«جیگی جیگی» کیست؟(کُنسِرت سیّار به سبک قدیم درمشهد)
امام رضا(ع)چگونه یک «نوازنده »رادرآغوش گرفت!ماجرای اشتباه جنازه یک «نقّاره زن بی خانمان» با«تاجرمعروف مشهد»
آیت الله میرزاحسین فقیه سبزواری و آیت الله سیدمحمدهادی حسینی میلانی کیستند؟رادرادامه خواهیدخواند.
حوالی دهه ۴۰ شمسی،نوازنده -مُطرب بامعرفتی درمشهدزندگی می کرد که معروف بود به «جیگی جیگی» اسم واقعی اش را هیچ کس ندانست. خانوادهای هم نداشت.
شغلش :دوره گرد بود و «دف» میزد و به آوازخوانی شُهره بود.
اما آوازخوانی که در ایام شهادت و تمام ۲ ماه محرم و صفر پیدایش نبود (حُرمتهارانگه می داشت) کسی او را در شهر نمیدید.
«جیگی جیگی، ننه خانم»، هر روز صبح میآمد مقابل حرم میایستاد و به امام رضا (ع) سلام میداد و بلند آواز میخواند:
جیگی جیگی، ننه خانوم
بیا بشین ،روی زانوم
روی زانوم، سنجد داره
یه کمی بخور، قوت داره
«جیگی جیگی» هر باری که گنبد و بارگاه حرم «آقا علی ابن موسی الرضا» را میدید، تُنبکش را به نشانه احترام و ادب، پشت سر یا زیر لباس مُندرسش پنهان میکرد و بعد از سلام به حضرت،هنگامی که حرم ناپیدابود، آوازه خوانی و تنبک زنی راشروع میکرد.
این حسن ادب و احترام جیگی جیگی به نمادها و مصادیق دینی و مذهبی تا بدانجا بود که بنابر گفته برخی از روحانیون مشهدی، شامل آنها نیز میشده و «جیگی جیگی ننه خانوم» حتی با دیدن روحانیون نیز با مخفی کردن تنبکش دست از آوازهخوانی برمیداشت و پس از احوالپرسی و عبور از آنان شروع به تنبکزنی و آوازهخوانی میکرد.
«جیگی جیگی»مردی با قامتی متوسط، شانههای پهن، صورتی استخوانی و موهای بلند خرماییرنگ که برخی او را با دفی در دست دیدهاند وبعضاًو دیگرانی با دایره زنگی، گروه دیگرکه اوراهمراهی می کردند درحال عروسکگردانی و تعدادی هم با میمونی دستآموز ،داشتند،معرکه گیری می کردند.
این تنبکزنی و آوازهخوانی ، به منظور شادمان کردن مردم و با هدف امرارمعاش صورت میگرفت و این برنامه موجب اقبال مردم بود.
خانه او درسطح شهر، مشهور بود به «غار». اتاقکی غار مانند در داخل کال (کانال) انتهای کوچه نوغان جایی نزدیک دبیرستان حاج تقی آقا بزرگ.
چون هیچ خانوادهای نداشت، جنازهاش را به غسالخانه شهر در میدان طبرسی بردند. یک شب در غسالخانه ماند و قرار شد توسط ماموران شهرداری در قبرستان «گلشور» - قبرستان عمومی شهر- دفن شود.
همزمان با انتقال جسد «جیگی جیگی» به سردخانه، جنازه یکی از تجار معروف مشهد را شبانه به غسالخانه آوردند.
صبحگاه خانواده مرد تاجر، جنازه را تحویل گرفتند و پس از انجام مراسمی خاص، راهی حرم حضرت رضا (ع) شدند.
کارگران شهرداری هم جنازه این فلک زده بی کس وتنها را برای دفن به قبرستان عمومی شهر بردند و کفن و دفنش را به سرعت انجام دادند.
از سوی دیگر بستگان تاجر پس از انجام مراسم و انتقال جنازه وی به حرم مطهر برای گذاشتن او در آرامگاه ابدی از پیشخریداری شده در کنج ایوان طلا «کفن» را از روی صورت او برمی دارند تا وداع آخر را انجام دهند اما در این لحظه با صحنهای غیرقابل باور روبهرو میشوند.
آنان میبینند جنازهای که تاکنون بهعنوان پدر تشییع میکردند «جنازه جیگی جیگی ننه خانم» است .
خانواده مردتاجر ابتدا به «گلشور» مراجعه میکنند و وقتی از دفن پدر خود مطلع میشوند تنها راه را گرفتن مجوز نبش قبر از مراجع تقلید حاضر در مشهد مییابند.
برهمین اساس به سراغ آیات عظام سبزواری و میلانی میروند اما هر دوی این بزرگواران با خواسته آنان مخالفت کرده و میگویند« دفن جیگی جیگی دراین مکان، درخواست امام رضابوده واذن خدا» و بدینگونه این مُطِرب بدون خانه وخانواده در «ایوان شمالی صحن انقلاب» که به« ایوان عباسی» شهرت دارد، آرام گرفت.
خانواده مردتاجر برای حل مشکل رفتندبه سراغ آیات عظام سبزواری و میلانی، اما هر دوی این علما با خواسته آنان مخالفت کرده و میگویند دفن جیگی جیگی در حرم خواست خدا و امام رضا(ع) بوده است و بدینگونه این مُطرب بدون خانواده در ایوان شمالی صحن انقلاب«ایوان عباسی» شهرت دارد، آرام گرفت.
این مکان،همان بارگاهی بود که «جیگی جیگی»، هر روز صبح، طنین آوازش را با سلام به امامش آغاز میکرد.
آمدمای شاه پناهم بده / خط امانی زِ گناهم بدهای حرمت ملجا درماندگان / دور مران، از درو راهم بده
لایق وصل تو که من نیستم / اذن به یک لحظه نگاهم بده
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان۰۷ آبان ۱۳۹۸بنقل ازخبرآنلاین بااندکی اصلاحات
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:به فتوای آیات عظام فقیه سبزواری و میلانی ، جنازه جیگی جیگی ، در حرم حضرت رضا علیه السلام ، ماندگار ؛ و نامش جاودانه شد .
« جیگی جیگی» قهرمان ماجراییست با عبرت های بسیار برای «اولی الابصار» که امام چگونه به زائرش نظردارد « سلام»هیچکس رابی پاسخ نمی گذارد،نه فقط پناه آهواست،بلکه همانطورکه آیت الله ها-علمای-مخلص رامی پذیرد،ازمطرب هم پذیرایی می کند وبه همسایگی دعوتش می کند واینکه خداوندچگونه وباچه ظرافتی کارهارا«رو به راه»می کند.
کتاب مطرب عشق ، حاوی سرگذشت جیگی جیگی ننه خانم
تنها و فقیر اما سرشار از شعور و معرفت.
روزنامه قدس درمهر ۱۳۹۰می نویسد:«رضا کیانیان»، کارگردان،بازیگر و عکاس مشهدی یکی از همین افراد است که در بخشی از کتابش با عنوان «این مردم نازنین» طی مطلبی با نام «فلاش بک» به روایت «جیکی، جیکی» پرداخته است.
کیانیان در فلاش بک چنین نوشته است:« در دوران دبستان، وقتی هشت، ۹ ساله بودم، مطرب دورهگردی در مشهد بود به نام «جیکی جیکی ننهخانم». نه اینکه اسمش همین باشد، میان مردم به این اسم معروف بود. مرد لاغراندام و بلندی بود با موهای صاف و لخت. سیهچرده بود و لباسهای رنگی ژندهای داشت. شاید از اهالی جنوب خراسان بود.
«جیگی جیگی»دوتاری داشت و تختهچوب کوچکی که روی آن عروسک بُزی بود که مفاصلش تکان میخورد. یک تکه نخ به یکی از انگشتان دست راستش بسته بود. همان دستی که با آن به سیمهای دوتار ضربه میزد. سر دیگر نخ به بُز روی تخته وصل بود. وقتی به سیمها ضربه میزد، نخ کشیده میشد و بُزی تکان تکان میخورد. مثل اینکه با آهنگ دوتار میرقصید. آوازی به همراه تار میخواند که ترجیعبندش «جیکی جیکی ننهخانم» بود./.
یعنی می شودگفت که «جیگی جیگی»یک «کُنسرت سیار»قدیمی بوده.
بعد عده ای نگویند: «امام رضا(ع)باکُنسرت مخالف است!»مشهدکنسرت ممنوع است،بلکه امام رضاعلیه السلام باهرزگی وبی حرمتی مخالف است.
«خبرگزاری رضوی»درباره «جیگی جیگی» ۲۷ اسفند ۱۳۹۶ اینگونه می نویسد:«جیگی جیگی» که کسی اسم واقعی او را نمی داند نوازنده ساده و گمنامی در دهه ۴۰ در مشهد بود. نسلی که در دهه های ۳۰ و ۴۰ شمسی دوران جوانی و یا میانسالی خودشان را درمشهد سپری کرده اند خصوصا اهالی محله قدیمی نوغان مشهد، چهره دوره گردی با قامتی متوسط و استخوانی با موهای صاف و خرمایی را به یاد می آورند که با چهره ای ژولیده و با لباس های عجیب غریب همراه با یک کلاه پوستی که دم روباهی به عنوان حمایل از آن آویزان کرده بود؛ با «دف و دایره زنگی» که همراهش بود هر روز پس از سلام به آقا امام رضا(ع) بلند می خواند:
جیگی جیگی ننه خانوم
بیا بشین روی زانوم
رو زانوم سنجد داره
یه کمی بخور قوت داره.
در توصیف نوع لباس جیگی جیگی اختلاف نظر است. برخی او را با لباس محلی مردم بیرجند به خاطر دارند و برخی دیگر با لباس محلی کردهای شمال خراسان و گروهی هم او را مردی می خوانند که لباسی چون دیگران می پوشیده اما کلاهی بر سر می گذاشته که دم روباهی از آن آویزان بوده است .
از سویی بستگان آن تاجر پس از انجام مراسم خداحافظی جنازه با منزل و انتقال وی به حرم مطهر رضوی، برای گذاشتن او در آرامگاه ابدیش در کنج ایوان عباسی، به منظور وداع آخر کفن را از روی صورت او پس می زنند اما با صحنه ای غیر قابل باور روبرو می شوند. آنان می بینند جنازه ای که تاکنون حمل می کردند جنازه «جیگی جیگی ننه خانم» است . آنها ابتدا به قبرستان گلشور مراجعه می کنند و وقتی از دفن پدر خود مطلع می شوند تنها راه را گرفتن مجوز نبش قبر از مراجع تقلید حاضر در مشهد می یابند.
و«آیت الله سید محمدهادی حسینی میلانی » می روند اما هر دوی این مراجع آن زمان مشهد، با درخواست آنان مخالفت کرده و می گویند«دفن جیگی جیگی در حرم رضوی» خواست خدا و امام رضا(ع)بوده و «نبش قبر» به لحاظ شرعی صحیح نیست.
به این ترتیب «مُطرب دوره گرد» و گمنام و بدون خانواده، برای همیشه در ایوان شمالی صحن انقلاب که به ایوان عباسی شهرت دارد، ساکن می شود.یکی از مشتریهایش من بودم.
این مُطرب(جیگی جیگی ) فردی سیه چرده و لاغر بود و ساز محلی می زد. موسیقیاش شاد بود هرچند خودش غم خاصی داشت. مردم مشهد برایش روایت های زیادی ساخته بودند. چون طبق فرهنگ فولکلور مردم نظرات خود را وارد اتفاقات میکنند روایات گوناگونی که در مورد او وجود دارد نشانگر اهمیت این شخصیت است.
جیگی جیگی هرگز دنبال پول نبود. در آن زمان که کودکی ۱۰-۱۲ ساله بودم، حرکات او که با ساز انجام میداد برایم شگفتانگیز بود و شاید علاقهای که به عروسک نمایشی او داشتم باعث شد بعدها سراغ تئاتر بروم.
در همان زمان بچه دیگری هم بود به نام «محمدرضا» که محو مضراب جیگی جیگی میشد.
جلسه قرآن (حاج مهدی شجریان)۱۳۰۷
پدر محمدرضا (حاج مهدی شجریان)قاری قرآن بود و در مغازهاش به او تمرین قرآن میداد و این کودک کسی نبود جز محمدرضا شجریان که در دوره کودکیاش هرکس صدای قرآن خواندن او را میشنید میخکوب میشد.
«داود کیانیان »برادر رضا کیانیان هم به ماجرای عجیب مرگ جیگی جیگی اشاره دارد و این اتفاق را شاهکاری غریب توصیف می کند و می گوید: تصوری که از جیگی جیگی در ذهنم هست متعلق به زمانی است که در باغ ارگ مشهد که پر از سینما بود، با پدرم به سینما میرفتیم. گاهی در رفت و آمدهایمان جیگی جیگی را میدیدیم که ساز میزد و «عروسک بُزغالهاش» را می رقصاند و این حرکات برای من بسیار جذاب بود. از پدرم می خواستم بمانیم و او را ببینیم و به او پول بدهیم و این تصویر ذهنی من از او بود اما همیشه تصویری زنده است.
لازم به ذکر است که کتاب زندگی نامه «جیگی جیگی، ننه خانوم» به همت : محمد برومند با خاطراتی از هنرمندان مطرح مشهد هم چون رضا کیانیان و برادرش داوود کیانیان، مرحوم امیر قویدل کارگردان سینما و تلویزیون، رضا صابری و.. منتشر شده است.
توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:آیت الله میلانی وآیت الله سبزواری کیستند؟
«آیت الله سبزواری» کیست؟
«آیت الله میرزاحسین فقیه سبزواری» ،متولد ۱۳۰۹ق(۱۲۷۱شمسی)سامرا،از۹ سالگی(۱۳۱۸ق) بهمراه پدربه نجف رفت،بعداز۴سال،یعنی درسال۱۳۲۲قمری(۱۲۸۳شمسی) به سبزواربرگشتند،درسال ۱۳۲۶ق(۱۲۸۷شمسی)برای ادامه تحصیل به مشهدآمدند(۱۷سالگی).
درسال ۱۳۳۱ق(۱۲۹۲شمسی)به سبزواربرگشتند،درخدمت پدرودیگرعلمای آن شهرتلمذکردند.
«آیت الله فقیه سبزواری» پس از رحلت پدر(آیتالله میرزا موسی سبزواری) در سال ۱۳۳۶ق(۱۲۹۷شمسی) به توصیه پدر به نجف رفت و ادامه تحصیل داد .در انجا درحدود ۲ سال از درس خارج آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی استفاده کرد. همچنین در درس خارج فقه واصول ایات عظام میرزای نایینی .شریعت اصفهانی .سید ابوالحسن اصفهانی .اقا ضیا عراقی وسید محمد فیروز آبادی حاضر شد و پس از چند سال تحصیل به درجه عالیه اجتهاد نایل امد
«آیت الله فقیه سبزواری»از سال ۱۳۴۷ق(۱۳۰۸شمسی)به مشهدمراجعت کردندو تا ۲۴ شوال ۱۳۸۶(۱۶ بهمن ۱۳۴۵)هنگام رحلت دراین شهربه تدریس وتربیت طلاب وکارهای عمرانی پرداختند.
در هنگام اقامت در مشهد در حدود ۴۰ سال در مسجد گوهرشاد به اقامه جماعت اشتغال داشت . در نماز جماعت ایشان جمعیت زیادی شرکت می نمودند و حسن نماز جماعت ایشان آن بود که نماز را به سرعت خوانده تا کسبه بازار زودتر در محل کسب خود حاضر گردند.
«آیت الله میلانی» کیست؟
«آیت الله سید محمدهادی حسینی میلانی»،فرزندسیدجعفرحسینی ،متولد۷ محرم ۱۳۱۳(۹ تیر ۱۲۷۴ )، تحصیلاتش را در نجف آغاز کرد، و در همانجا به تدرس مشغول شد. او بارها به ایران سفر کرد و درسال(۱۳۷۲قمری) ۱۳۳۲شمسی که جهت زیارت قبر امام رضا(ع) به مشهد مراجعت کرده بود، به درخواست علمای خراسان، در آنجا ماندگار شد و به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت،یکی ازشاگرانش،رهبرانقلاب(آیت الله خامنه ای)بود.
در ۲۹ رجب ۱۳۹۵( ۱۷ مرداد ۱۳۵۴) در ۸۲ سالگی در مشهد درگذشت و در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:روزنامه خراسان اینگونه نوشت:
برای اولین بار است که یک جشنواره بین المللی هنرهای نمایشی به نام «جیگی جیگی» در مشهد برگزار میشود. جشنوارهای فرهنگی و هنری که نامش برای بسیاری آشناست اما برای بسیاری تازگی دارد. به بهانه نزدیک شدن به زمان برگزاری این جشنواره که دوم تا دهم اردیبهشت ماه خواهد بود، نگاهیانداختیم به کتاب «جیگی جیگی ننه خانوم» به کوشش محمد برومند که دبیری این جشنواره را نیز بر عهده دارد. گزیدهای از محتوای این کتاب و بازنشر نظرات برخی چهرههای هنری درباره شخصیت جیگی جیگی که در همین کتاب منتشر شده است، باب آشنایی با جیگی جیگی را میگشاید. این کتاب اولین بار در سال 1388 منتشر و در سال گذشته نیز نسخه جدید آن با نام «مطرب عشق» مجدد روانه بازار نشر شد.
مردم قدیم خراسان، به حاجی فیروز، جیگی جیگی ننه خانم میگفتند. علت این نامگذاری، به دلیل خواندن ترانه معروف خراسانی با تکرار بیت "جیگی جیگی ننه خانم. .." بوده است. (این ترانه به نقل از استاد شکورزاده در بخش اشعار همین کتاب آورده شده است.) معنای جیگی جیگی در فرهنگ مردم خراسان به اصطلاح، "درخواست و التماس" است. انتخاب چنین اسمی با این بار معنایی برای آدم مطرب دوره گردی که در این گنبد گردون، جز خدا کسی را نداشت و جز از او، از کسی نمیتوانست انتظار کمک و یاری داشته باشد، بسیار مهم و قابل تعمق است.
ماجرای« فوت» جیگی جیگی
علت معروف بودن جیگی جیگی بیشتر به خاطر قصه فوت و چگونگی دفن اوست. تمام پیرمردها و پیرزنهایی که در دهه 30 و 40 در مشهد زندگی میکرده یا خود شاهد دفن او بوده یا قصه دفن او را شنیدهاند. میگویند وقتی جیگی جیگی مرد، جنازه او را شهرداری و به قولی مردم محله نوغان مشهد به غسالخانه میبرند که آن زمان در میدان طبرسی امروز بود. همزمان، مرد تاجری نیز میمیرد و جنازه او را برای تغسیل به همان مکان میآورند. قرار بود روز بعد، ماموران شهرداری جنازه جیگی جیگی را که بی کس و بدون همراه بوده است در قبرستان عمومی شهر دفن کنند که به گلشور معروف بود و جنازه مرد تاجر به حرم منتقل و در آن جا دفن شود. در آن زمان، قبرستان گلشور عمومی و رایگان بوده است اما هزینه خرید قبر در حرم مطهر امام رضا(ع) گران بود.
«جیگی جیگی»
اما دست تقدیر باعث میشود که جنازه مرد تاجر، به جای جنازه جیگی جیگی به قبرستان «گلشور» برده و دفن شود. وقتی خانواده مرد تاجر میخواهند میت خود را دفن کنند، متوجه میشوند که او جیگی جیگی ننه خانم است. بنابراین از مراجع تقلید آن زمان، آیت ا... سبزواری و آیت ا... میلانی اجازه نبش قبر میخواهند تا مرد تاجر را از گلشور به حرم منتقل کنند. اما آنها دستور میدهند که جیگی جیگی را در حرم دفن کنند و مرد تاجر هم در قبرستان عمومی باقی بماند. مردم قدیم مشهد بر این باورند اگر به شکلی که جیگی جیگی در حرم دفن شد، مردهای با تقدیر در حرم دفن شود، این را نشانه لیاقت آن فرد میدانند. هر چند عده کمی بر این باورند که این قصه، ساخته و پرداخته ذهن مردم است.
«جیگی جیگی»تلاش میکرد مردم را بخنداند
رضا رضاپور: جیگی جیگی کلاه پوستی به سر داشت که دم روباهی به آن متصل بود. او با تکان دادن سرش و حرکات نمایشی، موجب خنده و انبساط خاطر مردم کوچه و بازار میشد و هر کس نسبت به وسع خویش، مبلغی به او کمک میکرد. هر چند که او، هیچ گاه دست گدایی به سوی کسی دراز نمیکرد و اگر مردم پولی به او پرداخت میکردند، از روی رضایت و شاید دستمزد کارش بود. محل سکونت جیگی جیگی در پایه دروازه نوغان که تا آن زمان باقی بود، داخل یک اتاقک کوچک قرار داشت. پیرمرد دوره گرد به سختی عمر میگذراند و زندگی بسیار فقیرانهای داشت. با این حال، همیشه تلاش میکرد مردم را بخنداند.
«جیگی جیگی»صدایش هنوز از ذهنام پاک نشده
رضا کیانیان: در دوران دبستان وقتی 8-9 ساله بودم، مطرب دوره گردی در مشهد بود به نام جیگی جیگی ننه خانم. نه این که اسم اش همین باشد، میان مردم به این اسم معروف بود. مرد لاغراندام و بلندی بود با موهای صاف و لخت. سیه چرده بود و لباسهای رنگی ژندهای داشت. شاید از اهالی جنوب خراسان بود. دوتاری داشت و تخته چوب کوچکی که روی آن، عروسک بُزی قرار داشت که مفاصل اش بسته بود. همان دستی که با آن سیمهای دوتار ضربه میزند، سر دیگر نخ به بُز روی تخته وصل بود. وقتی به سیمها ضربه میزد، نخ کشیده میشد و بُزی تکان تکان میخورد. مثل این که با آهنگ دوتار میرقصید.
آهنگی به همراه تار میخواند که ترجیع بندش «جیگی جیگی ننه خانم» بود. صدای خسته و خش دار او هنوز از ذهنام پاک نشده است. گاهی که با پدرم به خیابان ارگ مشهد میرفتیم، او را میدیدم. از پدرم میخواستم صبر کند، نرود تا او را تماشا کنم.
«جیگی جیگی»چهرهای نقش بسته بر خاطرات
رضا صابری: در روزگاری که وکیل آباد تنها تفرجگاه مردم دهههای 40 و 50 شهر مشهد بود، مردمان جنوب شهری با گاریهای چهارچرخ اسب دار و بالاشهریها و میان شهریها هر کدام بنا بر وسعی که داشتند، با وسیلهای خود را در ایام تعطیل به وکیل آباد میرساندند و بعضا چند روزی در این منطقه بیتوته میکردند. تنها چهرهای که بیش از دیگر چهرهها در این تفرجگاه در ذهن و خاطر مردم خاطره گرای مشهد نقش بسته است، مردی بود که به او جیگی جیگی میگفتند. لباسش، پیراهن بلند با گردی دامن به رنگ تیره و جلیقهای مشکی بود که بیشتر جامه سنتی مردم بیرجند را در ذهن متبادر میکرد کودکی نیز با همین هیئت، او را همراهی میکرد. اسباب و ابزار صحنه جیگی جیگی، عروسکی پارچهای روی تخته مدور چوبی و نخی بود که از عروسک به انگشت میانی جیگی جیگی متصل میشد....
«جیگی جیگی» از خود ماست
قاسم رفیعا: مشهدیها او را خوب میشناسند و درباره اش بسیار شنیدهاند. تعدادی هم میدانند آرامگاه او در حرم امام رضا (ع) است و کلی نذر و نیاز برایش میکنند. خدا را شکر توانستم آخرش این کار ساده و کوچک را که شعری است با لهجه مشهدی، تمام کنم:
یه وقتایی خدا بخواد، تخت سلیمون مال ماس
گشنه نباشی آ تقی؛ یه وقتایی نون مال ماس
دست خدا باشه، که هس، هیشکی جلودار تو نیس
خدا بخواد، همون میشه؛ اینا دیگه کار تو نیس
این جا تو این شهر بزرگ، بین یه عده محتشم
بین اونایی که دارن یه عالمه حشم کشم
گاهی یه پیرمرد میاد و یه شبه پادشا میشه
بنده خوب و خالص و ناب امام رضا میشه
ماحرا ی شعر«آمدم ای شاه پناهم بده» اززبان خواننده( کریمخانی)+وشاعر(حسان)+بیوگرافی «حسین صحبدل».
استاد«محمدعلی کریمخانی» متولد۱۳۲۹ قزوین ، روزی بزرگترین آرزویش، این بود نوایش مثل اذان مرحوم «موذنزاده» ماندگار شود و اکنون با عنایت امام رضا علیه السلام با خلق آمدم ای شاه پناه بده به آرزویش رسیده است.
از کودکی به خواندن علاقه داشتید و مداحی هم می کردید؟
محمد علی کریمخانی: درست است .از کودکی(حدود ۵-۶سالگی) قرآن می خواندم و مداحی کردم. در واقع، معلم قرآن دبستانم، مشوّق اصلیم برای خواندن بود. در هر هیئت و محفلی هم که میخواندم، همه تشویقم کرده و میگفتند: «صدای این جوان خوب است!» چند سال بعد، به تهران مهاجرت کردیم و من، به خواندن مدح و کرامت ائمه اطهار(علیهم السّلام) اهتمام بیشتری پیدا کردم. تا این که به آرزوی همیشگیام رسیدم.
فکر می کردید روزی مدحی بخوانید که اینقدر معروف و ماندگار شود؟
۱۴-۱۵ساله بودم که برای اولین بار به حرم امام رضا(علیه السّلام) مشرّف شدم. آنجا، به حضرت گفتم: «میشه عنایتی کنی تا مدحی بخوانم… یا اذانی بگَم در حرمت… که موندگار بشه؟!» که بعد از گذشت این همه سال، آنها محقّق شد و خدا، دعایم را مستجاب کرد.
بعد از منتشر شدن این قطعه، وقتی در حرم امام رضا، مشغول خواندن بودم و هزاران نفر میشنیدند، آنجا بود که فهمیدم خدا مرا به به آرزویم رسانده . همان جا گفتم: «یا امام رضا… ممنونم!»
خاطره ای هم از خواندن این قطعه در میان دارید؟
راستش را بخواهید! وقتی که در مراسمی این قطعه را میخوانم و چهرهی مردم را میبینیم که حالشان خوب شده و از شنیدن این مدح، احساس رضایت میکنند، همه و همهاش در اثر نمکی است که حضرت رضا بر این کار ریخته! مثلاً من عروسی میروم… داماد میگوید: «آمدهام ای شاه» را بخوان! میگویم: «اینجا مجلس عروسی است، مردم با شنیدن این قطعه، ممکن است گریه کنند!» میگوید: «دوست دارم در عروسی ام مدح امام رضا خوانده شود. گریه برای امام رضا، بهترین ثمره زندگیام است… شروع زندگیام با گریه بر امام رضاست… خنده ی با گناه بهتر است یا گریه ی بر امام رضا(علیه السّلام)!»
می گویندکه باخواندن این قطعه حنجره تان آسیب دید؟
کریمخانی:حنجرهام نه تنها آسیب ندیده، بلکه میتوانم تا سه گام بالاتر را بخوانم. بدون آنکه برای حنجره و صدایم مشکلی ایجاد شود. بعضی وقتها برای خودم هم قابل هضم نیست که چطور حنجره ام میتواند تا این مقدار بالاتر را یاری کند و مشکلی برایش پیش نیاید و این، فقط و فقط لطف خدا و امام هشتم است! بگذارید یکچیز را همینجا بگویم: باعث افتخار من است که نامم، در کنار نام امام رضا علیه السلام آورده میشود؛ چه از این بالاتر! شما وقتی کالایی را به بازار عرضه میکنید، باید نشان دهید که چند مرده حلاجید! اگر نتوانید کار خوبی به بازار ارائه دهید، ستاره شدنتان چه اهمیتی دارد، من شوق شهرت ندارم! من را با کسی میشناسند که زمین و زمان به آن احتیاج دارند؛ «آقا علی بن موسی الرضا(علیهالسّلام)»
آلبوم عاشورایی «ساقی سرمت »شما هم به موفقیت خوبی رسید؟
محرم۱۳۹۱ پس از چندسال کار کردن، «آلبوم عاشورایی ساقی سرمت»، منتشر شد که آهنگسازی آن نیز با «آریا عظیمینژاد» بوده است. همیشه و از ابتدا این روال من بوده که در کارهایم، همه اصول و قوانین لازم را رعایت کنم. این اِلِمانها، همگی بر میگردند به موسیقی اصیل ایرانی.
من تمامی قطعات این آلبوم را با در نظر گرفتن موسیقی اصیل ایران خواندهام، چرا که بر این باورم موسیقی اصیل ایرانی از تعزیه به ما رسیده است و در سنت ما ریشه دارد. موسیقی، وقتی ریشهدار و با اصالت باشد به طور حتم برای مردم هم دلنشین خواهد بود، زیرا این نوع موسیقی، جدا از این که بسیار سنگین است، عامهپسند بوده و مورد استقبال مردم قرار میگیرد. من، تکتک این قطعات را در دستگاهها و گوشههای مختلف ایرانی اجرا کردهام تا حرفی برای گفتن داشته باشند. شاید مثلا فکر کنید که همه در دستگاه همایون یا مثلا چهارگاه اجرا شدهاند، ولی اینطور نیست و به نوعی من این دستگاهها را با هم ترکیب کردهام و گاهی چیزهایی را نیز افزودهام. اینکه این آلبوم با تمامی قطعاتش متعلق به حضرت امام حسین(علیهالسّلام) است، دلیلی برای موفقیت آن است. همهی ما وسیله هستیم، دقیقاً مثل دکترها که وسیله هستند تا مریض بهبود یابد، اما در واقع شفادهنده، خداوند است
در واقع، این عنایت ائمه و اهلبیت است که موجب میشود کاری مثل «ساقی سرمست» به موفقیتی اینچنینی نائل می آید. سروصدایی که یک باره آغاز میشود، به بنبست میخورد و کار را یک بار مصرف میکند.
مهم است که مردم به تدریج متوجه مفهوم کار شوند. مهم است که هر چقدر شما به آهنگ گوش دهید، تمایل بیشتری برای شنیدنش داشته باشید. کار حماسی است و همین آهنگ و شعرهای حماسی فرد را به سوی خود میکشاند. شما به آهنگ «مگر ای کربلا خاک بهشتی» گوش کنید. این ترانه انسان را به سوی خود میکشاند و میبرد.
راز ماندگاری کارهای شما چیست؟
کریمخانی:هر کاری که از عمق دل باشد و شما شیفته آن باشید، موفق خواهید شد. وقتی این قطعات را میخواندم، حس میکردم نزد امام حسین علیه السلام و امام رضا میخوانم بنابراین تلاش میکردم کارم، کم و کسری نداشته باشد. هر چه در وجودم بود، مصرف میکردم. میگویند از تو حرکت از خدا برکت؛ اگر حرکت کنی و به سمت و سوی امام حسین علیه السلام بروی، اگر نیمنگاهی هم به کارت شود، آن کار ماندگار میشود. یقین دارم «ساقی سرمست» از این درجه بالاتر هم میرود و حتی جوانان خارج از کشور را نیز شیفته خود کرده و میکند. هرکسی، قطعات منتشر شده من را گوش میکند، از این لحن و صدا متعجب میشود.
در حالی که بارها و بارها گفته ام: این قدرتِ خواندن را خودشان محبت میکنند وگرنه دست من و ما نیست! اما هنوز هم خواهش میکنم از مسؤلان تا برای آلبومی که من و «آریا عظیمی نژاد»، برای جمع آوری آن، سه سال زحمت کشیدیم، تلاش کنند « آلبوم را معرفی کنند. این آلبوم و قطعات آن،هنوز آنطور که باید و شاید، برای مردم معرفی نشده! خواهش میکنم تا برای کاری که وقت گذاشته شده، ارزش قائل شوند. این کار یک اثر فاخر آیینی است و باید حق آن ادا شود. نه بخاطر این که من خواننده آن هستم، به این خاطر که این آلبوم، مخصوص حضرت سیدالشهداء علیه السلام است و نباید از کنار آن راحت عبور کرد.
سبک خاصی هم در اجرای کارهایتان دارید؟
کریمخانی:من، نه مداح هستم و نه خواننده! باید بگویم: این را هم من اختراع نکردم،من خودم را به کسی دیگر میسپارم. میخوانم، اما تکیهام جای دیگر است. اگر انسان خودپسند و از خودراضی نباشد همه چیزش درست میشود. اگر بخواهی بگویی من در این مجلس قیامت میکنم، هیچ کاری انجام نمیشود و فقط شرمندگی باقی میماند. من میگویم یا امام حسین علیه السلام! خودت میدانی که من چیزی نیستم، دست من را بگیر. البته ادعا نمیکنم… امام حسین علیه السلام را شناختهام! شاید اصلاً لیاقت خواندن هم نداشته باشم، اما هر موقع خواندهام، فقط برای خودشان بوده است. این کار را نکردم که فلان وزیر یا نماینده مجلس یا شخصیت بازاری که در مراسم است، لذت ببرد. اگر به من بگویند: این، یک تار موی امام حسین (علیهالسّلام) است، زندگیت را رها کن، قطعا آن مو را میگذارم میان کفنم هم میگویم: این مرا بس است. زندگی چه ارزشی دارد. کسی نمیتواند در خلقت با امام حسین علیه السلام برابری کند. وقتی ما کسی را ارباب قرار دادیم، باید ببینیم ارباب چکار کرده، ما همان کار را بکنیم.
یعنی از مرگ نمیترسید؟
کریمخانی:اصلاً از مرگ، هراسی ندارم! شاید برایتان جالب باشد که این روزها، وقتی که بیماری بیشتر به من فشار میآورد، روی تخت مینشینم و خواب به چشمم نمیآید. خودم را میان قبر و چشمانتظار سیدالشهداء و امام رضا(علیهمالسّلام) حس میکنم. واقعاً این دنیا چه چیزی دارد که ما باید به آن دلخوش کنیم؟! این همه دویدن و حرصزدن برای مال دنیا، چه فایدهای دارد؟! بهقدر وسع باید کوشید و بهقدر گذران زندگی باید تلاش کرد! اما بیشتر از آن، به چه دردی میخورد؟! من، فقط چشمانتظار دیدار حضرت اباعبدالله و امام رضا(علیهمالسّلام)، هنگام مرگم هستم.
خیلیها دوست دارند در جوار امام رضا علیه السلام دفن شوند شما همچنین آرزویی دارید؟
کریمخانی:حالا که سالها کوشیدهام و خدا، چنین لطفی به من کرده است، تنها آرزویم در این شبها و روزها، به دست آوردن سلامتی است! آرزوی دیگرم، خاک شدن در حرم امام رضاست! بارها به دوستانم در مجموعه ی آستان قدس گفتهام اگر میشوند کاری کنند، اما هنوز هیچ خبری نشده که بتوانم صاحب قبری در حرم امام هشتم شوم. دوست داشتم خادم هم شوم که فعلاً با این وضعیت جسمانی، اصلاً بعید میدانم اگر هم جور بشود، بتوانم از عهده آن بر بیایم!
محمدعلی کریمخانی در سال ۱۳۲۹ در استان قزوین متولد شد. وی از کودکی به مداحی و مؤذنی علاقهمند بود و در ایام محرم و ماه مبارک رمضان به تمرین مناجاتخوانی و مداحی میپرداخت.
محمدعلی اولین مداحی خود را در سن ۱۶ سالگی در حرم امام رضا(ع) تجربه کرد و پس از آن زیر نظر مرحوم حسین صبحدل این راه را در رادیو به صورت حرفهای طی کرد. وی در سال ۱۳۸۳ به واسطه محمد اصفهانی با آریا عظیمینژاد آهنگساز جوان کشورمان آشنا شد که حاصل این آشنایی چندین اثر در پاسداشت مقام امام علیبن موسیالرضا(ع) و حضرت اباعبدالله(ع) است. کریمخانی از این همکاری به نیکویی یاد میکند و میگوید همچنان علاقه دارد چند قطعه دیگر با عظیمینژاد کار کند.
روابط عمومی جشنواره امام رضا(ع) با این استاد نغمههای آیینی و صاحب نوای مشهور «آمدم ای شاه پناهم بده» گفتوگو کرده است که در ادامه میخوانیم.
استاد !شنیدهایم کمی کسالت داشتید...
*کریمخانی: الحمدلله بهترم، به هر حال پیری است و گاهی کسالت سراغ آدم میآید و مجبورم قرص قلب بخورم. همیشه از ائمه میخواهم عنایت کنند و دردهایم را دوا کنند، البته کارهای خدا حکمت دارد. گاهی از خودم میپرسم چرا «احمد عزیزی» که اینهمه شعر برای ائمه دارد شش ـ هفت سال است روی تخت بیمارستان افتاده؟ اگر آدم بدی است که نمیتواند اینهمه شعر مذهبی گفته باشد، اگر هم آدم خوبی است چرا باید مستحق این باشد؟ کار خداست، لابد حکمت دارد.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر: «احمد عزیزی»متولد۴ دی ماه ۱۳۳۷ در سرپل ذهاب در ۱۶ اسفند ۱۳۹۵،درگذشت.
این «شاعر آئینی» از پانزدهم اسفندماه ۱۳۸۶ بعلت کاهش سطح هوشیاری ناشی از تشنج، بیماری قلبی و کلیوی در بخش آی سی یو بیمارستان امام رضا کرمانشاه بستری بود.
رهبر معظم انقلاب در ۲۸ مهر ۱۳۹۰ طی سفر به کرمانشاه از احمد عزیزی در بیمارستان عیادت کردند.
* پارسال در اختتامیه جشنواره امام رضا(ع) که خیلی با نشاط اجرا کردید...
کریمخانی: بله واقعا هیچ سالی مثل پارسال حس و حال نداشتم. به جمعیت نگاه میکردم و میدیدم اکثرا دارند گریه میکنند. البته این یک حس دوطرفه است، یعنی مستمع، خواننده را سر ذوق میآورد. شنونده باید اهل دل و اهل معرفت باشد، مثلا شب نوزدهم ماه رمضان امسال در مراسمی بودم، مخاطبان توجه زیادی نداشتند، ذوق من هم گرفته شد، پرده صدا را پایین آوردم و برای خودم زمزمه کردم.
* به نظرتان شعر چقدر در ایجاد شور و سرذوق آوردن خواننده نقش دارد؟
کریمخانی: شعر خیلی در من اثرگذار است، شعر که خوب باشد با اینکه در این سن حافظهام یاری نمیکند اما باز سعی میکنم آن را حفظ کنم اما خیلی وقتها شعر نیست و به قول معروف «معر» است! شعر که خوب باشد، سر ذوق میآیم، با شنونده پاسکاری میکنم و بخشی از شعر را میخوانم و بخشی را از مردم جواب میگیرم. شعر که خوب باشد، مردم را خسته نمیکند. آقای انسانی یک بار در هیئتش گفت سخنران باید حرف تازه بزند، چیزی که مردم بدانند گفتنش فایده ندارد. باید متناسب با مجلس باشد، مثلا در میلاد امام حسین(ع) روضه قتلگاه میخوانند که اشتباه است.
* الان که دستگاههای صوتی پیشرفت کردهاند، بسیاری با صداهای معمولی و حتی ضعیفتر از آن خواننده میشوند...
کریمخانی:برای داشتن صدای خوب دستگاه فایده ندارد، باید زحمت کشید. باید تمرین کرد. البته که دستگاه هم خیلی مهم است، اما منظورم در دستکاری صدای خواننده نیست. اتفاقا صدابردار نباید موقع خواندن صدا را بالا و پایین کند، من اگر همان ابتدای خواندنم صدابردار این کار را بکند کل تمرکز و شوقم گرفته میشود. این هنر خود خواننده است که فاصله دهانش را با میکروفون تنظیم کند.
مرحوم« صبحدل» به من میگفت وقتی میخواهی اوج بگیری باید سی ـ چهل سانتیمتر از میکروفون فاصله بگیری تا صدایت جیغ نشود. خب ما خودمان اینها را میدانیم، دیگر نیازی نیست صدا را کم کنند.
* از توصیههای مرحوم استاد صبحدل گفتید، چیز دیگری هم به یاد دارید؟
کریمخانی:خدا رحمتش کند(حسین صبحدل)را، خیلی چیزها به من یاد داد. به یادم هست «صبحدل »مرا از خواندن اشعار و نوحههای عربی نهی میکرد، میگفت باید سوادش را داشته باشی، بدون مطالعه نخوان، باید ۲۰ سال دوره ببینی تا بتوانی صحیح بخوانی.
* الان که دیگر برای خواندن اشعار عربی مشکلی ندارید؟
کریمخانی: من از نوجوانی زیر نظر استادم تعزیه میخواندم و دو ۳ قصیده عربی هم حفظ بودم، اما نمیدانم اعراب کلمات را درست ادا میکردم یا نه. بعدها برای اینکه بهترین و صحیحترین ادای کلمات را داشته باشم از علما و اساتید کمک میگرفتم.
مثلا اخیراً شبکه اول سیما از من خواسته است «حُبّ الحسین » را بخوانم. این شعر عربی را روی کاغذ نوشتهام و اِعراب کلمات را با دکتر« اسماعیل آذر» چک کردم تا مطمئن باشم درست میخوانم و به زودی آن را در «آواز افشاری» اجرا میکنم. همینجا بگویم برنامه مشاعره را نگاه میکنم و وقتی این برنامه شروع میشود همه اعضای خانوادهام پای تلویزیون میآیند.
* غیر از «حب الحسین» دیگر چه کار جدیدی دارید؟
کریمخانی: جشنواره امام رضا(ع) از من دعوت کرده است صلوات خاصه امام رضا(ع) را در مراسم اختتامیه بخوانم و اکنون در حال کار کردن روی آن هستم. من برای خواندن صلوات خاصه سبک خاص خودم را دارم و قصد دارم آن را در دستگاه سهگاه بخوانم، ضمن اینکه روی هر کلمه باید آهنگ مخصوصی را ادا کرد. البته سالهای قبل هم در جشنواره امام رضا(ع) خواندهام اما امسال برای اولین بار است که میخواهم صلوات خاصه را اجرا کنم.
* موقع خواندن چه عادتها-سبک- یا تکنیکهایی دارید؟
کریمخانی: من برای خواندن باید زمان کافی داشته باشم، چون صدای من طوری هست که یک ربع طول میکشد تا گرم شود و فضا را گرم کند. گاهی حتی قبل از ضبط میروم در اتاق و دو سه دقیقه ممتد داد میزنم تا صدایم باز شود و هنگام خواندن نگیرد.
من از شما یک سؤال میکنم، آیا میتوان در پنج دقیقه شاهنامه را تعریف کرد و زیبایی و عظمت آن را هم نشان داد؟ خواندن هم به همین صورت است، باید کمی زمان داشت. البته نه اینکه بگویم زیاد بخوانم و مردم خسته شوند، نه منظور این نیست. یک نکته هم بگویم،
هر وقت خواستم برای آقا علیبن موسی الرضا(ع) بخوانم، خود ایشان عنایت کردهاند و حتی قبل از گرمکردن صدا توانستهام با حنجره باز و با پرده بالا بخوانم.
به نظرم هیچ سالی مانند پارسال حس و حال نداشتم و دیدم اکثر حاضران در سالن هم گریه میکنند، شاید شعر هم خیلی تأثیر داشت، آنجا شعر «من دست خالی آمدم، دست من و دامان تو» را میخواندم و از مردم جواب میگرفتم.
* سبک یا صدای چه کسی را میپسندید؟
کریمخانی:خیلیها هستند، چه ایرانی، چه آذری و چه عرب. در آذریها صدای« سلیم موذنزاده اردبیلی» حرف ندارد، واقعا نقص ندارد. «سلیم» با آن صدا اگر سمت موسیقی میرفت، دنیا را تسخیر میکرد!/منبع:تسنیم۱۲ مرداد ۱۳۹۳بنقل ازفارس.
رمز ماندگاری قطعهای از بهشت
قطعه شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» سالهاست که میان مردم منتشر و ماندگار شده است، ماجرا چه بود که این قطعه شعر را در خطاب به امام رضا علیه السلام خواندید؟
کریمخانی:این شعر را سالها قبل بهشوق امام رضا علیه السلام خواندم. البته ماجرایی دارد که منجر به آشنایی من با «آریا عظیمینژاد »شد. ماجرا از این قرار بود که من آشنایی قدیمی با محمد اصفهانی داشتم و مدتها با یکدیگر رفتوآمد خانوادگی داشتهایم. شاید حدود سی سال باشد که با ایشان آشنا هستم.
یعنی با «محمد اصفهانی» رابطه استاد و شاگردی دارید؟
کریمخانی:خیر، این طور نیست. من کمتر از این هستم که خودم را استاد ایشان بدانم. محمد اصفهانی خودش استاد است و نمیتوانم بگویم که ایشان شاگرد من بوده است. ما با یکدیگر مدتی کارهای صداسازی انجام میدادیم.
کریمخانی:یک بار یکی از اقوام و آشنایان آریا عظیمینژاد فوت کرده بود و محمد اصفهانی از من خواست تا در مجلس فوت آن مرحوم حاضر شوم و مدح و مرثیه بخوانم، من هم قبول کردم. در همان مجلس بود که با آقای عظیمینژاد آشنا شدم. آن زمان گویا مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی از ایشان برای انجام برنامه و کاری دعوت کرده بود و او هم خواسته بود تا من هم در آن برنامه حاضر شوم و با آنها همکاری کنم. این دعوت را بهشوق امام رضا علیه السلام قبول کردم.
یک بار به دفتر عظیمینژاد رفتم. خواندن این قطعه شعر «آمدم ای شاه پناهم بده» را شروع کردم. حدود ساعت هشت بود و من تا ساعت ۱۲ شب همین طور پیوسته میخواندم و تمرین میکردم تا ببینیم کدام قطعه درست و مناسب تهیه میشود. در نهایت توسلی به امام رضا علیه السلام کردیم تا این که همین قطعهای که میشنوید و مشهور شده، تهیه شد.
خودتان باور میکردید این قطعه تا این اندازه تأثیرگذار و ماندگار شود؟
کریمخانی:خودمان هم باورمان نمیشد، هرچه بود، عنایت امام رضا علیه السلام بود.
شعر را از کجا آماده کرده بودید؟
کریمخانی:شعر مربوط به مرحوم استاد حبیبالله چایچیان است. این شعر را من انتخاب کرده بودم و به دفتر برده بودم تا برای امام بخوانیم. البته این نکته را در نظر داشته باشید که اگر قرار باشد برای این خاندان مطهر و اهلبیت علیهم السلام کاری انجام بدهید، باید خود آن بزرگان عنایت کنند. این درست است که ما شعر و دستگاه آواز را انتخاب کردیم و تلاش کردیم تا کار مناسب و درخوری تهیه شود اما من هیچگاه نمیتوانستم به اراده و تصمیم خودم بگویم این شعر را میخواهم بخوانم و یا حتماً این نوع سبک اجرا کنم.
ما همین شعر را در دستگاههای مختلف خواندیم و کار مناسبی از کار درنیامد. در دستگاه شور هم خواندم ولی باز هم نشد، تا اینکه در نهایت بهسراغ دشتی رفتیم. انتخاب دست خود امام رضا علیه السلام بود. این غلط است که من ادعا کنم که این کار را انجام دادهام. اگر خود امام رضا علیه السلام عنایتی نداشته باشند، من که سهل است، بزرگتر از من هم نخواهند توانست کاری انجام دهند و خدمتی به این آستان کنند. تعیین برنامه و تصمیمگیری باید با خود اهلبیت علیهم السلام باشد. چون قرار است برای خود ایشان کاری انجام بدهی، خودشان باید اجازه بدهند و فرصتی برای خدمت تو فراهم کنند.
مدتهاست که این قطعه شعر از رسانهها منتشر میشود اما هر بار برای مخاطب تازگی دارد، شما بهعنوان خواننده این قطعه دلیل این موضوع را چه میدانید؟
کریمخانی:دلیلش این است که ما برای تهیه این کار به امام رضا علیه السلام توسل کردیم و کار را به صاحبش سپردیم. شاید حدود چهار ساعت زمان برد تا این قطعه که شامل سه بیت است، آماده شود. البته من حدود پنج یا شش بیت را خواندم ولی همین سه بیت انتخاب و ماندگار شد. مدام میخواندیم ولی کار درستی تهیه نمیشد و خودمان را راضی نمیکرد. انگار در پی گمشدهای بودیم، تا اینکه عظیمینژاد بلند شد تا چای بیاورد. من که دلگیر شده بودم از اینکه تلاشم به نتیجه نمیرسید، گفتم "برویم شاید لیاقت این کار را نداریم". دلم گرفته بود و از اعماق قلبم آهی کشیدم، چون دلم خیلی سوخته بود از اینکه لیاقت کار برای امام رضا علیه السلام را نداشتهام.
ناگهان حسی به من دست داد که نمیتوانم آن لحظه را توصیف کنم، حسی غریب بود که متوجه شدم شاید اگر بار دیگر تلاش کنیم، تلاش ما به نتیجه برسد. عظیمینژاد را صدا زدم، شروع کردیم. اگر بهخاطر داشته باشید من ابتدای شعر گفتم «آمدهام» و بار دیگر برگشتهام و شعر را تکرار کردهام که: «آمدم ای شاه...» عظیمینژاد دلش نمیآمد همان «آمدهام» از ابتدای شعر را حذف کند، معتقد بود هرچند با شعر هماهنگ و جور نیست ولی تأثیری دارد که نباید نادیده گرفته شود. حسوحالی در همان خواندن آن لحظات بود که شعر را اثرگذار کرد.
شما سالها بود که به مدیحهسرایی اهلبیت علیهم السلام مشغول بودید؛ اما وقتی آن قطعه را در سال ۱۳۸۶ خواندید، گویی جهشی در کار و برنامههایتان ایجاد شد، درست است؟
کریمخانی:بله. خداوند تأکید کرده که اگر بخواهد کسی را بالا ببرد و همه دنیا مخالف باشند، او بهاراده الهی رشد میکند و بالعکس، اگر خدا بخواهد کسی در قعر فرو برود و همه دنیا بخواهد او را بالا ببرد، باز هم اراده خدا فوق ارادههاست. من ادعایی برای هیچیک از کارها ندارم و فقط میگویم اراده خدا این طور مقدر شده بود و امام رضا علیه السلام عنایت کردند.
ائمه اطهار علیهم السلام بزرگانی هستند که آبروی نوکر و مداح خود را حفظ میکنند. فقط باید بدانیم که هرچه داریم، از دارایی و آبرو و اعتبار همه از عنایت الهی است. سه بیت از خواندن من در این شعر را قبول کردند اگر همه عرض ارادت را قبول کنند چه خواهد شد. مداح در خواندن باید اخلاص داشته باشد، فقط برای آن بزرگان بخواند و عرض ادب کند و نتیجه را به خودشان بسپارد.
گویا شما اهل زنجان هستید ولی با زبان آذری هم آشنا هستید، زبان آذری حسوحال خوبی برای مداحی دارد، چطور با این زبان آشنا شدید؟
کریمخانی:همسرم آذریزبان است و من از طریق ایشان با این زبان اثرگذار آشنا شدم. مداحی با زبان آذری سوزی دارد که اگر شما همان شعر را به فارسی ترجمه کنید، سوزش را از دست میدهد و نمیتواند به آن اندازه تأثیرگذار باشد، حتی اگر مخاطب متوجه ادبیات مداحی آذری هم نشود باز هم سوز آن را درک میکند، چون خود آهنگ سوزناک است. سوز مداحی مثل روح است، روحی که کسی نمیتواند آن را درست تشخیص بدهد، ببیند یا بیان کند ولی وجود دارد و حس میشود.
البته شعر مداحی هم باید سوز داشته باشد. هر قدر شعر شاعری پرمعنا و پرمحتوا باشد، اگر از سوز خالی باشد نمیتواند آن طور که باید اثرگذار شود. سوز را باید از امام حسین علیه السلام خواست. نمکی که امام حسین علیه السلام به شعر و مداحی میدهد، آن را ماندگار میکند. اینها رمزهای مداحی هستند، رمزهایی که شاید مداحان قدیم بارها گفتهاند اما اگر جوانترها به آن توجه کنند، میتوانند مانند پیرغلامان اهلبیت علیهم السلام در این درگاه پربرکت خدمت کنند.
شعر خوب تا چهاندازه در مداحی اثرگذار است؟
کریمخانی:شعر خوب مایه و اساس مداحی است، شعری که پرمحتوا، پرسوز و بامعنا باشد، البته مداح هم باید آن را درست و با اخلاص ادا کند. شعر باید مطلبی باشد که مخاطب را به خودش جذب کند. شعر خوب با گذشت زمان از بین نمیرود، بلکه حتی بهمرور زمان و با گذشت سالها و قرنها جان میگیرد و هر بار تازه میشود. «شعرهای محتشم» را ببینید: "باز این چه شورش است که در خلق عالم است"، هر بار این شعر را میخوانیم انگار بار اولی است که میخوانیم و میشنویم، بس که پرمحتوا و پرسوز است.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:«محتشم کاشانی» کیست؟
«محتشم کاشانی»نام کاملش «کمالالدین علی محتشم کاشانی» (۹۰۵- ۹۹۶ ه.ق) شاعر عهد صفوی بود، بیشتر اشعارش با مضمون رنج و درد امامان شیعه سروده است. دیوان اشعار محتشم کاشانی شامل غزلیات، قصاید، قطعه، رباعیات، مثنویات و ترکیببندهای اوست. مطلب حاضر مجموعهای از بهترین اشعار محتشم کاشانی است که با ترکیببند «باز این چه شورش است که در خلق عالم است»،وی قسمت عمده عمرش را در کاشان گذراند و آرامگاهش در کاشان است.
باز این چه شورش است که در خلق عالم است/باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین/بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو/کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب/کاشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست/این رستخیز عام که نامش محرم است
در بارگاه قدس که جای ملال نیست/سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه میکنند/گویا عزای اشرف اولاد آدم است
خورشید آسمان و زمین نور مشرقین/پرورده کنار رسول خدا حسین
ادامه مصاحبه کریمخانی:شعر باید پرمفهوم و سنگین باشد تا وقتی مداح آن را میخواند، توجه مخاطب را جلب کند و به این مطلب بیاموزد و درکش را بالا ببرد. اگر شعر کممایه و سبک باشد، سوز مداح را هم تحت تأثیر خودش قرار میدهد. دقت داشته باشید که اهلبیت علیهم السلام شخصیتهایی نیستند که بتوانیم هر شعری در وصف و مدح ایشان بسراییم و یا با هر لحنی و بیانی برای آنها مدیحهسرایی کرده و شعر بخوانیم، باید صاحب مجلس را بشناسیم و ادب را در محضر ایشان رعایت کنیم، کار باید در شأن امام معصوم باشد. اگر خدمتی میخواهی برای ائمه اطهار علیهم السلام انجام بدهی، تلاش کن تا خدمت تو در حد منزلت ایشان باشد، در خدمتگزاری کمکاری نکن.
این طور است که هر کسی در هر شغل و موقعیت و جایگاهی ارزش و قرب پیدا میکند. اگر خبرنگار هستی و برای آنها قلم میزنی، در شأن آنها بنویس. اگر شاعر هستی، منزلت ارباب خود را بشناس. اگر مداحی میکنی، اخلاص داشته باش. خلاصه ادب و اخلاص رمز ماندگاری خدمت در این آستان است. همین اخلاص انسان را بزرگ میکند. خدای متعال برای ائمه اطهار علیهم السلام ارزش و شأن والایی قائل است. هنوز بعد از ۱۴ قرن صدای سوز گریه برای امام رضا علیه السلام بلند است، چرا؟ چون بنده مخلص و امام بحق بود؛ اما حالا مأمون و قاتل آن حضرت کجاست؟ مگر جز لعن و نفرین چیزی نثار او میشود؟ اینها را خدا به بندهاش میدهد و اگر ما در مقام بندگی، مخلص باشیم میتوانیم مورد عنایت خدا قرار بگیریم./تسنیم۰۷ آبان ۱۳۹۸
آمده ام آمدم ای شاه پناهم بده
خط امانی ز گناهم بده
ای حرمت ملجأ در ماندگان
دور مران از در و راهم بده
ای گل بی خار گلستان عشق
قرب مکانی چو گیاهم بده
لایق وصل تو که من نیستم
اِذن به یک لحظه نگاهم بده
ای که حریمت به مثل کهرباست
شوق وسبک خیزی کاهم بده
تاکه ز عشق تو گدازم چو شمع
گرمی جان سوز به آهم بده
لشگرشیطان به کمین من است
بی کسم ای شاه پناهم بده
از صف مژگان نگهی کن به من
با نظری یار و سپاهم بده
در شب اول که به قبرم نهند
نور بدان شام سیاهم بده
ای که عطا بخش همه عالمی
جمله ی حاجات مرا هم بده
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:استادصبحدل کیست؟
«حسین صبحدل» مؤذن و استاد پیشکسوت قرآن کریم ،متولد ۱۳۱۰ میدان محمدیه تهران ،وفات۱۳آبان۱۳۸۸
وی از همان دوران کودکی به فعالیت در هیأتهای مذهبی به ویژه اذان گفتن در مساجد علاقه بسیاری داشت تا اینکه یکی از زیباترین اذانهای این استاد فقید که در حسینیه ارشاد اجرا شد، با وجود اینکه از رادیو و تلویزیون دوران طاغوت پخش نمیشد، در بین جوانان رواج یافت؛ به طوری که این اذان به عنوان اذان محافل انقلابی در بین مردم مطرح و پخش شد.
«حسین صبحدل» در دوران خفقان شاهنشاهی، حسینیه ارشاد را به پایگاهی برای ارائه نخستین تجربههای هنر دینی در دوره جدید تبدیل کرد. سرود ماندگار «خمینی ای امام» یادگار یکی از تلاشهای او در آن سالهای سخت و پراضطراب است.
صبحدل (نفروسط ردیف اول) سال ۱۳۵۸ مسئول اعزام قاریان به حج تمتع شد. در آن سال اساتیدی همچون مرحوم اربابی و عباس سلیمی، محسن موسویبلده و سیدمحسن خدامحسینی به سرزمین وحی اعزام شدند. به گفته «سید محسن موسیبلده» استاد پیشکسوت قرآن کریم، جرقه اعزام قاریان به حج توسط استاد صبحدل زده شد.
«حسین صبحدل» را «بلال »عصر ما مینامند.حدادعادل+صبحدل
«شهیدمرتضی مطهری» می گفت: «وقتی جنازهی مرا از زمین برمیدارید اذان صبحدل را پخش کنید»
رهبرانقلاب در دیداری با اصحاب رادیو به صبحدل اشاره میکنند و میگویند «اذان باید گلدستهای باشد، مثل اذان شما...»
***
شاعر-حبیبالله چایچیان(حسان)
ماجرای سرودن شعر ای شاه پناهم بده از زبان حسان
جناب حسان! از شما شنیدم که شعر معروفی که با صدای استاد کریمخانی، خوانده شد و معروفتر شد:
«آمدم ای شاه پناهم بده/ خط امانی ز گناهم بده»
خاطره شیرین سرودن این شعرچیست؟
اشعاری که در طول زندگی گفتهام بیشتر تحت تاثیر پدر و مادری علاقمند به چهارده معصوم (ع) هستم و خوشبختانه ملاقات با علامه ی کم نظیر، صاحب کتاب «الغدیر»(علامه امینی) بودم. حالا به این خاطرهای که گفتید بپردازم:
حسان:مادرم در آخرین لحظاتی که خدمت شان رسیدم،، همیشه آن حال و هوای ارادت به چهارده معصوم را داشت و در همان حال که سکته کرده بود، دکتر را خبر کردیم. دکتر مشغول گرفتن نوار شد و وقتی خواست برود متاسفانه مادرم سکته دیگری کرد. من به دکتر آن را اعلام کردم. دکتر خطاب به من گفت: «فردی که این گونه سکته کند کمتر زنده خواهد ماند!» .
به هر حال دکتر راهی شد و من خدمت مادر برگشتم و به ایشان عرض کردم، شما آرزویتان چیست؟.
ایشان(مادر) گفت آرزوی من این است که یک بار دیگر حضرت رضا (ع) را زیارت کنم.
حسان می گوید:و این نکته را هم بگویم که راه رفتن ایشان(مادر) خیلی سخت بود و حال خوبی نداشت و من دو بازوی مادر را میگرفتم تا بتواند یواش یواش حرکت کند. با هواپیما به سمت مشهد رفتیم.
حبیبالله چایچیان:نمیدانم در ایام تولد حضرت رضا (ع) بود یا شهادت، حرم خیلی شلوغ بود. وارد شدن به حرم هم یقینا مشکل و حتی برای مادرم غیرممکن بود.
گفتم مادرجان! از همین جا سلام بدهی زیارت است.
مادرم گفت: «ما قدیمیها تا ضریح را نبوسیم، به دلمان نمیچسبد».
گفتم: دل چسبیاش به این است که حضرت جواب بدهد.
حسان می گوید:هرچه کردم دیدم مادر قبول نمیکند.
حبیبالله چایچیان:خلاصه بازوی مادر را گرفته بودم و همین طور به سمت ضریح حرکت میکردیم؛ در همین حال دیدم که حال شعر برایم فراهم شد، من تمام توجهام را به شعر و الهامی که عنایت شده بود دادم،
دیدم زبان حال مادرم است نه زبان حال من! و شعر تا «تخلص» رسید.
وقتی شعر به «تخلص» رسید دیدم مادرم با آن ازدحام که آدم سالم نمیتواست برود. خودش را به ضریح رسانده بود و داشت ضریح را میبوسید و من هم ضریح را بوسیدم.
و این شعر در حقیقت زبان حال مادرم در آخرین لحظات عمرش است.
یکی از خادمین اهل بیت (ع) که آذریزبان هست این شعر را خوب و عالی خوانده است، هم صدا جالب است...
* زبان حال یک شیعه و دوستدار امام رضا(ع)
_ هم شعر جالب است...
_ شعر جالب است به جهت این که زبان حال یک شیعه و دوستدار امام رضا (ع) است؛
شعر کامل به شرح زیر است:
آمدم ای شاه پناهم بده / خط امانی ز گناهم بده
ای حرمت ملجأ درماندگان / دور مران از در و راهم بده
ای گل بیخار گلستان عشق / قرب مکانی چو گیاهم بده
لایق وصل تو که من نیستم / اذن به یک لحظه نگاهم بده
ای که حریمت مَثل کهرباست / شوق و سبک خیزی کاهم بده
تا که ز عشق تو گدازم چو شمع / گرمی جانسوز به آهم بده
لشکر شیطان به کمین منند / بیکسم ای شاه پناهم بده
از صف مژگان نگهی کن به من / با نظری یار و سپاهم بده
در شب اول که به قبرم نهند / نور بدان شام سیاهم بده
ای که عطابخش همه عالمی / جمله حاجات مرا هم بده
آن چه صلاح است برای «حسان» / از تو اگر هم که نخواهم بده.
مشهورترین شعر حبیبالله چایچیان
یکی از مشهورترین اشعار حسان که در شب عاشورا ورد زبان هیأتیهاست، همان است که سالیان سال عزاداران حسینی با این شعر برای حضرت اشک ریختهاند:
مراسم تجلیل از حبیب الله چایچیان در سال ۹۲
امشب شهادتنامه، عُشّاق، امضا میشود
فردا ز خون عاشقان، این دشت دریا میشود
امشب کنار یکدگر، بنشسته آل مصطفی
فردا پریشان جمعشان، چون قلب زهرا میشود
امشب بود بر پا اگر، این خیمه خون خدا
فردا به دست دشمنان، بر کنده از جا میشود
امشب صدای خواندن قرآن به گوش آید ولی
فردا صدای الامان، زین دشت بر پا میشود
امشب کنار مادرش، لب تشنه اصغر خفته است
فردا خدایا بسترش، آغوش صحرا میشود
امشب که جمع کودکان، در خواب ناز آسودهاند
فردا به زیر خارها، گمگشته پیدا میشود
امشب رقیه حلقه زرین اگر دارد به گوش
فردا دریغ این گوشوار از گوش او وا میشود
امشب به خیل تشنگان، عباس باشد پاسبان
فردا کنار علقمه، بی دست، سقا میشود
امشب که قاسم زینت گلزار آل مصطفی است
فردا ز مرکب سرنگون، این سرو رعنا میشود
امشب بود جای علی، آغوش گرم مادرش
فردا چو گلها پیکرش، پا مال اعدا میشود
امشب گرفته در میان، اصحاب، ثار الله را
فردا عزیز فاطمه، بی یار و تنها میشود
امشب به دست شاه دین، باشد سلیمانی نگین
فردا به دست ساربان، این حلقه یغما میشود
امشب سر ِ«سِرّ خدا»، بر دامن «زینب» بود
فردا «انیس خولی» و «دیر نصاری» میشود
ترسم زمین و آسمان، زیر و زبر گردد حسان
فردا اسارت نامه «زینب» چو اجرا میشود
«حبیبالله چایچیان» متخلص به «حسان» روز ۹ آذر ۱۳۹۶(١١ ربیع الاول ١٤٣٩) در سن۹۴ سالگی درگذشت.
تخریت «حرم عسکریین»سامرا
سامرا-سال اسفند ۱۳۸۴ عکس سمت چپ، بهمن ۱۳۸۴(قبل ازتخریب)
سامرا-تخریب اول۳ اسفند ۱۳۸۴
روز چهارشنبه ۲۳ محرم الحرام ۱۴۲۷ق (۳ اسفند ۱۳۸۴) حدود ساعت ۷ صبح تروریستهای تکفیری وابسته به القاعده شاخه عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی، با پوشیدن لباس نیروهای تکاور عراق، وارد آستان مقدس شدند و اسلحه نگهبانان را مصادره و آنها را به همراه خادمان حرم، در یکی از غرفه های صحن زندانی کردند و با کارگذاری ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره "تی .ان .تی" در داخل بنای گنبد، حرم مطهر را منفجر کردند.
در نتیجه این بمبگذاری، گنبد بنا با پوشش آجری و طلاکاریش و همچنین تزئینات کاشی کاری در دیوارهای آن، فرو ریخت. شدت این انفجار به حدی بود که برخی از مصالح و تزئینات به کار رفته تا شعاع نیم کیلومتر به بیرون پرتاب شد. اما به علت استحکام بنا، پایه های گنبد، بدنه اصلی و دیوارها، سالم باقی ماند.
شبستان-سرداب -سامرا
شبستان سرداب درطبقه زیرین مصلی /ابعاد۵۰×۵۰=۲۵۰۰مترمربع باشد.
فاصله-ارتفاع-قبورتاسطح زمین۶/۵(شش ونیم )مترمی باشد-یعنی ازسطح ضریح تاابدان مطهرشش ونیم مترفاصله است.
تخریت دوم
خرداد ۱۳۸۶-همه حرم ،همین است
حرم عسکریین پس از تخریب دوم
در ۲۷ جمادی الاولی ۱۴۲۸ق (۲۳ خرداد ۱۳۸۶ ش) دومین انفجار در حرم عسکریین به وقوع پیوست. در ساعت سه بامداد، تروریستها وارد حرم شده و پس از درگیری با محافظان حرم، اقدام به بمبگذاری در سراسر حرم نمودند. سپس در ساعت نه صبح دست به دو انفجار بزرگ زدند. در انفجار نخست، گلدسته سمت چپ حرم و در انفجار دوم، گلدسته سمت راست حرم به طور کامل تخریب شد.
تخریب دوم-۲۳ خرداد ۱۳۸۶
تخریب دوم-اززاویه دیگر
سامرا-قبل ازتخریب
سامرا-۱۳۹۸
قبورائمه مدفوندرسامرا
بترتیب-ازچپ:امام هادی+امام حسن عسکری+مادرامام زمان(نرجس خاتون)+تک قبرجلویی:معلم نرجس خاتون(حکیمه خاتون)دخترامام جواد.
سرداب-سامرا-محل اسکان واستراحت زوار-وبعضاً محل برگزاری نمازجماعت.
زوار-حرم
سامرا-سال ۱۳۹۸
سامرا-صحن
سامرا-سال ۱۳۹۸-روز
سامرا-سال ۱۳۹۸-شب
سامرا-ضریح -قبور۲امام+مادرامام زمان+دخترامام نهم
قبوراهل البیت-اسامی رویش نوشته شده است.
سامرا
سامرا-زوار
سرداب
مرحله سوم-داعش
تروریست ها در ۸۰۰ متری حرم عسکریین/۱۵ خرداد ۱۳۹۳
تروریستهای داعش پرچم سیاه خود را بر فراز چندین مسجد "سامراء" نصب کردند. آنان همچنین ساختمان مرکز جوانان شهر سامراء را نیز که در ۲ کیلومتری مرقد امامین عسکریین (ع) قرار دارد، تحت کنترل خود در آورده و پرچم خود را بر فراز آن قرار دادند. آنها در نهایت توانستند تا ۸۰۰متری حرم پیش بروند اما دفاع مدافعان ومحافظان حرم که منجربه شهادت ۵۸ نفر از آنها شد،آنهامجبوربه عقب نشینی شدندوراه موصل رادرپیش گرفتند،درمسیرحرکت به تخریب منازل ومغازه های شیعیان بلدپرداختند وسرانجام به موصل رسیدند وآنجاراپایتخت خودقراردادند وحدود۳سال برجان ومال وناموس مردم عراق مسلط شدند تابانقشه سپهبدقاسم سلیمانی وهمراهی سردارشهیدابومهدی المهندس ونیروهای حشدالشعبی طومارحکومتشان برچیده شد.
گزارشات لحظه به لحظه
ساعت ۱۳:۲۵ حمله به حرم خنثی شدبا حمله نیروهای امنیتی مسئول محافظت از مراقد مطهر امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) به حرامیان داعش، توطئه حمله به این دو مرقد شریف ناکام شد و تروریستها از ۸۰۰ متری اطراف حرم فراری داده شدند.
ارتش عراق توانست درگیری ایجاد شده در منطقه را به خوبی کنترل کند و نگذاشت هیچ یک از افراد مسلح وارد مرقدهای مطهر شوند. دربهای حرم مطهر بسته شده و زائران ایرانی، عراقی، پاکستانی و ... در آن حضور دارند.
دفاع ازحرم عسکریین بصورت معجزه وار
عناصر داعش میخواستند از خودروهای بمبگذاری شده در این شهر استفاده و مناطق متعددی را منفجر کنند که نیروهای امنیتی عراق این خودروها را کشف و بمبهای آنها را خنثی کردند.
نیروهای داعش هنگامی که میخواستند یکی از این خودروها را بمبگذاری کنند به طور اشتباه این بمبها منفجر و باعث شد ۲۱ نفر از آنها که تلاش میکردند این خودروها را به شهر برسانند کشته شوند.
همدستی برخی عشایر سامرابا داعش
یک منبع آگاه عراقی در تشریح وضعیت شهر سامرا و حمله گروهک تروریستی داعش به این شهر گفت: داعش با ۵ هزار نیرو به شهر -سامرا-حمله کرده و برخی عشایر نیز با آن همکاری میکنند.
این گروه از عشایر در همکاری با داعش به مراکز پلیس و ارتش حمله کرده و پلیس و ارتش را مشغول کردند تا نتواند از شهر دفاع کند.
عناصر داعش مجهز به انواع سلاح های سبک و سنگین و بولدوزر هستند. آنها از بلندگوهای مساجد، جوانان را به جهاد دعوت می کنند.به گفته شاهدان: برخی مسؤولان "خائن"شهر سامراء نیز با داعش همدستی کرده اند! اما مردم شهر با ارتش همکاری می کنند.
«اسماعیل خضیر» معاون شورای استانداری صلاح الدین گفت: عناصر داعش در برخی مناطق سامرا سنگر گرفتهاند و از اهالی منطقه به عنوان سپر انسانی استفاده میکنند.
سازمان مبارزه با تروریسم عراق ساعت ۱۸:۴۵ به وقت تهران اعلام کرد که سامرا پاکسازی شده است.مقررات منع رفت و آمد در سامرا همچنان ادامه دارد و منطقه المدینه القدیمه که حرم امامین عسکریین(ع) در آن واقع است همچنان بسته اعلام شده است.
سخنگوی سازمان مبارزه با تروریسم عراق که امروز مسؤولیت پاکسازی شهر سامراء از وجود داعش به آن سپرده شد گفت: نیروهای امنیتی توانستند امروز همه مناطق سامراء را که عناصر گروه تروریستی داعش آنها را تحت کنترل در آورده بودند پاکسازی کنند و عملیات پاکسازی و آزاد سازی این مناطق به صورت کامل انجام شد.«صباح النعمان» ادامه داد: در این عملیات ۴۰ تن از تروریستهای این گروه به هلاکت رسیدند. البته ادامه فعالیت یگانهای گشتی برای جستجو به دنبال باقیمانده عناصر داعش در شهر ادامه دارد.
رییس دیوان وقف شیعی عراق هم اکنون (ساعت ۲۳:۰۵ به وقت تهران) در گفتگوی زنده با شبکه تلویزیونی العراقیة ضمن اعلام شکست عناصر داعش، از ارتش این کشور قدردانی کرد.
«صالح الحیدری» با تأکید بر اینکه هدف داعش از حمله به سامراء تخریب حرم مطهر بوده است، از مردمی که با نیروهای امنیتی همکاری کردند نیز تشکر کرد
حیدری گفت: عتبه مطهره عسکریه در قلب شهر سامراء قرار دارد و بسیاری از مردم این شهر خود را از اعقاب امامین عسکریین می دانند؛ لذا عجیب نیست که در دفاع از این مرقد با ارتش همکاری نمایند./منبع:جمعه ۱۶ خرداد ۱۳۹۳شبکه خبرتلویزیون ایران.
...مقابله پلیس و نیروهای امنیتی نیروهای امنیتی عراق در مقابل این هجوم غافلگیرانه ایستادگی کردند . آنها در این شهر حکومت نظامی اعلام کردند و تمامی راههای منتهی به مرقد دو امام عسکری (ع) را بستند. پلیس استان صلاحالدین نیز تمامی نیروهای خود را به حالت آمادهباش در آورد.ارتش کوچکترین جنبنده مسلحی را هدف قرار میدهد اما ۹۰ درصد افراد داعش از گروههای بسیار آموزش دیده گارد ریاست جمهوری سابق و فدائیان صدام هستند و مقاومت می کنند..
توضیح مدیریت سایت(پیراسته فر):درزمان اقامت سه ماهه ام درستادعتبات سامرا،اسفند۱۳۹۳ -بهمراه مترجم ویک بلدچی عراقی(مهندس حسین) بهد داخل شهرسامرارفتیم ومصاحبه ای باشیوخ سامراداشتم که این گفتگو درفاصله۲ساعته بین نمازمغرب وعشاء بوده-ازهرچیزی پرسیدم ازتصرف داعش ویارگیری ۲و۳هزارنفره سامراییان توسط داعش تا دیدگاهشان نسبت به امامین عسکریین وایران ...
آنهامی گفتند درست است که سامرا۱۰۰%سُنی هست ،اماائمه ازماهستند،«جد»ماهستند،ومی گفتند مردم سامرا در۳زمان اززندگیشان می آیندبرای ابرازارادت-هنگام تولد-هنگام ازدواج وهنگام مرگ-ومی گفتند ماحتی اسم مسجدمان رااسم امام هست(اسم مسجدشان«اولادالحسن»بود)
وحتی نسبت به ایران دیدگاهشان مثبت بود،یکی ازحاضران عکسی راروی دیوار موکب(محل مصاحبه)نصب بود،نشانم داد،گفت این پدرم هست که چشمش را دکترهای ایرانی درمان کرده اند.
صاحب موکب ازارادت پدرش به امام خمینی می گفت.
اومی گفت:هنگامی که خمینی درعراق بود،پدرم اورابخانه مان دعوت کرد ومیهمانی مفصلی ترتیب داد،بیست رأس گوسفنددرآن میهمانی ذبح شد.
دراین مصاحبه حدود۱۰نفرازشیوخ سامرا +امام جماعت مسجداولادالحسن حضورداشتند.عکسهای یادگاری هم گرفتیم-درصورت پیداکردن تصاویرازآرشیو،منتشرخواهم کرد،ضمناً موکب این شیوخ ،شبیه یک رستوران لاکچری بود،باموکب های اربعین خیلی متفاوت بود
یکبارهم با گروهی ازجانبازانی که ازقم آمده بودند-باون کاپیتاژ شده شان-تاآوخرهای سامرارفتیم که پلیس امنیت سامراآزیرکشان درتعقیب مان آمدهبود،البته بخیرگذشت!-پایان توضیح مدیریت سایت.
***
دستگیری یکی از عوامل انفجار تروریستی حرم امامین عسکریین در سامراء
فرماندهی عملیات سامراء از دستگیری یکی از عوامل انفجار تروریستی سال 2006 در حرم امامین عسکریین (ع) خبر داد.
فرماندهی عملیات «سامراء» اعلام کرد که یکی از تروریستهای عامل انفجار حرم امامین عسکریین(علیهما السلام» در سال ۲۰۰۶ را دستگیر کرده است.
خبرگزاری رسمی عراق (واع)، امروز (پنج شنبه) در خبری فوری نوشت که فرماندهی عملیات سامراء تروریست معروف به «عباس عنیده» را که یکی از عوامل انفجار تروریستی در حرم امامین عسکریین (ع) در سال ۲۰۰۶ بود، دستگیر کرد.
«عباس ابراهیم خلف فالح الرحمانی» ملقب به عباس عنیده متهم است که علاوه بر انفجار تروریستی در سال ۲۰۰۶، در عملیات ترور «اطوار بهجت» گزارشگر شبکه العربیه در عراق نیز مشارکت داشته است.
در سال ۲۰۰۶ یک گروه تکفیری که شخصی به نام «یسری فاخر» در رأس آنها قرار داشت، با ۲۰۰ کیلو تی ان تی به حرم امامین عسکریین(ع) وارد شدند و گنبد این حرم مطهر را تخریب کردند.در سال ۲۰۱۱، دستگاه قضایی عراق حکم اعدام شماری از عوامل دستگیر شده این جنایت از جمله فاخر را صادر و وزارت دادگستری عراق نیز آن را اجراء کرد.
اخیرا، با تشدید حملات هستههای خاموش داعش با حمایت آمریکا و عربستان در استانهای صلاح الدین، ذی قار و دیالی، فرماندهی الحشد الشعبی عملیات «سامراء»، درباره تلاشهای گاه و بیگاه داعش برای رسیدن به اماکن مقدس در این منطقه هشدار داد و از نیروهای تحت فرمان خود خواست تا برای دفاع از حرم امامین عسکریین (علیهما السلام)، در آماده باش کامل به سر برند./پنج شنبه، ۱ خرداد ۱۳۹۹خبرگزاری فارس
سامرا-سال اسفند ۱۳۸۴ عکس سمت چپ، بهمن ۱۳۸۴(قبل ازتخریب)
سامرا-تخریب اول۳ اسفند ۱۳۸۴
روز چهارشنبه ۲۳ محرم الحرام ۱۴۲۷ق (۳ اسفند ۱۳۸۴) حدود ساعت ۷ صبح تروریستهای تکفیری وابسته به القاعده شاخه عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی، با پوشیدن لباس نیروهای تکاور عراق، وارد آستان مقدس شدند و اسلحه نگهبانان را مصادره و آنها را به همراه خادمان حرم، در یکی از غرفه های صحن زندانی کردند و با کارگذاری ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره "تی .ان .تی" در داخل بنای گنبد، حرم مطهر را منفجر کردند.
در نتیجه این بمبگذاری، گنبد بنا با پوشش آجری و طلاکاریش و همچنین تزئینات کاشی کاری در دیوارهای آن، فرو ریخت. شدت این انفجار به حدی بود که برخی از مصالح و تزئینات به کار رفته تا شعاع نیم کیلومتر به بیرون پرتاب شد. اما به علت استحکام بنا، پایه های گنبد، بدنه اصلی و دیوارها، سالم باقی ماند.
شبستان-سرداب -سامرا
سامرا درنقشه عراق
آذر ۱۳۹۹سامرا
آذر ۱۳۹۹سامرا
سرداب-سامرا-محل اسکان واستراحت زوار-وبعضاً محل برگزاری نمازجماعت.
زوار-حرم
سامرا-سال ۱۳۹۸
شبستان سرداب درطبقه زیرین مصلی /ابعاد۵۰×۵۰=۲۵۰۰مترمربع باشد.
فاصله-ارتفاع-قبورتاسطح زمین۶/۵(شش ونیم )مترمی باشد-یعنی ازسطح ضریح تاابدان مطهرشش ونیم مترفاصله است.
تخریت دوم
تخریب حرم عسکریین-سامرا
خرداد ۱۳۸۶-همه حرم ،همین است
حرم عسکریین پس از تخریب دوم
در ۲۷ جمادی الاولی ۱۴۲۸ق (۲۳ خرداد ۱۳۸۶ ش) دومین انفجار در حرم عسکریین به وقوع پیوست. در ساعت سه بامداد، تروریستها وارد حرم شده و پس از درگیری با محافظان حرم، اقدام به بمبگذاری در سراسر حرم نمودند. سپس در ساعت نه صبح دست به دو انفجار بزرگ زدند. در انفجار نخست، گلدسته سمت چپ حرم و در انفجار دوم، گلدسته سمت راست حرم به طور کامل تخریب شد.
تخریب دوم-۲۳ خرداد ۱۳۸۶
تخریب دوم-اززاویه دیگر
سامرا-قبل ازتخریب
سامرا-۱۳۹۸
قبورائمه مدفون درسامرا
بترتیب-ازچپ:امام هادی+امام حسن عسکری+مادرامام زمان(نرجس خاتون)+تک قبرجلویی:معلم نرجس خاتون(حکیمه خاتون)دخترامام جواد.
سرداب-سامرا-محل اسکان واستراحت زوار-وبعضاً محل برگزاری نمازجماعت.
زوار-حرم
سامرا-سال ۱۳۹۸
سامرا-صحن
سامرا-سال ۱۳۹۸-روز
سامرا-سال ۱۳۹۸-شب
سامرا-ضریح -قبور۲امام+مادرامام زمان+دخترامام نهم
قبوراهل البیت-اسامی رویش نوشته شده است.
سامرا
سامرا-سامرا
سامرا-عسکریین
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:فاصله(ارتفاع)قبورتاسطح زمین۶/۵(شش ونیم )مترمی باشد(ازکف ضریح تااجساد مطهر،شش ونیم مترفاصله است)،فاصله سرداب با مرقد امامین عسکریین(ع) حدود ۲۴(بیست وچهار) متر می باشد.
البته برای رسیدن به سرداب بایدازدالان مارپیچی عبورکردبا راه پله های متعدد.
لازم به ذکراست:راه قبورتا سرداب مسدوداست.
حکیمه خاتون (دختر امام جواد)عمه امام حسن عسکری است.
فاصله سرداب با مرقد امامین عسکریین(ع) حدود ۲۴(بیست وچهار)مترمی باشد.
سرداب خانه ای را گویند که در زمین سازند، خانه ای که در زیرزمین سازند تا در گرما به آن پناه برند و آب در آنجا نگاه دارند تا سرد بماند
از جمله مناطق گرمسیری که در گذشته ساختن سرداب برای خانه ها در آن بسیار رواج داشته است شهر سامرا بود . این شهر را معتصم عباسی در سال ۲۱۲ق . بنا کرد و پایتخت خود را از بغداد به آنجا منتقل نمود . سامرا در کرانه شرقی رودخانه دجله و در میانه راه بغداد به تکریت واقع شده است . درباره علت بنای این شهر نظرات گوناگونی نقل شده است . یعقوبی در این باره می نویسد:
شهر «سرمن رای » در گذشته بیابانی از سرزمین طیران بود که هیچ گونه عمارتی در آن وجود نداشت; تنها بنای آن دیری بود که متعلق به نصارای آن منطقه بود، پس از آن که معتصم به حکومت رسید به خاطر بعضی از امتیازات که در منطقه سرمن رای بود آنجا را به عنوان پایتخت جدید برگزید .
چون این محل از نظر موقعیت جغرافیایی نسبت به سایر مناطق رجحان داشت آبهای زیادی در اطراف شهر جریان داشت که هر یک از آنها به منزله دژی شهر را از خطر حمله های ناگهانی حفظ می کرد .
علاوه بر این، مرتفع بودن این منطقه نسبت به کرانه غربی دجله موجب می شد که این شهر از آسیبهای طغیان احتمالی دجله در امان باشد . از طرف دیگر این منطقه نسبت به سایر مناطق از آب و هوای مطلوب تری برخوردار بود . از نظر نظامی نیز یک منطقه سوق الجیشی بود که به لحاظ دفاعی از جهاتی موقعیت بهتری نسبت به بغداد داشت .
شهر سامرا به «عسکر» نیز معروف است . وقتی معتصم این شهر را بنا نمود با سپاهیان خود عازم آنجا شد، از این رو به جهت استقرار نظامیان در این شهر آن را عسکر می نامیدند .
البته قبوردیگرهم دراین مدفون هستند.
سردارسلیمانی درسامرا
غبارروبی قبورعسکریین(علیهم السلام)توسط سردارسلیمانی
آخرین وضعیت حرم عسکریین-آذر ۱۳۹۹
آذر ۱۳۹۹سامرا
از آنجا که منطقه سامرا نسبت به کرانه راست دجله مرتفع بود در زیر لایه های خاکی این منطقه یک لایه سنگی از ریگ که ماده چسبنده ای آنها را به یکدیگر چسبانده است، وجود دارد . این دو عامل، یعنی ارتفاع زمین از سطح آب و وجود لایه سنگی مذکور موجب شده است که کندن سردابهای گود و عمیق در زیر ساختمانهای این شهر راحت باشد . به همین جهت ساختن سردابهای زیادی در زیر اغلب خانه های قدیمی و حتی بناهای جدید بسیار رایج است که علی رغم ساخته شدن انواع وسایل سرمایش در ایام گرم تابستان بیشتر این سردابها مورد استفاده ساکنان آن قرار می گیرد .
شبستان سرداب
سرداب سامرا-ورودی حرم
سرداب سامرا-شبستان
مرحله سوم-داعش
تروریست ها در ۸۰۰ متری حرم عسکریین/۱۵ خرداد ۱۳۹۳
تروریستهای داعش پرچم سیاه خود را بر فراز چندین مسجد "سامراء" نصب کردند. آنان همچنین ساختمان مرکز جوانان شهر سامراء را نیز که در ۲ کیلومتری مرقد امامین عسکریین (ع) قرار دارد، تحت کنترل خود در آورده و پرچم خود را بر فراز آن قرار دادند. آنها در نهایت توانستند تا ۸۰۰متری حرم پیش بروند اما دفاع مدافعان ومحافظان حرم که منجربه شهادت ۵۸ نفر از آنها شد،آنهامجبوربه عقب نشینی شدندوراه موصل رادرپیش گرفتند،درمسیرحرکت به تخریب منازل ومغازه های شیعیان بلدپرداختند وسرانجام به موصل رسیدند وآنجاراپایتخت خودقراردادند وحدود۳سال برجان ومال وناموس مردم عراق مسلط شدند تابانقشه سپهبدقاسم سلیمانی وهمراهی سردارشهیدابومهدی المهندس ونیروهای حشدالشعبی طومارحکومتشان برچیده شد.
گزارشات لحظه به لحظه
ساعت ۱۳:۲۵ حمله به حرم خنثی شدبا حمله نیروهای امنیتی مسئول محافظت از مراقد مطهر امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) به حرامیان داعش، توطئه حمله به این دو مرقد شریف ناکام شد و تروریستها از ۸۰۰ متری اطراف حرم فراری داده شدند.
ارتش عراق توانست درگیری ایجاد شده در منطقه را به خوبی کنترل کند و نگذاشت هیچ یک از افراد مسلح وارد مرقدهای مطهر شوند. دربهای حرم مطهر بسته شده و زائران ایرانی، عراقی، پاکستانی و ... در آن حضور دارند.
دفاع ازحرم عسکریین بصورت معجزه وار
عناصر داعش میخواستند از خودروهای بمبگذاری شده در این شهر استفاده و مناطق متعددی را منفجر کنند که نیروهای امنیتی عراق این خودروها را کشف و بمبهای آنها را خنثی کردند.
نیروهای داعش هنگامی که میخواستند یکی از این خودروها را بمبگذاری کنند به طور اشتباه این بمبها منفجر و باعث شد ۲۱ نفر از آنها که تلاش میکردند این خودروها را به شهر برسانند کشته شوند.
همدستی برخی عشایر سامرابا داعش
یک منبع آگاه عراقی در تشریح وضعیت شهر سامرا و حمله گروهک تروریستی داعش به این شهر گفت: داعش با ۵ هزار نیرو به شهر -سامرا-حمله کرده و برخی عشایر نیز با آن همکاری میکنند.
این گروه از عشایر در همکاری با داعش به مراکز پلیس و ارتش حمله کرده و پلیس و ارتش را مشغول کردند تا نتواند از شهر دفاع کند.
عناصر داعش مجهز به انواع سلاح های سبک و سنگین و بولدوزر هستند. آنها از بلندگوهای مساجد، جوانان را به جهاد دعوت می کنند.به گفته شاهدان: برخی مسؤولان "خائن"شهر سامراء نیز با داعش همدستی کرده اند! اما مردم شهر با ارتش همکاری می کنند.
«اسماعیل خضیر» معاون شورای استانداری صلاح الدین گفت: عناصر داعش در برخی مناطق سامرا سنگر گرفتهاند و از اهالی منطقه به عنوان سپر انسانی استفاده میکنند.
سازمان مبارزه با تروریسم عراق ساعت ۱۸:۴۵ به وقت تهران اعلام کرد که سامرا پاکسازی شده است.مقررات منع رفت و آمد در سامرا همچنان ادامه دارد و منطقه المدینه القدیمه که حرم امامین عسکریین(ع) در آن واقع است همچنان بسته اعلام شده است.
سخنگوی سازمان مبارزه با تروریسم عراق که امروز مسؤولیت پاکسازی شهر سامراء از وجود داعش به آن سپرده شد گفت: نیروهای امنیتی توانستند امروز همه مناطق سامراء را که عناصر گروه تروریستی داعش آنها را تحت کنترل در آورده بودند پاکسازی کنند و عملیات پاکسازی و آزاد سازی این مناطق به صورت کامل انجام شد.«صباح النعمان» ادامه داد: در این عملیات ۴۰ تن از تروریستهای این گروه به هلاکت رسیدند. البته ادامه فعالیت یگانهای گشتی برای جستجو به دنبال باقیمانده عناصر داعش در شهر ادامه دارد.
رییس دیوان وقف شیعی عراق هم اکنون (ساعت ۲۳:۰۵ به وقت تهران) در گفتگوی زنده با شبکه تلویزیونی العراقیة ضمن اعلام شکست عناصر داعش، از ارتش این کشور قدردانی کرد.
«صالح الحیدری» با تأکید بر اینکه هدف داعش از حمله به سامراء تخریب حرم مطهر بوده است، از مردمی که با نیروهای امنیتی همکاری کردند نیز تشکر کرد
حیدری گفت: عتبه مطهره عسکریه در قلب شهر سامراء قرار دارد و بسیاری از مردم این شهر خود را از اعقاب امامین عسکریین می دانند؛ لذا عجیب نیست که در دفاع از این مرقد با ارتش همکاری نمایند./منبع:جمعه ۱۶ خرداد ۱۳۹۳شبکه خبرتلویزیون ایران.
...مقابله پلیس و نیروهای امنیتی نیروهای امنیتی عراق در مقابل این هجوم غافلگیرانه ایستادگی کردند . آنها در این شهر حکومت نظامی اعلام کردند و تمامی راههای منتهی به مرقد دو امام عسکری (ع) را بستند. پلیس استان صلاحالدین نیز تمامی نیروهای خود را به حالت آمادهباش در آورد.ارتش کوچکترین جنبنده مسلحی را هدف قرار میدهد اما ۹۰ درصد افراد داعش از گروههای بسیار آموزش دیده گارد ریاست جمهوری سابق و فدائیان صدام هستند و مقاومت می کنند..
توضیح مدیریت سایت(پیراسته فر):درزمان اقامت سه ماهه ام درستادعتبات سامرا،اسفند۱۳۹۳ -بهمراه مترجم ویک بلدچی عراقی(مهندس حسین) بهد داخل شهرسامرارفتیم ومصاحبه ای باشیوخ سامراداشتم که این گفتگو درفاصله۲ساعته بین نمازمغرب وعشاء بوده-ازهرچیزی پرسیدم ازتصرف داعش ویارگیری ۲و۳هزارنفره سامراییان توسط داعش تا دیدگاهشان نسبت به امامین عسکریین وایران ...
آنهامی گفتند درست است که سامرا۱۰۰%سُنی هست ،اماائمه ازماهستند،«جد»ماهستند،ومی گفتند مردم سامرا در۳زمان اززندگیشان می آیندبرای ابرازارادت-هنگام تولد-هنگام ازدواج وهنگام مرگ-ومی گفتند ماحتی اسم مسجدمان رااسم امام هست(اسم مسجدشان«اولادالحسن»بود)
وحتی نسبت به ایران دیدگاهشان مثبت بود،یکی ازحاضران عکسی راروی دیوار موکب(محل مصاحبه)نصب بود،نشانم داد،گفت این پدرم هست که چشمش را دکترهای ایرانی درمان کرده اند.
صاحب موکب ازارادت پدرش به امام خمینی می گفت.
اومی گفت:هنگامی که خمینی درعراق بود،پدرم اورابخانه مان دعوت کرد ومیهمانی مفصلی ترتیب داد،بیست رأس گوسفنددرآن میهمانی ذبح شد.
دراین مصاحبه حدود۱۰نفرازشیوخ سامرا +امام جماعت مسجداولادالحسن حضورداشتند.عکسهای یادگاری هم گرفتیم-درصورت پیداکردن تصاویرازآرشیو،منتشرخواهم کرد،ضمناً موکب این شیوخ ،شبیه یک رستوران لاکچری بود،باموکب های اربعین خیلی متفاوت بود
یکبارهم با گروهی ازجانبازانی که ازقم آمده بودند-باون کاپیتاژ شده شان-تاآوخرهای سامرارفتیم که پلیس امنیت سامراآزیرکشان درتعقیب مان آمدهبود،البته بخیرگذشت!-پایان توضیح مدیریت سایت.
***
دستگیری یکی از عوامل انفجار تروریستی حرم امامین عسکریین در سامراء
فرماندهی عملیات سامراء از دستگیری یکی از عوامل انفجار تروریستی سال 2006 در حرم امامین عسکریین (ع) خبر داد.
فرماندهی عملیات «سامراء» اعلام کرد که یکی از تروریستهای عامل انفجار حرم امامین عسکریین(علیهما السلام» در سال ۲۰۰۶ را دستگیر کرده است.
خبرگزاری رسمی عراق (واع)، امروز (پنج شنبه) در خبری فوری نوشت که فرماندهی عملیات سامراء تروریست معروف به «عباس عنیده» را که یکی از عوامل انفجار تروریستی در حرم امامین عسکریین (ع) در سال ۲۰۰۶ بود، دستگیر کرد.
«عباس ابراهیم خلف فالح الرحمانی» ملقب به عباس عنیده متهم است که علاوه بر انفجار تروریستی در سال ۲۰۰۶، در عملیات ترور «اطوار بهجت» گزارشگر شبکه العربیه در عراق نیز مشارکت داشته است.
در سال ۲۰۰۶ یک گروه تکفیری که شخصی به نام «یسری فاخر» در رأس آنها قرار داشت، با ۲۰۰ کیلو تی ان تی به حرم امامین عسکریین(ع) وارد شدند و گنبد این حرم مطهر را تخریب کردند.در سال ۲۰۱۱، دستگاه قضایی عراق حکم اعدام شماری از عوامل دستگیر شده این جنایت از جمله فاخر را صادر و وزارت دادگستری عراق نیز آن را اجراء کرد.
اخیرا، با تشدید حملات هستههای خاموش داعش با حمایت آمریکا و عربستان در استانهای صلاح الدین، ذی قار و دیالی، فرماندهی الحشد الشعبی عملیات «سامراء»، درباره تلاشهای گاه و بیگاه داعش برای رسیدن به اماکن مقدس در این منطقه هشدار داد و از نیروهای تحت فرمان خود خواست تا برای دفاع از حرم امامین عسکریین (علیهما السلام)، در آماده باش کامل به سر برند./پنج شنبه، ۱ خرداد ۱۳۹۹خبرگزاری فارس
سیدمحمد(شهربلد)سامرا
اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن متخصصین زنان درباره خبر ازدحام در برخی بیمارستانها به منظور زایمان زودرس در تاریخ ۱۳۹۷/۷/۷
گفته است: «متأسفانه در دو سه سال اخیر تغییر فرهنگی در کشور ایجاد شده است که والدین دوست دارند تاریخ تولد نوزادشان در روز ویژهای باشد
«کودکمان در یک تاریخ خاص بهدنیا بیاید». ۷ مهر ۱۳۹۷ یکی از آن تاریخهای خاص است که باعث شده امروز گروهی از مادران پشت اتاقهای عمل صف بکشند و فرزند خود را در این روز به دنیا بیاورند تا تاریخ تولد کودکان آنها رند شود.
اتفاقی که نمونه آنرا در ششم شهریور ماه سال ۱۳۹۶(۱۳۹۶/۶/۶) نیز شاهد بودیم و علاوه بر تحلیلهای اجتماعی این اصرار عجیب، خطراتی را متوجه سلامت نوزاد داشته باشد.
چرا که تولد زودهنگام یا دیر هنگام کودک یکی از مهمترین مسایلی است که میتواند سلامت مادر و نوزاد را تهدید کند.
در همین زمینه، اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن متخصصین زنان درباره خبر ازدحام در برخی بیمارستانها به منظور زایمان زودرس در تاریخ ۱۳۹۷/۷/۷ گفته است: «متأسفانه در دو سه سال اخیر تغییر فرهنگی در کشور ایجاد شده است که والدین دوست دارند تاریخ تولد نوزادشان در روز ویژهای باشد. این مسئله در سال گذشته بسیار مشاهده شده ما تلاش کردیم فرهنگسازی کنیم و از متخصصان زنان درخواست کردیم که زیر بار فشار خانوادهها برای زایمان زودرس در تاریخ خاص نروند. وقتی زایمان در زمان فیزیولوژیک خود شروع میشود جنین تکامل پیدا کرده است و بر اثر درد مادهای در خون مادر ترشح و موجب تکامل ریه جنین میشود. انقباضات شکمی مادر در زمان زایمان فیزیولوژیکی به تخلیه آب ریه جنین کمک میکند و نوزاد با شرایط بهتری متولد میشود. وقتی اجازه داده نشود که پروسه فیزیولوژیک زایمان اتفاق بیفتد اختلالات تنفسی پس از تولد در نوزاد به وجود میآید و نیاز است که نوزاد را به دلیل نارس بودن در دستگاه قرار داد. از خانوادهها و به ویژه مادران باردار درخواست میکنیم سلامت نوزاد را فدای تولد در تاریخ شیک و قشنگ نکنند.»
همچنین علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت پیش از این با تشریح اقدامات و استراتژیهای وزارت بهداشت در راستای ترویج تغذیه با شیر مادر، گفته است: «متاسفانه مشکلی که در برخی جوامع به ظاهر مترقی میبینیم این است که افراد تمایل دارند تاریخ زایمان نوزادشان را تغییر دهند و مثلا طبق روز ازدواج یا تاریخ دیگری که مد نظرشان است، زایمان را تنظیم کنند. به همین دلیل مثلا اگر قرار است کودکشان در ۹۷.۷.۲۰ متولد شود؛ طوری برنامه ریزی میکنند که به صورت سزارین نوزاد را در ۹۷.۷.۷ به دنیا آورند تا تاریخ تولد جالبی شود؛ اما این کار فاجعه است و واقعا اینطور رفتار کردن با سلامت نوزادان و نسل آینده کشور نگران کننده است. باید توجه کرد که دستکاری در تاریخ زایمانها، میزان بستری نوزاد درانآیسییو و حتی مرگ نوزادان را افزایش میدهد و واقعا باید خانوادهها را از این کار منع کنیم.» او با بیان اینکه یکی از معضلات ما در این حوزه بالا بودن میزان سزارین در کشور است، گفته است: «هر چند که با اقدامات انجام شده در راستای ترویج زایمان طبیعی، شاهد کاهش ۷ تا ۸ درصدی سزارین بودهایم، اما هنوز به نقطه ایدهآل در این زمینه نرسیدهایم. باید بدانیم که زایمان طبیعی منجر به ترشح هورمونهای خاصی میشود که بر میزان، کیفیت و تداوم شیردهی تاثیرگذارند. »/مهر ۱۳۹۷خبرآنلاین
***
معاون کل وزارت بهداشت از افزایش زایمان سزارین در برخی تاریخهای خاص در بیمارستانهای خصوصی انتقاد و عوارض زایمان زودرس را تشریح کرد.
دکتر ایرج حریرچی در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به تمایل والدین برای تولد نوزادشان در برخی تاریخهای خاص، گفت: متاسفانه در تاریخهای خاص مثل(روزهایی که عددروز وماه ورقم سمت راست سال ،یکی«ست»باشند۱۳۹۷/۷/۷) یا(۱۳۹۶/۶/۶)و بعضی روزهای مناسبتی، آمار سزارین در کشور بنا به درخواست بعضی خانوادهها و اجابت بعضی متخصصین در بعضی بیمارستانهای خصوصی به طرز قابل توجهی از چند ۱۰ درصد حتی تا چند برابر بالا میرود.
وی با اشاره به آمار زایمان سزارین در کشور و همچنین رایگان کردن زایمان طبیعی در قالب طرح تحول نظام سلامت به منظور ترویج این روش زایمانی، افزود: متاسفانه با وجود اقدامات انجام شده، نسبت زایمان سزارین در کشور ما هنوز نسبت به استاندارد های علمی بسیار بالاست و حدود ۵۰ درصد زایمانها را شامل میشود. اقدامات فرهنگی انجام شده برای خانوادهها و همچنین برنامههای آموزشی لحاظ شده برای پزشکان، پاسخ زیادی حاصل نکرده و همچنان نسبت زایمان سزارین در کشور بالاتر از استانداردهای علمی است.
حریرچی ضمن اشاره به مزایای زایمان به روش طبیعی، گفت: بیشترین تکامل مغزی جنین در چند هفته آخر حاملگی است و این درحالیست که در کشور ما به طور میانگین در ۳۸ هفتگی سزارین انجام میشود و به این ترتیب جنین، دو هفته از رشد مغزی محروم میشود. همچنین در صورت تمایل والدین به تولد نوزاد در تاریخی خاص یا روزهای مناسبتی، به دلیل سزارین زودرس، نوزادان بیشتر در معرض نارسایی تنفسی قرار میگیرند. علاوه بر این خود مادر نیز دچار عوارض متعدد جراحی، بیهوشی و طبی میشود.
وی تاکید کرد: برنامههای وزارت بهداشت در بحث بازسازی بلوکهای زایمانی و زایشگاهها و ایجاد فضاهای اختصاصی برای مادران و همچنین حذف فرانشیز زایمان طبیعی و رایگان شدن آن در قالب طرح تحول و همچنین در جهت تشویق این روش زایمانی، همچنان به قوت خود باقی است. بهتر است خانوادهها نیز با اصرار بر تولد نوزادشان در تاریخی خاص، سلامت خود و کودکشان را در معرض خطر قرار ندهند./۸ مهر ۱۳۹۷ایسنا
***
موالیدلاکچری
۲۱۸۷ نوزاد در تاریخ طلایی ۷ مهر متولد شدند
تعداد ۲۱۸۷ رویداد ولادت در تاریخ ۹۷/۷/۷ در سطح کشور و ۳۵۲ رویداد در سطح شهر تهران رخ داده و به ثبت رسیده است.
سیف الله ابوترابی در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس در مورد تعداد کودکان متولدشده در تاریخ ۷ مهرماه گفت: تعداد ولادت رخ داده و ثبت شده در روز ۹۷/۷/۷به دلیل استقبال و تمایل خانواده ها در سطح کشور ۲هزار و ۱۸۷ رویداد و در سطح شهر تهران ۳۵۲ رویداد ثبت شده است.
وی افزود: با توجه به بازه زمانی مجاز پانزده روزه از زمان رخداد تولد جهت مراجعه والدین و ثبت ولادت ، این عدد نوسان خواهد داشت و به آن افزوده خواهد شد.
ابوترابی همچنین تعداد ولادت رخ داده در روزهای مشابه این تاریخ و تمایل خانواده ها به تولد فرزندانشان در این تاریخ گفت: در روزهای ۹۶/۶/۶ و ۹۵/۵/۵ و۸۸/۸/۸ به ترتیب ۵هزار و۶۸۰ و ۶هزار و ۱۳ و ۴هزار و ۱۹۵ رویداد در سطح کشور متولد شده اند.
معاون امور اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور گفت: به طور کلی تعداد ولادت های ۶ ماهه ابتدایی امسال؛ ۷۰۶ هزار و ۷۸۸ نفر بوده است که از این تعداد ۳۶۴ هزار و ۳۹۷نوزاد پسر و ۳۴۲ هزار و ۳۹۱ نوزاد دختر متولد شده اند./۲۳ مهر ۱۳۹۷
***
تراژدی تولدهای تقویمی در «۹۸/۸/۸» تکرار میشود؟
۹۸/۸/۸؛ تاریخی لاکچری و احتمال صف طولانی سزارین در برخی بیمارستانها؛ همانند آنچه که سال گذشته و به اذعان مسوولان در تاریخ ۹۷/۷/۷ بویژه در برخی بیمارستانهای خصوصی شاهد بودیم...
به گزارش ایسنا، انتخاب تاریخ تولد رُند برای نوزاد تنها به این چنین تاریخهایی ختم نمیشود؛ به طوری که گاهی مشاهده میکنیم پدر و مادر اصرار دارند فرزندشان در تاریخ خاصی مانند سالگرد ازدواج و... به دنیا آید. در این بین برخی معتقدند اینگونه زایمانهای انتخابی در تاریخهای خاص عموما در بیمارستانهای خصوصی انجام میشود و زایمان به این شکل در بیمارستانهای دولتی را شاهد نیستیم.
این تولدهای تقویمی در شرایطی است که پبه گزارش ایسنا، انتخاب تاریخ تولد رُند برای نوزاد تنها به این چنین تاریخهایی ختم نمیشود؛ به طوری که گاهی مشاهده میکنیم پدر و مادر اصرار دارند فرزندشان در تاریخ خاصی مانند سالگرد ازدواج و... به دنیا آید. در این بین برخی معتقدند اینگونه زایمانهای انتخابی در تاریخهای خاص عموما در بیمارستانهای خصوصی انجام میشود و زایمان به این شکل در بیمارستانهای دولتی را شاهد نیستیم.
این تولدهای تقویمی در شرایطی است که پیش از این دکتر ایرج حریرچی - معاون کل وزارت بهداشت ضمن تشریح عوارض تولد زودرس نوزادان، از افزایش زایمان سزارین در برخی تاریخهای خاص در بیمارستانهای خصوصی انتقاد کرده و گفته بود:
بیشترین تکامل مغزی جنین در چند هفته آخر حاملگی است و این درحالیست که در کشور ما به طور میانگین در ۳۸ هفتگی سزارین انجام میشود و به این ترتیب جنین، دو هفته از رشد مغزی محروم میشود. همچنین در صورت تمایل والدین به تولد نوزاد در تاریخی خاص یا روزهای مناسبتی، به دلیل سزارین زودرس، نوزادان بیشتر در معرض نارسایی تنفسی قرار میگیرند. علاوه بر این خود مادر نیز دچار عوارض متعدد جراحی، بیهوشی و طبی میشود.
دکتر علیرضا رییسی- معاون بهداشتی وزیر بهداشت نیز دستکاری در تاریخ تولد نوزادان و یا همان "تولدهای تقویمی" را فاجعه خوانده و تاکید کرده بود که "متاسفانه مشکلی که در برخی جوامع به ظاهر مترقی میبینیم این است که افراد تمایل دارند تاریخ زایمان و تولد نوزادشان را تغییر دهند و مثلا طبق روز ازدواج یا تاریخ دیگری که مد نظرشان است، زایمان را تنظیم کنند. به همین دلیل مثلا اگر قرار است کودکشان در ۹۷.۷.۲۰ متولد شود؛ طوری برنامهریزی میکنند که به صورت سزارین نوزاد را در ۹۷.۷.۷ به دنیا آورند تا تاریخ تولد جالبی از کار درآید، اما این کار فاجعه است و واقعا اینطور رفتار کردن با سلامت نوزادان و نسل آینده کشور نگران کننده است. "
وی همچنین تاکید کرده بود که "دستکاری در تاریخ زایمانها، میزان بستری نوزاد در NICU و حتی مرگ نوزادان را افزایش میدهد و واقعا باید خانوادهها را از این کار منع کنیم. "
در آستانه ۹۸/۸/۸ که احتمال میرود میزان این نوع زایمانهای انتخابی افزایش یابد، عوارض دستکاری در تاریخ تولد نوزاد را با یک متخصص زنان و زایمان و عضو تیم تخصصی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا به گفتوگو نشستیم که در پی میخوانید:
دکتر زهره داوودی مقدم(متخصص زنان، زایمان و ناباروری) در مصاحبه با ایسنا، با اشاره به اینکه بهترین زمان زایمان در هفته ۳۹ و یا ۴۰ بارداری است، گفت: پس از کامل شدن ۳۹ هفته بارداری میتوانیم زایمان سزارین را انجام دهیم و تنها وقفهای دو تا سه روزه در این میان میتواند مجاز شمرده شود. زایمان پیش از هفته ۳۹ هفته و پس از هفته ۴۰ میتواند خطراتی داشته باشد که سلامت مادر و نوزاد را به خطر میاندازد.
وی ضمن تاکید براینکه پزشک نباید حتی با اصرار مادر تاریخ زایمان را برای تولد نوزاد در تاریخ یا روز خاص جلو اندازد، گفت: این که برخی مادران این تقاضا را از پزشک خود دارند به آن علت است که به طور علمی نسبت به عوارض این اقدام آگاهی ندارند اما، پزشک موظف است با توضیح تمام موارد به مادر او را از انجام این کار منصرف کند.
عضو تیم تخصصی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در ادامه به عوارض زایمان زودرس اشاره و اظهار کرد: بروز مشکلات تنفسی برای نوزاد از جمله عوارضی است که حادث میشود. از آنجایی که نوزاد در جریان زایمان سزارین از مجرای زایمان رد نمیشود، مایع داخل ریهاش به خوبی تخلیه نمیشود و به همین دلیل در نوزادانی که به روش سزارین به دنیا میآیند احتمال بروز مشکل تنفسی حتی به شکل گذرا مشاهده میشود؛ حال در نظر بگیرید که قرار است سزارین پیش از موعد هم اتفاق افتد؛ پس بروز مشکل تنفسی به هیچ عنوان دور از انتظار نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه گاهی ممکن است به دلیل بروز سایر مشکلات برای مادر مثل بالا رفتن فشارخون مجبور به زایمان زودرس باشیم، گفت: در این مواقع با دلایل علمی زایمان زودتر اتفاق میافتد و باید توجه کنند که از زمان تشکیل جنین در رحم مادر تا زمان زایمان، هر روز و هر هفته جنین تکامل پیدا میکند و این تکامل تا لحظه آخر ادامه خواهد یافت.
این متخصص زنان و زایمان در خصوص سایر عوارض زایمان زودرس گفت: زردی، مشکلات گوارشی و کولیکهای نوزادی و افت قندخون در نوزادانی که زودتر به دنیا میآیند، بیشتر مشاهده میشود. نکته قابل توجه آن است که افت قندخون میتواند منجر به بروز تشنج نوزادی شود که عوارض دراز مدتی با خود به همراه دارد.
وی افزود: مورد دیگری که شاید سالیان بعد به اثبات علم هم برسد این است که بچههایی که زودتراز موعد مقرر به دنیا میآیند در سینین دبستان نسبت یه سایر همسالان خود با مشکلات بیشتری برای یادگیری مواجه میشوند.
داوودی مقدم در ادامه به مشکلات بیمارستانی موجود برای تولد در تاریخهای خاص اشاره کرد و گفت: در این روزهای خاص از آنجایی که تقاضا برای زایمان افزایش غیرمنطقی مییابد، مراجعه به بیمارستان زیاد شده و کار پرسنل، پرستار و جراح بسیار بیشتر میشود؛ همین امر میتواند باعث شود رسیدگی ضعیفتر شده و حتی از دقت کار نیز کاسته شود.
وی ضمن بیان اینکه در موارد نادری هم مادر تصمیم دارد زایمان طبیعی خود را به تاریخهای خاص موکول کند، تصریح کرد: در این موارد باید به شکل مصنوعی به مادر آمپول فشار یا «اوکسیتوسین» تزریق کرد تا درد ایجاد شود که این کار هم با عوارض خاص خود همراه است. به طور مثال تزریق این آمپول میتواند انقباضات رحمی را از کنترل خارج کند که در پی آن میزان انقباض رحم افزایش یابد. در این حالت خونرسانی به جنین به طور موقت قطع میشود و با افت قلب جنین مجبور به سزارین اورژانس میشویم.
عضو تیم تخصصی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا عارضه دیگر زایمان طبیعی پیش از موعد مقرر را «آتونی رحم» خواند و گفت:
«آتونی» شل شدن عضلات رحم پس از خروج جنین از رحم است. در حالت عادی رحم مادر پس از خروج جنین منقبض میشود تا به حالت اولیه خود بازگردد، اما در این حالت به دلیل تزریق آمپول فشار، عضلات رحم به اصطلاح خسته شده است و منقبض نمیشود که منجر به خونریزی شدید شده و گاهی به دلیل اینکه جلوی خونریزی شدید را بگیریم مجبور میشویم رحم را خارج کنیم تا جان مادر را نجات دهیم.
وی در خصوص به تعویق انداختن زایمان برای رسیدن به تاریخی خاص نیز اظهار کرد: زایمان دیررس مصنوعی نداریم؛ چراکه اگر وقت زایمان برسد درد شروع شده و بچه میخواهد به دنیا بیاید؛ همچنین با دارو و قرض هم نمیتوان زایمان را به تعویق انداخت.
به طور کلی از هفته ۳۷ تا۴۰ بارداری وقوع زایمان، طبیعی است. پس از این مهلت مقرر تا دو هفته نیز میتوانیم زمان بدهیم برای به دنیا آمدن جنین اما باید در نظر گرفت که این مدت دو هفتهای باعث بروز خطراتی برای جنین میشود.
داوودی مقدم ادامه داد: در این دو هفته پرخطر مادر باید هر دو روز یکبار معاینه شده و تحت مراقبت فشرده باشد. در این مدت ممکن است آب دور جنین کاهش پیدا کند که این امر باعث تحت فشار قرار گرفتن بند ناف شده و میتواند جنین را دچار مشکلات قلبی کند. از طرفی احتمال این که جنین مدفوع کرده و این مدفوع را بخورد افزایش یافته و از آنجایی که این مدفوع خاصیت چسبندگی دارد میتواند باعث آسیب به ریههای نوزاد شود./ایسنا۷ آبان ۱۳۹۸
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:هورمون «اُکسیتوسین» (Oxytocin)یاهورمون عشق-محبت-بهطور طبیعی در بدن ما توسط غده هیپوتالاموس در مغز ساخته و در غده هیپوفیز ذخیره میشود. این هورمون نقش مهمی در ارتباط عاشقانه، تولیدمثل جنسی و دردهای قبل و بعد از زایمان دارد. از این ماده به عنوان دارو هم استفاده میکنند و برای تحریک انقباضات رحمی، تحریک غدد ترشح شیر، متوقفکننده خونریزیهای بعد از زایمان و بعد از خروج جفت، سقط جنین و در حاملگیهای پرخطر بعد از «هفته ۳۱ حاملگی» به کار میبرند.
در زایمان طبیعی برای اینکه زودتر این روند به پایان برسد و یا برای پیشرفت زایمان از «آمپول فشار» استفاده میکنند. گاهی روند زایمان کند و یا متوقف میشود، ماماها یا متخصصان در این مواقع مجبور به مداخله میشوند، در زایمان طبیعی، دهانه رحم حدود ۱۰ سانتیمتر باز میشود تا نوزاد به دنیا بیاید. بنابراین هرچه زمان تولد طولانیتر شود، مادر مجبور است درد بیشتری را تحمل کند که گاهی این زمان به ۱۰ ساعت هم میرسدکه دراینصورت از آمپول فشار استفاده میکنند تا هم مادر کمتر درد بکشد و هم بچه زودتر به دنیا بیاید.
همچنین هنگامی از آمپول فشار(اکسیتوسین) و روشهای مصنوعی در زایمان استفاده میکنند که از زمان تقریبی تولد نوزاد چند روزی گذشته باشد که این روشها به دلیل آماده نبودن دهانه رحم و آماده نبودن بدن مادر ممکن است هم برای او و هم برای جنینش خطرناک باشد. عوارض استفاده از آمپول فشار استفاده از آمپول فشار ممکن است باعث تحریک شدید انقباضهای رحمی شود به این صورت که انقباضهای رحم طولانی شده و با شدت بیشتری همراه باشند و فواصل بین آنها هم کمتر شود. در صورتی که همین میتواند باعث آسیب جنین شود.
بنابراین تزریق اکسیتوسین جز در مواردی که بارداری بیشتر از ۴۲ هفته طول کشیده و امکان مرگ جنین و عوارض قبل و بعد از بارداری وجود دارد، نباید انجام شود.