهما السلام شدم و پس از انجام مراسم زیارت، به سمت اعظمیه راه افتادم تا نشانی از گمشده خود و آن کس که آن را در اختیار داشت بگیرم.
ظهر هنگام به اعظمیه رسیدم. سراغ خانه شیخ را گرفتم و یکی از افراد محل را به خانه او هدایت کرد. زمانی که کوبه در را کوبیدم، شیخ شخصا دم در آمد. با او سلام و احوالپرسی کردم، دست دادم و معانقه نمودم. بهت زده شد. فردی لاغر اندام و کوتاه قد بود (بر خلاف خود علامه که بلند قامت بود و قیافه ای پر هیبت و با جذبه داشت).
به او گفتم که: می دانم در کتابخانه تو فلان کتاب هست، از نجف برای مطالعه و خواندن آن آمده ام.
شیخ(صاحبخانه) مبهوت شده بود و نتوانست جوابی دهد(که من این موضوع راازکجابدست آورده ام). هیمنه من نیز او را گرفته بود و نمی توانست عذرم را بخواهد یا از در براندم.
پس گفت: بفرمایید تو، جناب شیخ! و تشریف ببرید طبقه بالا در کتابخانه، تا کتابی را که می خواهید ببینید.
داخل کتابخانه شدم. دیدم گرد و غبار چهره تمامی اجزای کتابخانه را پوشانده و کتابها اینجا و آنجا روی هم ریخته شده اند.
گویی از زمانی دور کسی به سراغ آنها نرفته و چند ماه، بلکه چندین سال است کسی به آنها دست نزده است!
صاحب خانه مرا تنها گذاشت و خود پایین رفت. من فرصت را از دست نداده، لباس هایم را از عامه و قبا و … کندم و درون پارچه ای که به همراه داشتم نهادم تا از گرد و خاک مصون بماند، سپس شروع به ستردن غبار از سر و روی کتابها کردم.
از شدت گرما، عرق از بدنم سرازیر بود و فضا سخت دم داشت. نه پنکه یا باد زنی در کار بود و نه آب و نه حتی غذایی.
گرد و خاک محیط ، همراه عرق، بر سر و روی و اطراف بدنم نشسته بود و من مشغول مطالعه و رونویسی از کتب بودم تا اینکه عصر شد و خستگی شدید مرا فرا گرفت.
نماز ظهر و عصرم را نخوانده بودم و کسی نیز به من سر نزده بود و این در حالی بود که شدیدا نیاز به آب داشتم تا از آن بیاشامم و با آن وضو بگیرم.
لاجرم، درب اندرونی را کوبیدم و شیخ در حالی که چرت زده می نمود، نردم آمد و ازاینکه مرا به آن حال دید جا خورد!.
سپس گفت: تو پیوسته آنجا بودی؟!
این گرد و خاک چیست که از سر رویت بالا می رود؟!
به خدا قسم فراموش کردم که تو در این هوای گرم، آنجا هستی، اصلا پاک تو را از یاد بردم.
ما ناهار خورده ایم و جز اندکی از طعام، چیزی برای پذیرایی از تو باقی نمانده است.
علامه به وی گفت: اشکالی ندارد.
آبی بیاور تا بیاشامم و وضو سازم.
صاحب خانه شتابان رفت و آب آورد و پس از آنکه امینی نمازش را خواند، مقداری غذا برای او آورده و گفت: ببخشید اگر کم است، این ته مانده ناهار ما است!
به هر روی، علامه (پس از تحمل مشقات و سختی های بسیار) به مقصود خویش دست یافت و آنچه می خواست رونویسی کرد و این نمونه ای بود از سختی هایی که امینی برای اثبات حقیقت و حقانیت مذهب اهل بیت علیهم السلام بر خود هموار ساخت.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:برای سهولت دردرک ماجرا،اصلاحاتی انجام داده ام+تیتروعکس.
برای اطلاع اززندگینامه علامه امینی به این لینک مراجعه کنید: